AMED - Endama Heyetê Rayîrberîyê RUMUDî Zeynep Demîr Akçere derheqê xebatê Komeleya Rengarenk Umutlar û Akademîya Heqanê Tutan a Helîn Hasret Şene de qisey kerd û vat: “Ma tena fikr û ewnîyayîşê tutan nêdanê asîyayîş. Ma wazenê wa tutî xo xey şexsîyet hîs bikerê.” 

 

Tena Kurdistan de nê her cayê dinya de binpaykerdişê heqan ê tutan û hêrişê hemverê tutan yeno ciwîyayîş. Taybetî şerê taybetî reyde tutî yenê qetilkerdiş û heqê xo ra dûrî manenê. Komeleya Rengarenk Umutlar (RUMUD) û Komeleya Psîkîyatrîstê Mezopotamyaye (DER-MEZ) 19ê Teşrîna Peyêne de Sûrê Amedî de, Akademîya Heqanê Tutan a Helîn Hasret Şene ke derheqê binpaykerdişê heqê tutan de xebatan rayîr ra bena akerdê. 

 

Endama Heyetê Rayîrbere ya RUMUDî Zeynep Demîr Akçere qala RUMUD û akademîye kerd. 

 

Seba tutan paştîdayîşê psîkososyalî 

 

Zeynepe vat dimayê prosesê 2016î yê Sûrî RUMUD serê lazimîye 2017î de ameye akerdiş û vat: “Heta ewro bi xeylê xebatê psîkososyalî raşte de xebatî rayîr ra berdê û xebatê pawitoxîye kerdî. Hema zî ma kenê. Pêrodayîşan vera tutan de travmayê giran, ters, fikar û xeylê problemê bînî ameyî ciwîyayîş. Nika 3 dezgehê ma yê aktîf est ê û serê heqê tutanê kurdan de bi hawayêkê aktîf xebatî est ê. 

 

 Xeylê xebat û atolye 

 

 Zeynepe dewamê qiseykerdişê xo de vat: “Ma dezgehê cinîyan reyde xeylê bernameyan kenê. Ma xebatê atolyeyî bi paştîdayîşê zerrîwaştoxan dewam kenê. Roja ke komele ameye akerdiş ra heta nika bi seyan embazê ma bi tutan reyde bername û xebate rayîr ra benê. Hema zî bi hawayêkê aktîf xebatê atolyeyî yenê kerdiş. Nizdîyê 80 tutî tewrê nê xebatan bîyê. Aşma êlule ra heta hezîrane bi organîzekerde perwerde gênê. Kişta ci de paştîdayîşê cîya dîyeno. Derheqê ziwanê dayîke, derheqê tutê kêna de ma xebatan rayîr ra benê. Ma derheqê heqê kayî yê tutan de xebatan kenê.” 

 

Tutî hema travmayan ciwîyenê 

 

Zeynepe bale ant serê prosesê qedexeyê tebervejîyayîşî yê Sûrî û wina vat: “Qewimîyayîş serê tutan de travmayêk viraşt. Ma xebatê atolyeyî de bi tutan reyde yenê têhet. Qewimîyayîşê ê wextî vera wexto ke çepik zî yenê pirodayîş tutî kewenê tersî mîyan. La vera nê travmayî de reyna zî hêzê asayîşî dorme de gêrenê û na rewşe zî travma bi tesîr kena. Sey nimune şahîya ma ya Serê Serrî de, ma bi deyîr û erebaneyan raşteyan de gêrayê. Dorme de bîyayîşê hêzê asayîşî travmayê serê tutan bi tesîr kerd. Ma bi tut û keyeyan reyde timî pêvînayîş kenê. Ma tutan taqîp kenê. Embazê ma yê psîkolog yê zerrîwazî est ê. Paştîdayîş danê tutan û keyeyê înan.”

 

 ‘Ma bi akademîye şexsê Helîne de tutan danê ciwîyayîş’ 

 

Zeynepe qiseykerdişê xo wina dewam kerd: “Ma akademîya Helîn Hasret Şene serra 2023yî de akerd. Sey RUMUDî bi serran bî ma xeyalê nê çîyî kerdêne. Nameyê Helîn Hasret Şene seba ma muhîm o. Helîne ameye qetilkerdiş û şikdarê aye bi bêcezaverdayîşî ameyî xelatkerdiş. Şexsê Helîne de seba ke nameyê heme tutan bêro ciwîyayîş ma nameyê Helîn Hasret Şene da akademîye. Amancê ma bi akademîye de no bî ke ma xebatê xo yê tutan xurt bikerê. Rengarenk bi serran o xebatê taqîpkerdiş û pawitoxîye kena. Bi akademîye ma nê çîyî ard merheleyêk hîna profesyonel û sîstematîk. Hem taqîpkerdiş, hem pawitoxî û hem zî rêxistinbîyayîş hetê ma de xeylê bi erc o. Weçînayîşan ra ver ma bi 4 dezgehê tutan yê Amedî reyde bîyî hemkar û ma xebat rayîr ra berd. Amancê ma tena mojnayîşê fikr û nizdîbîyayîşê tutan nîyo. Amancê ma no yo ke tutî xo sey şexs hîs bikerê û bibê wayîrê vatiş.” 

 

‘Heqê tutanê kurdan çin o!’ 

 

Zeynepe ard ziwan ke do xebatê înan dewam bikerê û wina qiseykerdişê xo peynî kerd: “Ma sey rêxistinê heqê tutan serê nameyê tutan qisey nêkenê. Ma bi tutan teyde qisey kenê, munaqaşa kenê. Ma tutan peygoş nêkenê û esasê ci de zî wayîrê fikrê. Ganî komel nê çîyî wina bizano. Bi polîtîkayê dewlete nuqtayê ke Tirkîya tede ya ma vînenê. Bi taybetî derheqê tutanê kurdan de tu heqê qanûnî û cuye çin o. Her tim astengî û sînorkerdiş est o. Bi taybetî prosesê 8 serrê peyênan yê qeyûman de no sîstem tam ronişto. Man ê sîstemî qebûl nêkerd û vengê xo berz kerd.”