Şirin Çınar - Sema Çağlak

 

DİYARBAKIR - Ekonomik kriz ve zamlardan dolayı geçinemediklerini söyleyen kadınlar, “İçerisinde bulunduğumuz durum kölelik sisteminden başka bir şey değil” diyor. 

 

Türkiye'de artan döviz kurlarıyla birlikte derinleşen ekonomik kriz giderek büyüyor. Krizle beraber ihtiyaç ürünlerine ciddi oranda yapılan zamlar ise yurttaşın cebini yakmaya devam ediyor. Öte yandan zamlara karşı şehirlerde protestolar sürerken, yetkililer ise sessizliğini koruyor.

 

Evine misafir olduğumuz iki ailenin, aylık masrafı, geliri ve giderine ilişkin görüştük. Yalnızca bir kilo domatesin bile 38 TL’ye satıldığı pazar ve marketlerden eli boş dönmek zorunda kalan yüzlerce kadından ev emekçisi Fahriye Çukur ve esnaf Özlem Maral, elektrik, su ve doğalgaz faturalarının ise geçen aylara göre iki kat fazla geldiğini söylüyor. 

 

'İhtiyaç ürünlerini alamıyorum'

 

Artan zamlardan kaynaklı ihtiyaç ürünlerini dahi alamadığını kaydeden ev emekçisi Fahriye Çukur, "Gece uyuyup sabah kalktığımızda bir bakıyoruz ki her şeye zam yapılmış. Sonbahar mevsiminden beri buzdolabımız bomboş. 2 yıl önce 20 TL'lik az bir bütçeyle pazara gidip alışveriş yaparak buzdolabını doldurabiliyordum. Ama şimdi 200 TL'lik bütçeyle pazarda ihtiyaç duyduğumuz ürünleri bile alamıyorum. Sabah kahvaltı için ne hazırlayabilirim diye binlerce defa düşünüyorum” diyor.

 

'Bir şey alamadığım için oturup ağlıyorum'

 

İki yıl içerisinde tüm ürünlere ciddi oranlarda zam yapıldığını vurgulayan Fahriye, "Eskiden almış olduğum bir teneke yağı 4 ay idareli kullanarak geçinebiliyordum. Şimdi ise bir teneke yağ bile alamıyorum. Eskiden 5 kilo meyve alıyordum. Kızım bir haftadır meyve istiyor ama bir kilo meyve bile alamıyorum. Eşimin almış olduğu 2 bin 500 TL'lik emekli maaşıyla zar zor geçinebiliyoruz. Ödememiz gereken elektrik, su, kira, çocukların okul masrafları ve telefon faturaları var. Bu maaşla nasıl bunları ödeyebiliriz? Bazı günler hiçbir şey alamadığım için oturup ağlıyorum" diyerek yaşadıkları zorluklara dikkat çekiyor. 

 

‘Zamlar düşürülsün'

 

Ürünlere yapılan zamların bir an önce düşürülmesini isteyen Fahriye, döviz kurlarındaki artışların da düşürülmesi gerektiğini belirtiyor. Fahriye, "İnsanlar bu zamlarla geçinemiyor. Emekli maaşını arttırsalar bile bu zamlarla halk geçinemez. Nereye gidersen git halk 'bu zamlar düşürülsün' diyor" diye ekliyor. 

 

‘Tasarruf yapmama rağmen faturalar yüksek geldi’

 

20 yıldır kuaförlük yapan Özlem Maral ise iki ay içerisinde elektrik, su ve doğalgaz faturalarına yüklü miktarda zam yapıldığını ifade ediyor. Özlem, “Normalde her ay bin TL’ye yakın fatura ödüyordum. Geçen ay ise bin 241 TL geldi. Bu ay da rekor kırarak 2 bin 306 TL geldi. Elektriği tasarruflu kullanmama rağmen faturalarım yüksek oranda geldi. Doğalgaz faturası 150 TL, su faturası da 150 TL olarak geldi. Ayrıca iki çocuğumun okul masrafları var. Ev kiram ise aylık bin 100 TL. İşyerine gelen elektrik faturam ise 2 bin 500 TL. Gelecek ay da 5 bin TL gelebilir diye düşünüyorum. Gidişat bunu gösteriyor” sözleriyle faturalara gelen zamlara işaret ediyor.

 

‘Kölelik sisteminden başka bir şey değil’

 

Esnaf olarak batmak üzere olduğunu, iş yapamadığını dile getiren Özlem, zamanının çoğunu iş yerinde geçirmesine rağmen evine de yüklü miktarda faturalar geldiğini söylüyor. Gelen faturaların bir işçinin aylık ücretiyle eşdeğer olduğunu ifade eden Özlem, “Eğer bana bu oranda faturalar gelmeye devam ederse, yanımda çalıştırdığım elemana nasıl maaşını vereceğim? Geçen aylarda en fazla 800 TL civarında bir fatura geliyordu en azından düzenli bir şekilde bunu ödeyebiliyorduk. Evde olmamama rağmen 400 TL elektrik faturası gelmiş. Çoğu zaman iş yerinde olduğum halde eve nasıl bu fiyatta bir fatura geliyor hala anlamış değilim. Ayrıca kira, aidat derken bir sürü masraf var. Şu anda çalışıyoruz ve sadece bir öğün yemek yiyebiliyoruz. İçerisinde bulunduğumuz durum kölelik sisteminden başka bir şey değil” sözleriyle tepki gösteriyor.