Derya Ren

 

RIHA - Keyeyê tepişteyan ke zîndanê Rihayî ra amebî surgunkerdiş, dîyar kerdî ke ê şîyîş û ameyîşê zîndanan de zehmetîyan ancenê û vatî: “Hewl danê ke ma bitersnê. Bi surgunkerdişî hewl danê ke ma poşman bikerê. La ma poşman nêbenê. Berê ça wa berê, ma do şêrê tutanê xo bivînê.” 

 

Komîsyonê Zîndanan ê Komeleya Huqûqnasê Seba Azadîye (OHD) yê Rihayî derheqê tepişteyanê ke demê peyîn de Riha ra surgunê zîndananê bînî ameyî kerdiş de ‘Raporê derheqê surgunan’ de amade kerd. Goreyê raporo ke ameyo amadekerdiş serrêke de zîndanê Rihayî rê 56 tepişteyî surgunê zîndananê Erzîngan, Edene, Erzirom, Antalya, Samsur û Xerpêtî ameyê kerdiş. Dekewtiş û vejîyayîş de zî înan rê teda bîyo.

 

Goreyê raporê tepişteyan ke ameyê surgunkerdiş, keyeyê înan nêeşkenê şêrê pêvînayîşê înan û seba surgunê bajarê durî ameyê kerdiş, seba ekonomî û dûrbîyayîşî nêşinê pêvînayîş.

 

Eynî bajarî ra surgunê bajarê bînan kerdî 

 

Tepişteyê bi nameyê Bahoz Çîn û Alî Ulutaş yê ke keyeyê înan Wêranşarê Rihayî de ciwîyenê, ameyî surgunkerdiş. Bahoz Cîn surgunê Osmanîye Tîpê Tyî, Alî Ulutaş zî surgunê zîndanê Asayîşê Berzî yê Antalya ame kerdiş.

 

‘Hîrê aşman ra reyke vejîyenê revîr’

 

Bahoz Cîn 2015ine de Wêran şar de ameyî tepiştiş û cezaya muebetî ameye birnayîş. Dayîka ey Saddet Cîn da zanayîş ke vernîya ke lajê aye bêro surgunkerdiş hewte ra reyke şîne pêvînayîşê ey la dimayê surgunê zîndanê Tîpê Tyê Osmanîye ameyo kerdiş, çend aşmî ra reyke şinê pêvînayîş. Saddete wina dewam kerd: “ Ma şîyayîş de problem ciwîyenê. Lajê mi nêweş o û zîndan dûrî yo. Gurçikêk ey qedîyayo. Doktoran ci ra girewtî. Nika yew gurçikê ey est o. La o zî nêreheto. Nîno dermankerdiş. Hîrê aşman ra reyke benê revîr.”

 

‘Wa tepişteyî tena nêrê verdayîş’

 

Saddete wina qedêna: “Ma waşt ke bîyarê bajarêk nêzdî. La cewabêk nêame dayîş. Lajê mi nêweş o. Ganî tehlîye bibo. Ma seba nê zî muracat kerd. La cewabêk nêdayî. Yewin waştişê ma oyo ke wa tepişteyê ma tenê nêrê verdayîş.”

 

‘Dewlete şaşî kena’

 

Dayîka Alî Ulutaş, Bedrîye Ulutaş zî wina vat: “Sebebê tepiştişê tutanê ma, sebebê surgunkerdişê înan nasnameyê kurdbîyayîş o. Wazenê ma bitersnê. Wazenê ma poşman bibê. La ma çîyêk ke poşman bibê nêkerdo. Benê ça wa berê ez o seba lajê xo şêrî. Pêro tepişteyî tutê min ê. Rojê vîyarte de lajê mi û çar hevalê ey benê nêweşxane. Hemine kelepçe kenê. Semedo ke hemverê nê de vejênê yenê derbkerdiş. Wa Homa heqê înan, înan rê nêverdo.”