“Kültürel farklılıkları esas alan, toplumun devleti, devletin toplumu yok etmesinden ziyade demokratik uzlaşı yöntemini uygulayan, hukuk yerine ahlaka, bürokratik idare yerine siyasete yer veren demokratik siyaset en uygun karar alma gücünü ifade etmektedir.”

 

Nagihan Akarsel

 

Dinamik bir siyaset anlayışını temsil eden, toplumsal sorunları çözmek kadar özgür bir yaşamın inşasına dayanan demokratik siyaset, var olan sistemin dışında yeni bir yol, çizgi ya da alanı ifade etmekte ne devlet ne toplum ya da ne kapitalizm ne sosyalizm sarmalında ele alınan üçüncü yola bambaşka bir anlam yüklemektedir. Hem devleti hem toplumu demokratikleştiren bir siyaset tarzı olmakla beraber esas olarak demokratik sosyalizm ideolojisi temelinde özgür bir yaşamı inşa etmenin siyaseti olmaktadır. Özellikle demokratik konfederalizmin anlamsallığa ve yapısallığa kavuşmasını sağlayacak bir siyaset anlayışı olarak ifadeye kavuşmaktadır. En çok da kadın ve gençliğin öncülüğünde gelişen bir siyaset anlayışı olarak halkların, kültürlerin, inançların kendilerini özgürce yaratacakları ve ifade edecekleri alanların inşa edilmesini amaçlayan bir siyaset tarzı olmaktadır. Ekolojik denge başta olmak üzere toplumsal tüm ilişkilerde evrensel bir yaklaşıma dayanan akışkan ve yapıcı bir inşa tarzıdır aynı zamanda. Ekonomik, kültürel, sanatsal, sosyal, sportif, bilimsel, çevresel ve teknik alanlar ile siyasal alanda temsilini bulan ve sivil toplum alanı da denilebilecek kurumlaşmalara dayanması bir diğer önemli özelliği olmakta. Bu özellikleri demokratik uygarlığın niteliğini belirleyecek bir kapasiteyi sırtladığını göstermektedir. 

 

Demokratik siyaset yürüten organların özellikleri

 

Biat etme ya da tahakküm kurma yerine barışı ve demokratik uzlaşıyı, ikna ve inşa etme temelinde ele alan demokratik siyaset, ekonomiden politikaya, insan haklarından çevreye, kültürden sağlığa, eğitimden barışa kadar her konuda araçlarını geliştirmek durumunda. Örgütlü bir toplumu esas aldığı için kongreler, meclisler, yerel komünler, kooperatifler, sivil toplum örgütleri, insan hakları kurumları ve vakıflar, belediye örgütlenmeleri, partiler, barolar, medya, çalışma grupları ve birçok kamusal amaçlı ulaşım, ticari, mali ve sinai nitelikte örgütlenmeler, sağlık ve eğitim gibi kamusal kurumlar, sanat ve sporun kurumlaştırılması, halk kültür evleri, şehir meclisleri, şehirlerarası belediye birliklerinin oluşturulması ve bunlar arasındaki bağ, yine toplumsal sorunlara çözüm arayışı içinde olan farklı kesimlerle ittifakların geliştirilmesi vb. önemli yer tutmaktadır. Demokratik siyaseti yürüten organlar kadar bu organların içinde demokratik kriterlerin esas alınması, demokratik oluşum ve yönetimleri, seçim sisteminin en az yılda bir gerçekleştirilmesi de demokratik siyasetin en temel özelliklerindendir. 

 

Farklılıklara saygıyı esas almak

 

Demokratik siyaset, tekelden pay almayı ifade eden iktidarın aksine toplumun ortak hayati çıkarları için doğru karar alma gücünü ifade ettiği için bu karar gücünü en çok eğitim çalışmaları ve öncüleri ile gerçekleştirmesi ise olmazsa olmaz kabilinden bir durumdur. Siyasetin işlevselleşmesi de demokratik öznelerin yani öncülerin güçlü olmasıyla olabilir. Bu konuda ideolojik kaynakların hangi paradigmaya göre olduğu belirleyici olmakla birlikte demokratik siyasetin özgürlüğün yaşandığı bir alan, bir okul olduğunun bilinci çok önemli. Farklılıklara saygıyı esas alan, ikna yöntemini uygulayan, ahlaki bir duruşa öncelik veren, bilinçli yaklaşım sergileyen, siyasi cesaret sahibi, şeffaflık ilkesi başta olmak üzere ilkeli bir duruşu esas alan ve toplumun komünal değerlerinden beslenen yaratıcılığa ve eğitime önem veren öncüler ile gerçekleştirilmeyi bekleyen bir siyasettir diyebiliriz.

 

Demokratik siyasette kadının belirleyiciliği

 

Abdullah Öcalan’ın “Kadını bir cins olmanın ötesinde tüm sistemin özeti”, “sosyolojinin özü”, “toplumun özü ve tortusu”, “ilk ve son sömürge olarak ele almak” ve “kadının bir obje olmaktan çıkıp özgür bir özne haline gelmesi” belirlemeleri demokratik siyasette kadının belirleyiciliğini ortaya koymaktadır. Özellikle kadının siyaset başta olmak üzere yaşamın bütün alanlarında eş başkanlık ve eşit temsiliyet temelinde yer almaya başlaması, Kürdistan Kadın Özgürlük Hareketi’nin Kadın Kurtuluş İdeolojisi temelinde yaşamın bütün alanlarında özgün örgütlenme ve iradesini oluşturması ve bunun en somut ifadesinin Rojava Devrimi’nde ortaya çıkması da bu niteliği ortaya koyan bir durum olmaktadır. 

 

Öz savunma anlayışını geliştirmek önemli

 

Bir diğer önemli husus da bürokratik yöntem ve araçlarla savaşın, şiddetin, katliamların ve kırımların meşrulaştırıldığının bilinciyle insan yaşamına uygun yaşamın demokratik siyaset ile inşa edilebileceğinin ve bunun en yoğunlaşmış ifadesinin öz savunma bilinci olduğunun farkında olma gerekliliğidir. Toplumların uzun süredir sınıflı ve iktidarlı olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak öz savunma anlayışını içte gerici yaklaşımlara dışta saldırılara karşı geliştirmek önemlidir. 

 

Örgütlü olma iradesiyle gelişen eylem gücü

 

Demokratik siyasette eylem ise halkın dili özelliğini kuşanmaktadır. Toplantı, yürüyüş, seçim, miting, protesto, grev gibi yasal direnme ve ayaklanmalar ise an sosyolojisi olarak da ifade ettiğimiz özgürlük sosyolojisi ekseninde yerinde ve zamanında yapılması gereken eylem biçimleri olmaktadır. Örgütlü olma iradesiyle gelişen eylem gücü aynı zamanda ne kadar başarılı olunduğunu gösteren bir durum olmaktadır. 

 

Demokratik uzlaşı yöntemi

 

Kültürel farklılıkları esas alan, toplumun devleti, devletin toplumu yok etmesinden ziyade demokratik uzlaşı yöntemini uygulayan, hukuk yerine ahlaka, bürokratik idare yerine siyasete yer veren demokratik siyaset en uygun karar alma gücünü ifade etmektedir. Burada devlet olma, dinsel tercih yapma ya da demokrasi dışında bir rejim peşinde koşma arayışı yoktur. Toplum mühendisliğinden ziyade toplumun ahlaki ve politik değerlerini anlamaya ve özgür temellerde işlevine kavuşturmaya çalışan bir yerde durmaktadır.

 

Toplumun kendi hakkında karar alması

 

Sonuç olarak halkların, inançların, cinslerin özgür iradeleriyle birlikte yaşamalarının önünde engel olan iktidar-devlet-sınıf ve ataerki gibi kavramların toplumsal doğada olmadığının bilinciyle konuya yaklaşmak önemlidir. Demokratik toplumlarda, toplumsallıkla bağlantılı ele alınan siyaset her şeyden önce daha iyiye nasıl ulaşılacağının bilgisini kuşanmakta ve burada inşa etmek, yaratmak en temel eylemlilik olarak sürdürülmektedir. Etik ve estetik değerlerle hem birlikte yaşamanın koşullarını yaratmak hem de kendisi için iyi, doğru, güzel ve özgür olanı inşa etmek en temel amaçlarından biri olmaktadır. Bu anlamda demokratik siyaset toplumun kendi hakkında karar alması ve nasıl yaşayacağını seçmesidir. 

 

NOT: Bu yazı, Jineolojî Dergisinin “Demokratik Siyaset” dosya konulu 14. sayısından kısaltılarak alınmıştır.