Derya Ceylan 

 

MERKEZÊ XEBERAN - Peruyê NY û sazgehê bînî yê mîyanneteweyî vera sûcê hemverê tutan, şîdet, îstîsmarê cinsî û sewbîna dem bi dem her çend ke veng bidê zî dayeyê babeta vatişî yê, mojnenê ke qanûnê welat de yenê vetiş qels ê.

 

Peru yew welatê Başurê Amerîkayî yo. Bi tarîxê xo yê dewlemend, kultur û xozaya xo bale anceno. La sere de tutî û xeylêk hetê komelî bi zor û zehmetîyê pîlî reyde rî bi rî yê. Sûc û binpaykerdişê heqan ê hemverê tutan, yew problemê tewr pîl ê hemverê tutan, yew problemê tewr pîl ê welatî yo. Na dosyaya xo de ma rewşa bîyaye yê derheqê heqê tutan ê Peruyî gênê xo dest.

 

Perû de sûcê hemverê tutan

 

Perû de sûcê hemverê tutan bi hîrayî eşkeno bêro cigêrayîş. Şîdet, îstîsmarê cinsî, binpaykerdiş. Sûcê hemverê tutan ê welatî de problemêk pîl awan keno. Raporê hukmatê Perûyî û sazgehê mîyanneteweyî tesîrê giran ê nê sûcan ê serê tutan vejeno werte. Çareserîya nê problemî tenê sererastkerdişê qanûnî nîyo, eynî wextî de bi bernameyê perwerde û hişmendîya komelî mumkin o.

 

Tedbîrê yenê girewtiş û çareserî

 

Hukmatê Perûyî, sazgehê herêmî û mîyanneteweyî seba têkoşînî hemverê binpaykerdişê heqê tutan û sucê hemverê tutan de gamê muhîmî erzenê. Mîyanê nê hewldayîşî de xoresnayîşê xizmetê weşîye, perwerde û kampanyaya hişmendîkerdişî, reformê qanûnî zî est ê. Nê tedbîrî seba vernîgirewtişê nê sûcan xeylêk muhîm ê.

 

Vurnayîşê serrêke peyîn de ameyê kerdiş

 

Serra peyîn de Perû de derheqê  heqê tutan de geşedanê muhîmî pê ameyî. Nê averşîyayîşî bi kampanyayan pê yenê. Bi taybetî seba vernîgirewtişê şîdet û xebata emrê qijî de gamî yenê eştiş.

 

Xebatî qels ê

 

Perû de derheqê heqê tutan de averşîyayîşê muhîmî est ê. La hema xeylêk problemê ke ganî hemverê nînan de têkoşîn bêro kerdiş û xebatê ke bêrê kerdiş zî est ê. Perû ganî derheqê heqê tutan, pawitişê tutan û xizmetê weşîye, perwerî de xebatî zêdeyêr bêrê kerdiş.

 

Serrêke çend tutî ameyî îstîsmarkerdiş?

 

2022ine de Perû de derheqê xebata emrê tutîye de 56 binpaykerdişî ameyî tespîtkerdiş. Sewbîna yeno dîyarkerdiş ke derheqê vernîgirewtişê hêrişê cinsî yê tutan de qanûno newe ameyo qebûlkerdiş. No qanûn û polîtîka babeta vernîgirewtişê hêrişê  cinsî sey vernîgirewtişê bêro vînayîş zî yeno vînayîş ke hîn zêde hewce bi hewldayîşî est o.

 

Xoresnayîşê dayeyan zehmet a

 

Na agahî seba famkerdişî averşîyayîşê wareyê tutan û rewşa pêroyî ya derheqê heqê tutan û îstîsmarî de xeylêk muhîm o. La babeta têkoşînî hemverê îstîsmarê tutan de xoresnayîşê dayeyan zaf zehmet o û no zî nîşan dano ke ganî xebate zelal bo û xoresnayîşê înan asan bo.