Gulîstan Gulmuş

 

AMED - Her kuçeyî Amedî de wesayîtê zirxî ke caardişê OHALî anê vîrê merdiman, welatijan bêzar keno û bandor serê tutan zî keno. Welatîjî nê dîmenê bajarî sey ‘bajar vurnayê zîndanê akerde’ şîrove kenê.

 

Amed yew nê bajaran ra yo ke polîtîkayê şerê taybetî zaf giran ci de yenê kaykerdiş. Çarçewaya caardişê şerê taybetî yê bajarî de rewşa tewr zêde bale ancena wesayîtê zirxî yê ke her cayî ameyê bicakerdiş. Qeza, taxe, kuçeyan her cayî de vînayîşê wesayîtê zirxî mumkin o û nê wesayîtî tehlûkeyê pîlî awan kenê. Şarê Amedî hemverê nê caardişê OHALî ercnayîşê ‘zîndanê akerde’ kenê.

 

Pîlbîyayîşê wesayîtê zirxî tutan tersneno û yew sebebo pîl zî nê wesayîtê zirxî benê sebebê merdişê tutan. Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) ya Amedî hezîrana 2023ine de raporêk eşkera kerd û da zanayîş ke 15 serrê peyîn de netîceyê pirodayîşê wesayîtê zirxî yê ke leşker û polîsan şuxilnenê de bi pêroyî 21 ci ra tutî, 44 kesî dinyaya xo bedelnayî. Aşma tebaxa de eynî serre de Şirnex de tuto 12 serrî di netîceyê pirodayîşê wesayîtê zirxî de bi giranî birîndar bî. Tuto ke benê şahidê nê yan zî çapemenîye de vînenê serê travmayêk awan beno.

 

Welatîjî xo azad hîs nêkenê

 

Hetê îqtîdarî de hende zêdebîyayîşê wesayîtê zirxî bi sebebê ‘asayîşî’ yeno eşkerakerdiş. La rewşe hetê şarî de cîyaya. Welatijê ke ma na rewşe înan ra persa, dîyar kerdî ke na rewşe ra nêrehetê la semedê azadîya fikr û fehmî çin o, na babete de qisey nêkerdî û vatî ê semedê hewldayîşê kerdişê qanûnî bi endîşeyîn ê.  Ma zî çîyê ke welatijan hîs kerdêne, demo ke ê derbaz bîne not girewt.

 

‘Înan bajar vurna zîndanêk akerde’

 

Welatijan mîyanê roje de semedê lazimîyê xo vejîyenê teber na rewşe ra nêrehetê. Welatijê ke vat, ‘her ca bîyo sey zîndan, ma verê xo bidê ça uca de yê’, û vatişê sey ‘înan bajar vurnayo zîndan, ma verê xo bidê ça uca de yê’. Welatijêk bîn zî vat, a derheqê rewşe de çîyêk nêvana û vat, ‘Ez nêrehatîye xo vajî, do derheqê mi de cipersayîş bêro destpêkerdiş’. Welatijêk bîn zî vat, ‘cayêk bêro eşnawitiş do destbend bikerê’. Polîsê sivîlî yê ke mîyanê şarî de gêrenê zî welatijan nêrehet kenê.