Gulîstan Gulmuş

 

AMED - Hunermenda grafîtî Neşe Toprak da zanayîş ke Amed seba nasnameyê cinîya kurde, kultur û huner vejîyo vernî grafîtî virazenê û vat, nuşte û xêzê serê dêsanê Amedî de metodêk serewedaritişê sîstemî yo.

 

Amed de hema hema pêro kuçeyan de nuşte û xêzê serê dêsan est o. Bi taybetî Sûr û Rezan de zaf zêde yenê vînayîş. Nê xêzî çi vanê? Binpaykerdişê heqan, qetilkerdiş, şer û feqîrîya bi krîzê ekonomî reyde laver şîya... Seba bêhevîtî destveradayîşêk est o. Bajarê ke çîyê tarîxî bîyê war, hetê kultur û muzikî de zî cayêk muhîm gêno. Serê dêsê ke xoverdayîş, serewedaritiş, vatişê ke nînê xovîrrakerdiş û portreyan reyde verika xo akerdo, hunerêk yeno kerdiş.

 

Yew cinîya ke bi serran o grafîtî kena Neşe Toprak a. Neşe amanc kena ke bi nasnameyê cinîya kurde kultur û hunerê kurdî nêro xovîrrakerdiş. Neşe derheqê muhîmîya hunerê grafîtî û serê dêsanê Amedî de çi yeno qalkerdiş, qisey kerd.

 

Sey hunerêk hemverê sîstemî de grafîtî

 

Neşe qalê hunerê grafîtî senîn lave rşîyo qal kerd û vat: "Huner bi cuye reyde têmîyan de yo. Hunerê grafîtî dimayê 2000î nata populer bî. La esasê ci xo seperneno resimanê şikeftan. Grafîtî wareyê îstîmlakî de zî hunerêk dêsan de yeno kerdiş o. Grafîtî xebatê ke mesajê komelî danoo yo."

 

‘Ma xebatê ke kulturê ma danê mojnayîş kerd'

 

Neşe bale ant serê amancê grafîtî û wina vat: "Amancê ma oyo ke kultur û nasnameyê kurdî nêro xovîrrakerdiş. Amancê ma ma şarê xo bîyarê xo vîr û bawerî bikerê hewldayîş. Grafîtî rewşa hîsan o ke xo dano mojnayîş. 2019ine de ma 4 embazê cinî xebatanê grafîtî kerd. Ma bi nasnameyê cinî hewl da ke ma kulturê xo bidê ciwîyayîş. Ma nuşteyê serê dêsan ê nengê nîjadperest sey reaksîyon û serewedaritiş vurnaû xebatanê xo kerd. Polîtîkayê asîmîlasyonî dewam kenê. 2016ine de qeyûman reyde na rewşe vejîya sewîyeya tewr corî. Proseso ke hewldayîşê çinkerdişî kewtibi sewîyeya tewr corî, ma zî xebatê grafîtî kerd û ma hewl da ma şar û ciwananê xo bi vîr û bawerî reyde bîyarê têhet. Reaksîyonê şarî zaf weş bî."

 

'Amed wayîrê hîsê kûr û bi kok o'

 

Neşe da zanayîş ke weşikîya Amedî est a û wina qedêna: "Ez çarçeveya projeyêk de kuçeyê Amed de geyraya. Her cayê bajarî de nuşte est ê. Amed wayîrê hîsê kûr û bi kok o. Dimayê 2015ine ra nata nuşteyê ke serê dêsan de ameyê nuştiş zî tesîrêk pîl serê merdiman de keno. Weşikîya Amedî est a û bi komelî reyde hîskerdiş û newe ra ganekerdiş hêz dano. Heta ke ma bi hêzê başkerdişî yê hunerî ra bawer bikerê, do hunerê grafîtî zî laver şêro."