Melek Avcı

 

ANKARA - Afganistan’da 8 Mart’ı karşılayan kadınlardan biri olan Shahira, “Taliban okulların ve üniversitelerin kapılarını kapatabilir ama sesimizi susturamaz. İnanıyorum ki bir gün Afgan kadınları ülkemizdeki bu cehaleti yok edecek. 8 Mart'ı ancak bu eşitsizliklerle mücadele ederek ve sesimizi yükselterek karşılayabiliriz” mesajı verdi.

 

Eşit ve kadın odaklı bir dünyanın inşası için bu yıl yine kadınlar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü karşılıyor. Kurdistan ve Türkiye’de depremden dolayı yaşanan yıkıma karşı dayanışmayı büyütme, Rojava-Kuzey ve Doğu Suriye’de saldırılara rağmen yeni yaşamı inşa ve kadın devrimini savunma, İran’da başörtüsü ve baskılara karşı “Jin jiyan azadî” isyanını geliştirmede ısrarla karşılanıyor bu yıl 8 Mart.

 

Kadınların direnişi büyüttüğü bir ülke de Afganistan. Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinden bu yana neredeyse iki yıl geçti. Kadınlara adeta sadece nefes alma hakkını tanıyan Taliban’a karşı kadınlar hayallerini ve umutlarını yitirdiklerini söylese de bir direnişi de örgütlediklerini söylüyorlar. Kadınlara ve kız çocuklarına her türlü eğitimin yasaklandığı ülkede kadınlar baskılarla mücadele ederek 8 Mart’ı karşılıyor. Afganistan’daki bu kadınlardan biri olan güvenlik gerekçesi ile soy ismini vermediğimiz Shahira, Taliban’ı ve kendi hikâyesiyle kadınları anlattı.

 

Baskı ve yasaklar çocuk yaşta evlilikleri doğurdu

 

Taliban iktidarında kadınların toplumda kendilerine tek bir yer bile bulamadığını söyleyen Shahira, çocuk yaşta evliliklerin arttığını söyledi. Shahira, “Taliban'ın Afganistan'ı yönettiği bu iki yıl boyunca en çok kadınlar ve kız çocukları acı çekti. Taliban'dan önceki yıllarda Afganistan'da kadınların durumu pek iyi değildi ama son yıllarda kadınlar toplumda kendilerine küçük bir yer bulabilmiş ve kendilerini geliştirecek bir alan bulabilmişti. Taliban’ın olduğu bu iki yılda ise biz kadınlar toplumdan tamamen dışlandık. Teknoloji ve bilimin ilerlediği bu dönemde Afganistanlı kadınları en temel hakları olan eğitimden mahrum bırakılıyor. Aile içi şiddet, zorla ve küçük yaşta evlilikler her geçen gün ülke genelinde artıyor. Kızlarını okula gönderemeyen aileler, kızlarını zorla evlendiriyor. Ekonomik açıdan baktığınızda ise kadınların mali bağımsızlığı ortadan kalkmış durumda. Bununla birlikte yalnız seyahat etmelerine izin verilmezken, kadınların parklara ve eğlence yerlerine gitmeleri de engellenmektedir” dedi.

 

‘Birçok hayalim vardı artık onları gerçekleştirmenin yolunu göremiyorum’

 

Ülkesinde başarılı bir öğrenci olduğunu söyleyen Shahira, kadınları insan olarak dahi kabul etmeyen Taliban’ın bütün hayallerini elinden aldığını belirtti. Shahira şöyle devam etti: “Bu iki yıl hayatımın en karanlık yıllarından biriydi. Bu iki yılın acı deneyimleri beni zihnen ve ruhen mahvetti. Okul ve üniversiteden çok iyi bir derece ile mezun oldum ve iyi bir iş bulup yüksek lisans derecesi almak gibi birçok hayalim vardı. Ama şimdi geldiğim noktada bu ülkede hayallerimi gerçekleştirmenin hiçbir yolu yok ve bu çok sinir bozucu. Taliban gelmeden önce elektronik kimlik kartı çalışanıydım ve Taliban beni kadın olduğum için kovdu. Ondan sonra da özel üniversitelerden birinde öğretmenlik yaptım ama şimdi bütün üniversiteler kız öğrencilere kapatıldı ve ben evde tıkılıp kaldım. Bu günlerde gerçekten çok zorlanıyorum. Çünkü Afganistan'ın eğitim olarak geri kalmış bir bölgesinde yaşıyorum ve şehrimin insanları çok katı kurallara sahip. Evden çıkmak bile biz kadınlar ve kız çocukları için imkânsız hale geldi. Bu iki yıllık Taliban yönetimi sırasında yaşadığım en kötü deneyimlerden birinden bahsedeyim size. Birkaç gün önce ailemle birlikte eğlenmek için şehrin dışındaki tepelerden birine gittiğimizde bir grup Taliban gelip babama çok aşağılayıcı sözler söyledi. 'Eşinizi ve kızınızı eğlenmeleri için dışarı çıkarmayın ve bir an önce evinize gidin' dediler. Bu olay benim için çaresizliğin doruk noktasıydı, Taliban kadınları ve kızları insan olarak bile kabul etmiyor, onları insan olarak görmüyor.”

 

Yasaklar ve baskıların artışı

 

Kadınların toplumun her alanından dışlandığını dile getiren Shahira, evden dışarı adım atmanın dahi büyük bir sorun olduğunu söyledi. Aileleriyle dahi çıkmadıklarını belirten Shahira, “Taliban hayatımızın her alanına müdahale etti. Örneğin, sadece bol siyah giysiler giymenize izin veriliyor. Eğitimime devam edemiyorum. Bu grubun yönetiminden önce bir işim vardı ama şimdi kadın olduğum için kovuldum. Tek başıma seyahat edemem, tek başıma doktora gidemem, her türlü eğlence ve aktiviteden mahrum bırakıldık. Taliban kadınlarla ilgili her alana müdahale ediyor, üniversiteler, okullar, kurslar ve tüm eğitim merkezleri kadınlara kapatılıyor. Kadın doktorlar dışında hiçbir kadının evin dışında çalışma hakkı yok, evden dışarı çıkmak bile kızlar için büyük bir sorun haline gelmiş halde ve siyah elbisesiz dışarı çıkma hakları yok. Doktora yalnız gitmelerine izin verilmiyor. Erkeksiz yalnız seyahat etmeye hakları yok. Kadınların ve kız çocuklarının lunaparklara, restoranlara, resmi ve özel kuruluşlara ve diğer umumi yerlere gitmeleri, hatta aileleri ile şehir dışında pikniğe gitmeleri bile yasaklandı” ifadelerini kullandı.

 

‘Taliban sesimizi susturamaz’

 

Kadınların yaşadığı baskılara rağmen mücadele edecekleri bir yolda  buluştuğunu vurgulayan Shahira, kurdukları ağlarla bir direniş örgütlediklerini söyledi. Burada kadınların yasaklara karşı faaliyetler geliştirdiğini ve bunlarla mücadele etmeyi öğrendiğini aktaran Shahira şu sözleri kullandı: “Genç ve eğitimli bir kadın olarak bu eşitsizliklere karşı var gücümle mücadele ediyorum. Ders alamama, eğitim ve çalışma yoksunluğuna rağmen Afganistanlı kadın öğrenciler ellerinde kalemle mücadele ediyor ve ben de her zaman elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyorum. İnternet aracılığıyla ülkemdeki kadınlar için çevrimiçi kurslar yapmaya yardımcı oluyorum ve ayrıca birkaç çevrimiçi kurs alarak beceri seviyemi artırıyorum. Taliban okulların ve üniversitelerin kapılarını kapatabilir ama sesimizi susturamaz. Ve inanıyorum ki bir gün Afganistanlı kızlar ve kadınlar başarılı olacak ve ülkemizdeki bu cehaleti yok edecekler. Bir grup kızla Taliban'ın yasaklarına karşı birlikte faaliyetlerimizi yürütmek için ağlar oluşturduk ve bu alanda da uygulamalı çalışmalar yaptık. Bu ağlar aracılığıyla hemşerilerimizin kızlarını ve kadınlarını bilgilendirdik ve biz kadınların yaşadığı eşitsizlik ve baskılara ilişkin kadınları bu fikirlerle mücadele etmeye hazırlıyoruz.”

 

‘8 Mart’ı eşitsizliklerle mücadele ederek karşılayabiliriz’

 

Ülkedeki birçok kadının 8 Mart’a dair bir bilgisi olmadığını söyleyen Shahira bunu şöyle açıkladı:  “Şu anda Afganistan'da kadınlar günü veya 8 Mart diye bir gün yok ve hatta çoğu insan, özellikle de kadınlar bu günü bilmiyor ve dünyada kadınlar adına böyle bir günün kutlandığından da habersiz. 8 Mart'ın Afganistan halkı için bir anlamı yok. Tüm haklarımızdan mahrum bırakılmışken 8 Mart'ı nasıl kutlayabiliriz? 8 Mart'ı ancak bu eşitsizliklerle mücadele ederek ve sesimizi yükselterek karşılayabiliriz. Afganistanlı kadınların tüm haklarından mahrum bırakıldığını tüm dünyaya anlatalım ve tüm dünya kadınları birleşip mücadeleye devam etsin.” 

 

‘Afganistanlı kadınların unutulmaması için anlatın’

 

Shahira, 8 Mart’ın kendisi için de bu koşullarda bir kutlamayı ifade etmediğini  ekleyerek, sözlerini şöyle bitirdi: “8 Mart, topluluklar için en azından protesto etmenin ve haklarını talep etmenin suç sayılmadığı ve kadınların toplumlarında bir yere sahip olma ve haklarını savundukları anlamına gelebilir. Fakat maalesef bu benim için bir şey ifade etmiyor. Çünkü şu anda Afganistan'da bir insan olarak dahi hiçbir yasal hakkım yok. Tüm dünya kadınlarından ve sizden ricam, Afganistanlı kadınların unutulmaması için dünyaya Afganistanlı kadınların ve kız çocukların durumunu anlatın. Anlatmaktan vazgeçmeyin.”