VAN - Ekonomik kriz nedeniyle maliyetine satış yapan esnaf, 2019'da krizin daha da derinleşeceğinde hem fikir. Halk kumbaralardaki bozuk paralarla yaşarken hükümetin savaşa harcama yaptığını belirten esnaf, "Elektrik, doğalgaz faturaları, zamlar… Savaş bütçesi nereden sağlanacak, bizim vergilerimizden sağlanacak" diye tepki gösterdi. 

 

Ekonomik krizin gölgesinde yeni bir yıla girilirken, esnafın 2019'dan bir ümidi yok. Bütçeyi savaş politikalarına ayıran iktidar nedeniyle ekonomik krizin derinleşerek devam edeceğini belirten esnaf, kepenklerin de indirilmeye devam edeceğini söyledi. 

 

'Aldığımız ürünlerin ödemesini yapamıyoruz'

 

Van'ın Büyük Halk Pazarı'nda 7 yıldır esnaflık yapan Hanife Güzel, ilk defa bu kadar büyük bir ekonomik kriz gördüğünü vurgulayarak, gün içinde sadece birkaç satış yapabildiğini aktardı. Sabah saatlerinde dükkanını açan Hanife, öğlene kadar kimsenin gelmediğini ifade ederek, "Hiç satış yapmadığımız günlerimiz oluyor. Şu an ürün alamıyoruz. Geçen yıl perakende sattığımız ürünleri bu yıl toptan fiyatına alıyoruz. Aldığımız ürünlerin geri ödemesini yapamıyoruz. Çok zor durumdayız" dedi. 

 

'Hükümet için kriz yok ama halk için var'

 

"Kumbaralardaki bozuk paralarla yaşıyoruz" diyen Hanife, iktidarın ve medyanın "ekonomik kriz yok" söylemlerine de tepkili. Bir yıldır büyük bir krizin içinde olduklarını kaydeden Hanife, "Halkın arasına inip bir baksınlar ekonomik kriz var mı yok mu? Özellikle son 5 aydır kriz çok farklı bir yere evirildi, günden güne de büyüyor. Buna karşın devlet yok sayıyor. Çünkü onlar için kriz yok ama halk için var. Elektrik, doğalgaz faturalarımıza yansıyan yüksek miktarda vergiler var. Poşeti bile 25 kuruştan satıyor. Bu çevrecilik değil bir ranttır. Halkı böyle kandıramazlar" diye tepki gösterdi. 

 

‘2019’da daha da kötü olacak’ 

 

Bunlara rağmen savaşa bütçe ayrıldığını vurgulayan Hanife, "Savaş bütçesi nereden sağlanacak, bizim vergilerimizden sağlanacak. 2019 yılının daha kötü olacağını düşünüyorum. Şu an bir parça ekmek bulurken ilerde onu da bulamayacağız. Bu yıl toparlanacağını düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.

 

'Saklansa da büyük bir kriz var'

 

Tuşba Halk Pazarı'nda 6 yıl çalıştıktan sonra kendi dükkanını açan ve 7 yıldır da işleten Ayfer Akdağ da, "Ödemelerimizi yapamıyoruz, kira veremiyoruz ve hiçbir şekilde destek verilmiyor. Ürün alamıyoruz, aldığımız ürünleri aynı fiyata satamıyoruz. Sadece ben değil halk pazarı esnafı olarak çok sıkıntı yaşıyoruz. Geçmişe göre gelen müşteri sayısı yüzde 90 azaldı. Saklansa da büyük bir kriz var. Birçok esnaf arkadaşımız dükkanını kapattı, çoğu battı" diye konuştu. 

 

‘İnsanlarda alışveriş korkusu oluştu’

 

Kadın esnaf olmak zorken bir de kriz eklenince birçok kadının dükkanını kapatmak zorunda kaldığını aktaran Ayfer, şöyle dedi: "Dükkanlar krizden dolayı elemanlarını çıkarmaya başladı. Kadın çalışanlar da işlerinden oldular. Yeni yılda da kriz devam edecek. İnsanlarda alışveriş korkusu oluştu. Daha önce halk evine 500 TL harcarken şimdi 200 TL dahi harcamıyor. Her şeyden kısmış durumdalar. Bu da haliyle bize yansıyor. Tüm bunlar yetmezmiş gibi bir de devamlı bir savaş ve çatışma hali var. Bunların parası da hep bizden çıkıyor. Ortada büyük bir kriz var ancak hazırlanan savaş bütçeleri vergilerimizden, faturalardan, zamlardan alınıyor. Ben çocuklarıma daha iyi bir gelecek sağlamak için çalışıyorum ancak böyle giderse hepimiz kapatacağız." 

 

‘Cepten yiyoruz’

 

Hiçbir yerden destek almadan kendi emeğiyle dükkan açan Berrin Uçar ise, krizin derinleşmesiyle iş yapamaz hale geldiğini kaydetti. Berrin, "Siftahımızı öğlen ancak yapabiliyoruz. Ürün fiyatları yükseldi ancak müşteri kaybı oluşmaması açısından satış fiyatlarımızı aynı oranda yükseltemedik. Daha önce elyafı 7 TL'ye alırken 15, 16 TL'ye pazarlıkla alabiliyoruz. Ondan yaptığım yastığı dikimiyle beraber 15 TL'ye vermem gerekirken, eski fiyatıyla veriyoruz. Dolayısıyla cepten yiyoruz" dedi.

 

'Geleceğe dair umut verici bir ışık yok'

 

"Geleceğe dair umut verici bir ışık yok. Ne olacağımızı bilmiyoruz. Yarın da kapatabiliriz. Para kazanmaktan çok işyerimizi çevirmeye çalışıyoruz" diyen Berrin, halkın vergilerinin savaşa yatırılmasından şikayetçi.