‘Hemverê polîtîkaya bêcezaverdayîşî têkoşîn lazim o’
- 11:04 22 Teşrîna verêne 2024
- NAROJANE
Pelşîn Çetînkaya
AMED - Psîkologe Bahar Bayindir, bale ant polîtîkaya bêcezaverdayîşî ser û vat: "Zêdebîyayîşê şîdetî û qetilkerdişê cinîyan girêdayeyê polîtîkayê îktîdarî yê bêcezaverdayîşî yo."
Şîdeto ke bîyo unîversal, pêro wareyê beşê komelî rê vila bîyo. Dayeyê ke ajansê ma arêdayî, tenê 10 aşmê peyîn de Kurdistan û Tirkîya de 273 cinî ameyê qetilkerdiş, 148 cinî bi şik dinyaya xo bedelnayî. Cinîyan dîyar kerd ke bêcezaverdayîş beno sebeb ke hûmare kiştişî bibo zêde.
Derheqê babete de psîkologe Bahar Bayindir ajansê ma JINNEWSî rê qisey kerd.
Bahare, dîyar kerd ke şîdet hema qîjî ra dest pêkeno û wina vat: "Psîkolojîya merdimî tu wext nêeşkena norm, erc û sîstemê komelî cîya bigîrê. Psîkolojî girêdayeyê dînamîkê keyeyî yê. Nimûne wexto ke kesêk bêheskerdişê keye û mîyanê şîdetî de pîl bibo tesîr beno, eynî kes bi eynî helwestî hemverê pêro ganeyan de mojneno. Eke kesêk bizano ke yeno heskerdiş, hurmet û erc vîneno eşkeno erc bido komelî û tu wext nêeşkeno zirar bido komelî."
'Ganî kerdoxî bêrê cezakerdiş'
Bahare dewam de wina vat: "Polîtîkaya bêcezaverdayîşî dir, rayîr zêdebîyayîşê şîdetî akeno. Xeylêk reyan yeno vatiş ke 'Şîdet, polîtîk o' û no çî girêdayeyê polîtîkaya bêcezaverdayîşî yo. Xeylêk welatan wexto ke şîdet pê yeno, mekanîzmeyê ceza kewenê merîyet. La no çî welatê ma de çin o. Semedê pawitişê cinî û tutan, Peymana Stenbolî û qanûnê 6284 est bî û ameyî wedaritiş. Huqûq de nînê caardiş. Merdim vîneno cinîyê ke ameyê qetilkerdiş, bi desin rey muracatê şîdetî kerdê. Ganî kerdoxî biameyîne cezakerdiş û hetê psîkolojî de biameyîne tedawîkerdiş û destekê komelî ci rê biameyîne kerdiş. La semedo ke nê çî nêameyî kerdiş cinî yenê qetilkerdiş."
'Ganî têkoşîn bêro pîlkerdiş'
Bahare, tewr peyîn wina vat: "Ganî hemverê polîtîkaya bêcezaverdayîşî helwestêk zelal bêro mojnayîş. 3 serrî yo Peymana Stenbolî ameya betalkerdiş û ma vînenê ke mîyanê 3 serran de şîdetê hemverê cinî, tut û heywanan zêde bo. Hemverê nê de dezgehê sivîlî yê komelî de û hîn şexsî sîstemêk awan kenê, la çîyo ke nika hewce keno zî pîlkerdişê têkoşînê hemverê polîtîkaya bêcazaverdayîşî yo."