'Seba tutan perwerdeyê azadî û laîk wazenê'

  • 10:47 22 Gulane 2024
  • NAROJANE
Nazlican Nûjîn Yildiz
 
ÎZMÎR - Îdarekarîya DADî ya Îzmîrî ra Semra Acar Madya derheqê mufredatê neweyî de qisey kerd û da zanayîş ke no mufredato newe seba tutê wayîrê bawerîyê cîya do ‘qirkerdişê kulturî' awan bikero û ê seba pêrûne perwerdeyêk laîk û azadîwaz wazenê. Semra vat, ganî her kes hîsgêr bibo û bale ant serê muhîmîyê têkoşînî.
 
Wezaretê Perwerdeyê Mîllî (MEB)  pêşnîyazîyê newe yê mufredatî yê ‘Modelê Maarîf yê Seserra Tirkîya’ 26ê nîsane de rayaumûmî reyde pare kerd. Ame dîyarkerdiş ke do pêşnîyazîyê mufredatî demêk serê malperê înternetî de bimano û derheqê mufredatî de fikr bêrê girewtiş. Dimayê nê wezîrê Perwerdeyî Yusuf Tekîn da zanayîş ke nê prosesî de 67 hezarî ra zêdeyêr fikr ameyê girewtiş. Pêro fikr û pêşnîyazîyê derheqê pêşnîyazîyê mufredatê neweyî do hetê Serekîya Heyetê Talîm û Terbîye ra bêrê ercnayîş. Dimayê nê sewîyeyan do mufretadato newe bireso şiklê xo yê peyîn û do serra perwerdeyê neweyî 2024-2025ine de pêşdibistan, sinifi yewine, sinifê 5ine û 9ine de sewîya bi sewîya ca bêro.
 
Hîn sendîka, sazgeh û partîyê sîyasî îtîrazê xo yê derheqê bernameyî de ardî ziwan. La sekreterê pêroyî yê HUDA PARî Şahzade Demîr 11ê Gulane de qisey kerd û vat, seba merdimê başî bêrê resnayîş, na gamêke muhîm a.
 
Nameyê modelê mufredatî kerdî ‘Modelê Maarîf ê Seserra Tirkîya’. No model hetê bi fikrê îdeolojîk ameyo amadekerdiş, yeno rexnekerdiş. Îfadeyê ‘seserra Tirkîya’  nameyê vîzyonê raşteyê cîya de ke perwerde zî ci de seserra komara ke hetê Serekkomar Tayyîp Erdoganî ra ameyo ronayîş o. Sewbîna muhtewayê mufredatî zî zaf yeno munaqeşekerdiş.
 
Îdarekarîya Komeleya Elewîyan ê Demokratîke (DAD) ê Îzmîrî Semra Acar Madya derheqê mufredatê neweyî de qisey kerd.
 
AKP goreyê xo wazeno komel awan bikero
 
Semra da zanayîş ke AKPyî seranserê îqtîdarê xo de raşteyê ke tewr zêde mudaxale kerdo perwerde yo û vat: "Ma na rewşe bi reaksîyonê çapemenîye û keyeyan dî. AKP hewl dano ke komelêk goreyê xo awan bikero. Hewl danê nê awankerdişî zî serê perwerdeyî de bikerê. Dersê dînî sinifanê çarine de ferz kenê û yewin sebebê ci est o; tutî emrê 9-10ine de somut nêeşkenê bifikrîyê. Yanî ercê bawerî ê emrî de eşkenê bimusê. Bi taybetî no emr yeno weçînayîş û no bi serran o wina dewam keno."
 
‘Projeyê asîmîlasyonî hemverê elewîyan de awan kerdî'
 
Semra dewam de wina vat: "Ma nêzanê îqtîdar tîya ra tepîya se bikero. AKP bi serran o hemverê elewîyan de projeyê asmîlîasyonî rayîr ra beno. Tewr peyîn girêdayeyê wezaretê kulturê Serekî de Cemxaneyê Elewîyan awan kerd. Binê nê nameyî de hewl dayî elewîyan Cemxane de rêxistin bikerê û entegreyê îslamî bikerê.”
 
Qirkerdişê kulturî
 
Semra vat, îqtîdar bi projeyanê xo ser kewte nêbîyo û vat: "Binamekerdişê elewîtî  hedê tu kesî nîyo. Elewîtî tenê bawerîyêke cuye nîya, kultur a. Seba ma muhîm xoza ya, cinî û cuye ya. Metodê ma unîversal ê. Ma nê esasî de tutanê xo pîl kenê. Tuta mi  2 serrî û nîm a. Ma kreşan gêrenê, kreşan de vanê ‘dersa ercî’ est a. Na rewşe bi xof a. AKP nê serê MEBî de keno. Bi emrê qîjî de hewl danê xo ser de tesîr bikerê."
 
‘Ganî têkoşîn bêro dayîş’
 
Semra qiseykerdişê xo wina qedêna: "Dinya de zanist aver şino la Tirkîya de hema derheqê ferzkerdişê dersê dînî de munaqeşeyî yenê kerdiş. Mamosteyê matematîk, kîmya û zêdeyêr mamosteyê kulturê dînî yenê tayînkerdiş. No seba ma xof o û nêeşkenê bêro qebûlkerdiş. Ma perwerdeyêk laîk û azadîwaz wazenê. Ma seba pêro tutanê şaran nê wazenê. Lazimîya ma bi zanistî est a. Ganî hemverê nê de her kes bi hîsgêr bo û pîya têkoşîn bikero."