Kadın-erkek özgürlüğünü çözen model: Eşbaşkanlık

 

Sara Tolhıldan 

 

HABER MERKEZİ - PKK Lideri Abdullah Öcalan eşbaşkanlık perspektifine ilişkin de önemli belirlemelerde bulunarak, "Biz eşbaşkanlık sistemini getiriyoruz. Artık kota anlamsızdır. Çünkü tam eşitliği sağlamış oluyoruz. Eşbaşkanlık hızla hayata geçirilmeli. Eşbaşkanlık kadın ve erkek özgürlüğünü muazzam çözen bir şey. Bunu anlamanız lazım" diyor.

 

İmralı görüşmelerine damga vuran Abdullah Öcalan perspektiflerinden biri de eşbaşkanlık sistemi oluyor. Klasik ve geleneksel merkeziyetçi yönetim biçimine alternatif olarak eşit temsiliyete dayalı eşbaşkanlık sistemi, kadının yönetim içerisinde, yaşamın her alanında söz ve pratik sahibi olması bakımından son derece özgürlükçü bir model oluyor. Abdullah Öcalan bu yönetim modeliyle kadının özgürlük düzeyini daha görünür ve kalıcı kılmayı amaçlıyor. Abdullah Öcalan kadın sorununu salt bir cins sorunu olarak görmüyor, toplumsal bir sorun olarak ele alıyor. 

 

'Kadın toplumda yerini bulmalı'

 

24 Haziran 2013 tarihli yapılan görüşmede, HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş'ın kendisine dönük önerisi üzerine Abdullah Öcalan'ın eşbaşkanlık sistemine tanım getirmesini görüyoruz. 

 

Selahattin Demirtaş: Olağanüstü Kongrede belki eşbaşkanların değişimini de düşünebiliriz. Ben biraz da bu önerdiğiniz çalışmalara zaman ayırmak isterim. Eşbaşkanlık olağanüstü zaman istiyor, hepsi biraz yarım kalıyor.

 

Abdullah Öcalan: Çok duygusal olmayın, kendinizi biraz örgütleyip geliştirin, eleştiriden de korkmayın. Bak, beni de bütün dünya eleştiriyor, yine de muhalefeti içeri alıp kendimi büyütüyorum. Beni örnek alın. (Pervin'e dönerek) Çok sayıda kadın kadrolarınız var. Kadın meclisleriniz var. Birçok çalışmaya el atın. Siz öncü ve öndersiniz. Kadınlar erkek egemen zihniyetiyle uzaklaştırıldı. Kadrolarınız yeterli. Birikiminiz de var. Kadın toplumda yerini bulmalı. Kadından çekinmeyeceğiz. Kadın bir toplumsal dönüşüm aracıdır."

 

'YJA-STAR askeri kanattır'

 

21 Temmuz 2013 tarihinde tekrardan İmralı'ya giden HDP heyetindeki Pervin Buldan, Kandil'de yapılan tarihi kongrenden sonra KCK yönetimiyle gerçekleştirdikleri görüşmelerin aktarımlarını yapıyor. Eşbaşkanlık sisteminin pratikleşme ve netleşme kararlarını tartışıyorlar. HPG içerisinde, askeri çalışma alanlarında eşbaşkanlık sistemini uygulama yöntemleri tartışılıyor. YJA-STAR, askeri ordu içerisindeki kadınların özgün örgütlülüğü oluyor. Abdullah Öcalan'ın kendisine gönderilen mektupların içeriğine ilişkin düşünceleri net ve keskin görünüyor.

 

Pervin Buldan: Başkanım, Kandil'e yazdığınız mektup elimize geç ulaştı. En son 24 Haziran'da sizinle görüşmüştük. Mektup 3 Temmuz'da bize teslim edildi. Mektubu Kandil'e ben götürdüm.

 

Abdullah Öcalan: Siz tek mi gittiniz?

 

Pervin Buldan: Hayır Başkanım, İdris beyle birlikte gittik.

 

Abdullah Öcalan: Kongreden sonra mı gittiniz?

 

Pervin Buldan: Evet Başkanım, kongreyi yeni bitirmişlerdi. Size bir mektup yazmışlardı. Fakat sizin mektubunuzu okuduktan sonra ek bir mektup daha yazdılar. Zaten okuduğunuzu söylediniz. Yalnız sözlü aktaracağım bir husus var. Kadın arkadaşlar özellikle HPG'de eşbaşkanlık sistemi olsun diyorlar. Murat Karayılan buna karşı çıkıyor. HPG komutanlık olduğu için eş komutan olmaz diyor.

 

Abdullah Öcalan: Cemal doğru söylemiş. Bence de olmaz. Zaten onların da askeri birlikleri var. YJA-STAR da askeri kanattır. Orada da erkek yok. Bu nedenle uygundur.

 

'PAJK da kadın partisidir'

 

PKK içerisinde yer alan kadınların kurduğu bir parti oluyor PAJK. PAJK'ın açılımı; Kürdistan Özgür Kadınlar Partisi'dir. Kürt kadınlarının kadın partileşme deneyimleri uzun yıllara dayanıyor. Eşbaşkanlık tartışmaları esnasında Abdullah Öcalan, PAJK için eşbaşkanlık sistemine ihtiyaç olmadığını vurguluyor.

 

Pervin Buldan: Ayrıca PKK için de aynı şeyi söylediler. PKK'nin Başkanı siz olduğunuz için oraya da eşbaşkanlık sisteminin uygun olmadığını düşünüyorlar.

 

Abdullah Öcalan: PKK kök parti olduğu için orada da gerek yok. Zaten Genel Sekreterlik var. PKK'nin içinde zaten kadın da var. PAJK da kadın partisidir. Onlar da kongrelerini yapsınlar. Ben de çok uygun görmüyorum. Aldıkları karar yerindedir. Eşbaşkanlık sistemini önemsiyorum. Kadına yaklaşımım biliniyor.  Şu devamlı söylediğiniz 'cinsiyet özgürlükçü' kavramı da doğru değil. Bir daha bu kavramı kullanmayın. Cinsiyet deyince herkes farklı anlıyor. 'Kadın özgürlükçü' demeniz daha uygundur. Bütün kurumlarda bunu kullanın. Kadın sorunu sınıfsal, kültürel, ekonomik bir sorundur. Kadın tarihi, kadın geleneği, bunların hepsi bir boyuttur. Kadınlar giderek ekonomik komünler oluşturmalıdır. Programlarını derinlemesine ele almalıdırlar. Kadınlar da toplantılarını yaparak benim adıma teşekkür ve şükran dileklerimi tüm kadınlara iletmelidir. Kadınları çok gerekli görüyorum. Konferanslarınız iyi geçti, takip ettim.

 

'Leyla kendini bu işe adasın'

 

Abdullah Öcalan eşbaşkanlık sisteminin giderek kurumsallaşması ve yaygınlaşması için çeşitli çalışma alanlarına öneriler yapıyor. Kürdistan'ın dört parçasından katılımcıların yer alacağı Kürt Konferansını yıllardır Abdullah Öcalan öneriyor. Konferansın gerçekleşmesi için önemli hazırlıklar da yapıldı. Bu aşamada konferans da açığa çıkacak örgütlülüğe yönelik de eşbaşkanlık sistemini öneriyor Abdullah Öcalan. Önerilen isimler ise, Mesut Barzani ve Leyla Zana'dır. Heyetin aktarımlarında Mesut Barzani'nin tek başına başkanlık yapma istediği olduğu dile getiriliyor. Eşbaşkanlık sistemi erkek zihniyetinin ve kültürünün oluşturduğu tekçi sisteme alternatif bir sistem oluyor. Mesut Barzani'den bu teklife sıcak bakmasını beklemek tabii çok iyi niyetli bir yaklaşım olur. Kendisi için bir tehlike olarak gördüğü anlaşılıyor.

 

Pervin Buldan: Mesut Barzani'nin eşbaşkanlığı kabul etmediğini söylediler. Tek başına başkan olmak istiyor. İktidar alanı daralacağı için Mesut Barzani eşbaşkanlığı reddediyor.

 

Abdullah Öcalan: Tabii ki reddedecek. Tek başına iktidar olmak istiyor. Ama olmaz. Leyla'yla birlikte yapacak. Bu eşbaşkanlık meselesi kabul edilmezse, kadın açısından büyük yenilgi olur. O nedenle eşbaşkanlık kurumsallaşmalı. Sen ülkeyi satıyorsun, ama kadına yaşam hakkı tanımıyorsun. Leyla'yla konuşun. Konuşmadınız mı?

 

Pervin Buldan: Kandil çağırıp konuşacak.

 

Abdullah Öcalan: Evet, doğrusu odur. Sen de konuşabilirsin. Hatta ona de ki, benden eksiğin var, fazlan yok. Ona söyleyin, kendisini bu işe adasın…

 

'Azeri bir kadın eşbaşkan olabilir'

 

Abdullah Öcalan'la devam eden görüşmelerde eşbaşkanlık sisteminin giderek kurumsallaşmasının ilk adımlarından biri de yerel yönetimlerde eşbaşkanlığın artık uygulanması oluyor. Tüm seçim bölgelerinde DBP eşbaşkanlık sistemiyle seçim startı veriyor. Abdullah Öcalan'ın bu konudaki hassasiyetini bir kez daha görüyoruz. Kadın kotasına ilişkin de çarpıcı görüşleri yansıyor. Eşit temsiliyet sağlandığı için kota sisteminin artık aşındığını dile getiriyor. 9 Kasım 2013 tarihli görüşmede HDP heyetinden Pervin Buldan seçimlerde yer alacak adaylar için yürütülen tartışmaları Abdullah Öcalan'la paylaşıyor.

 

Pervin Buldan: Iğdır'da Murat Yikit, avukat bir arkadaş çıkmış eğilimden. Daha önce de il Başkanlığımızı yapan bir arkadaş.

 

Abdullah Öcalan: Kadın var mı orada?

 

Pervin Buldan: Sizin avukatlığınızı yapan Şaziye Önder var.

 

Abdullah Öcalan: Evet, tanıyorum. Eşbaşkan olabilir. Ama orada başka halklar da var değil mi? Azeriler, Terekemeler falan. Bir Azeri kadın varsa eşbaşkan olabilir. Şaziye'den önce ona öncelik tanınabilir, tabii varsa. Alınır değil mi bu sefer Iğdır?

 

Pervin Buldan: Iğdır zor bir yer Başkanım. Ama bütün gücümüzle çalışıp tekrar alacağız. Azeri bir aday da bulmaya çalışacağız. 

Pervin Buldan: Muş, Nimet Sezgin

 

Abdullah Öcalan: Sırrı Sakık olmalı… Muş'u çok iyi bilir. Oradaki dengeleri bilir. Başka kesimlerden de oy alabilir. İyi çalışırsa kazanabiliriz Sırrı'yla. Kendisine selamlarımı söyleyin. Özel ricamdır, böyle söyleyin. Bu kadın kotası yanlış kavranıyor. Burjuva kapitalistleri gibi ifade ediliyor. Biz eşbaşkanlık sistemini getiriyoruz. Artık kota anlamsızdır. Çünkü tam eşitliği sağlamış oluyoruz. Eşbaşkanlık hızla hayata geçirilmeli. Eşbaşkanlık kadın ve erkek özgürlüğünü muazzam çözen bir şey. Bunu anlamanız lazım. Başbakan bile bunu yasallaştırdı (Tam bu sırada Sırrı'ya dönerek kahkaha atmaya başladı). Sayın Süreyya, siz bunu televizyonda çok iyi anlattınız. Onlar eş başkan deyince bir başka erkek aramaya başlıyorlar. (Yine kahkahayla gülmeye devam etti) Yahu hiç öyle olur mu? Haşa, homoseksüel birliktelik gibi olur bu. Bu sistemi doğru işletmek lazım. Türkiye'ye muazzam bir katkı sağlar ve adaylık sorunlarını da çözer. Yani artık elimizde muazzam bir anahtar olmuş oluyor. Bununla adaylıktan kaynaklı her sorunu çözeriz.

 

Abdullah Öcalan'ın eşbaşkanlık pespektifi erkek kültürünün ve zihniyetinin yaşam bulduğu tüm alanlarda her ne kadar başta istenildiği kadar ilgi bulmasa da, özellikle Kürtler içerisinde hızla benimsendi ve pratikleşti. Zamanla tartışılıp, belli bir kavrama ve anlama düzeyi yakalandıktan sonra yasal mevzuatlarda bile yer almaya başlıyor. Abdullah Öcalan'ın dediği gibi Türkiye toplumu ve kadınlar açısından muazzam bir katkı sağlıyor. Toplum içerisinde de epeyce tartışılan ve benimsenen bir örgütlülük ve özgürlük modeli eşbaşkanlık sistemi. Kadının kimlik ve kişilik özgürleşmesinde önemli bir adım oluyor eşbaşkanlık sistemi. 

 

Yarın: En güzel kadın hayatı özgür yaşayan kadındır