Elfazî Toral 

 

STENBOL - Hemsereka Komeleya Cigêrayîşê Kurdkî Remzîye Alparslan derheqê 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî de qisey kerd û vat: “Cewabê tewr pîl ê hemverê sîstemê ke ziwanê ma çin hesibneno, înkar keno do mendbîyayîşê ziwanê ma bo.”

 

 

Dewlete bi serran o serê kultur, nasname û ziwanê kurdkî de polîtîkayê înkar û îmhayî kena. Ziwanê kurdkî pêwa polîtîkayê asîmîlaysonî bi têkoşînê şarê kurdî dewam keno. 1932ine de Celadet Alî Bedirxan kovara Hawar a Kurdkî bi tîpê latînî 15ê gulane de vet û na roje her serre sey Roşanê Ziwane Kurdkî yena pîrozkerdiş. Kovare bi 57 hûmarî 1932ine ra heta 1943 ameye weşanayîş. Ziwanê kurdkî resna sewîyeyêka vernî. Her serre bi nêzdîbîyayîşê 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî, şarê kurdî bi bernameyê cîya pîroz keno.

 

Hemsereka Komeleya Cigêrayîşê Kurdî Remzîye Alparslan derheqê 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî de ercnayîş kerd.

 

‘Ziwanê kurdkî xo naskerdiş û zanayîş o’

 

Remzîye muhîmî û tarîxê ziwanê kurdkî ard vîr û wina vat: “Seba ziwanê kurdkî yew keso wayîrê cayêk muhîm Celadet Alî Bedirxan o. Ziwanê kurdkî rê serkêşî kerdo. Celadet Alî Bedirxan her wareyî de muhîmî dayo ziwanê kurdkî. Têkoşînê ey seba ziwanê kurdkî hem zaf muhîm o û hem zî zaf bi erj o. Xeylêk nuştoxî û şaîranê kurdan ardo têhet. Vatişêk xo de wina vano; ‘Ganî alfabeya kurdkî hem bêro vilakerdiş û hem bêro musnayîş. Ganî tarîxê ziwanê kurdkî bêro musnayîş ke mana û muhîmî çî ya.’ Senîn nasnameyê kurdî çin yeno hesibnayîş, ziwanê kurdkî zî yeno qedexekerdiş. Seba nê ganî ma wayîrê ziwanê xo bivejîyê.”

 

‘Bi polîtîkayê asîmîlasyonî ziwanê ma çin yeno hesibnayîş’

 

Remzîye dîyar kerd ke ameyox ra heta nika hemverê ziwanê kurdkî de polîtîkayê asîmîlasyonî dewam kerdê û pêwa pêro polîtîkayê înkarî yê dewlete şarê kurdî bi serran o têkoşîn keno, peyser game nêeştê. Remzîye wina dewam kerd: “Dewlete wazena vernîya têkoşînê ziwanê kurdkî pada. Nêwaştî ziwanê kurdkî bikewo mufredat. Sîstem heqê ma yê tewr xozayî qedexe keno. Şarê kurdî wazeno bi ziwanê xo perwerde bivîno. Wazenê vernîya nê heqî padê. Polîtîkayê asîmîlasyonî her wareyê cuye de yeno ciwîyayîş. Bi ziwanêk ke dibistanan de ders pê nêro dayîş do mîyanê demî de çin bibo.”

 

‘Ziwan seba şarî bi erj o’

 

Remzîye dewam de wina vat: “Ma xeylêk nimûneyê nê dîyî. Deyîrê ma, şîîrî, kitab û bernameyê ma yê kurdkî qedexe kenê. Dewlete her hetî de çîyê aîdê şarê kurdî bi sînor kena. Ziwan nasnameyê şarêk o. Ziwanê kurdkî nasname, kultur û heqîqetê şarê kurdî yo. Çîyo ke ma temsîl keno yo. Şar bi ziwanê xo est o. Eke bêro înkarkerdiş do kultur û nasname zî çin bibo."

 

‘Cewabê ma yê tewr pîl mendekerdişê ziwanî yo’

 

Remzîye wina qiseykerdişê xo peynî kerd: “Cewabê ma yê tewr pîl ê seba sîstemê mendekerdişî ziwan û averşîyayîş o. Ganî her kurd bi tutanê xo reyde kurdkî qisey bikero. Ganî şarê kurdî pêro îmkanan baş bişuxilêno. Ganî ma ziwan, nasname û kulturê xo bidê ciwîyayîş. Cewabê ma hemverê polîtîkayê asîmîlasyonî zelal o. Ganî ma wayîrê ziwanê xo bivejîyê. Ma Roşanê Ziwanê Kurdkî de yewbînan tenê nêverdê. Ez 15ê Gulane pêro şarê kurdî rê pîroz kena.”