“Biz kadınlar özgür, adil ve eşit toplumsal birliği ilk örgütleyenleriz. Erkek egemenlikçi zihniyetin toplumsal sistemi bozduğunun ve iktidara bulaştırdığının da bilincindeyiz. Her şeyden önce açıkça belirtiyoruz ki toplumun hiçbir zaman iktidar ilişkilerine göre örgütlenmesini kabul etmedik ve etmeyeceğiz de.”

 

Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi

 

Dünyamızda yaşanan pek çok toplumsal gelişme, 21. yüzyılın mücadeleyle dolu bir kadın yüzyılı olacağını ispatlamaktadır. Bütün dünya kadınları eşit, adil, özgür, onurlu ve barış içinde bir yaşam için mücadele etmektedirler. 

 

Kadınlar bin yıllardır, toplumla yazılı, sözlü pek çok toplumsal sözleşme oluşturmuşlardır. Fransız tiyatro yazarı ve siyasi eylemci Olympe De Gouges’den bugüne durmadan yorulmadan, mücadele etmiş, özgürlükleri için ağır bedeller vermişlerdir. Farklı ülkelerin devrimlerinde yer alan kadınların tecrübeleri, toplumla özgür sözleşme temelindedir. Rusya, Vietnam, Küba, Nikaragua, Filistin, Cezayir ve Kürdistan devrimlerindeki kadın kanunları ve toplumsal sözleşme deneyimleri, bizim için oldukça önemlidir. Zira bu deneyimler, Avrupa Konseyi Şiddeti Önleme ve Mücadele Sözleşmesi’nin (CEDAW), Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi Sözleşmesi’nin (İstanbul Sözleşmesi) ve kadın haklarını tanıyan tüm uluslararası sözleşme ve kanunların temelini oluşturmuşlardır. Biz Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınlar, bu deneyimleri ve devrimleri kendimiz için güç ve moral kaynağı olarak görüyoruz.

 

Kadınlar günlük olarak, şiddet ve ölümle yüz yüzeler. Uluslararası güçlerin, ülkelerin iktidar güçlerinin sistematik uygulamaları artık, kadınlar ve toplumları kırımdan geçirmenin adımları olarak görülmektedir. Bu uygulamaları derin bir şekilde yaşayan ve anlamını en çok kavrayan da kadınlardır. Bu yüzden dünya çapında kendilerini örgütleyerek ortak bir düşünceyle direniş ve mücadele içinde olanlar da kadınlardır. Şüphesiz dünya çapındaki mücadeleler, bölgesel mücadeleleri muazzam ölçüde etkilemektedir. 

 

Bu sebeple; kadınlar öncülüğünde ve geniş toplumsal kesimlerin ortaklaşmasıyla toplumun temel sorunlarının tespiti ve çözümü için yol haritası geliştirmek amacıyla, dönemin ihtiyaçlarını karşılayacak ve kadınların yaşadığı sorunların çözümünü sağlayacak güçlü bir toplumsal sözleşme yapılmasının zamanı gelmiştir.

 

2011 yılında Rojava Devrimi’nin başlamasıyla birlikte, kadın ve toplum ilişkilerinin yürütüleceği bir sözleşmenin oluşturulması acil bir gereklilik olarak ortaya çıktı. Kadınlar öncü bir güç olarak, tüm yaşam alanlarında toplumsal değişim ve dönüşümün gerçekleşmesinde başat bir yere sahiptir. Bu durumun hem olumlu hem olumsuz yanları vardır.  İlan edildiği ve uygulandığı dönemde yaşanan ciddi sorunlara cevap olabilmek adına çıkarılan Kadın Kanunları sürecinden önemli tecrübeler edindi. Bu kanunlar, özgürlük, adalet ve eşitlik ilkeleri temelinde erkeklerin eğitilmesi yoluyla erkek egemen zihniyetin değiştirilmesinde stratejik bir deneyim oldu. Özgürlükçü değişimin güç kaynağı olan Rojava Kadın Kanunları’nın Suriye’de kişisel haklar kanunlarında kadınlar lehine değişimlerde belirgin bir etkisi olmuştur. 

 

Kadın özgürlüğü hususundaki gelişmelerin yanı sıra, Rojava Devrimi döneminde, etnik (Asuri, Süryani, Arap, Kürt, Ermeni, Çerkes, Türkmen, Çeçen) ve inançsal (Êzidî, Alevi, Hristiyan, Müslüman) birçok kimlik arasında doğalında bir toplumsal sözleşme açığa çıktı.

 

Bu coğrafyada yaşayan halklar, aralarındaki bu sözleşme ile yaşadı ve 10 yıldır devam eden sıcak savaşın tüm zorlu koşullarında iradelerini güçlendirdi. Bu etnik ve inançsal kimlikler, DAİŞ’in ve diğer güçlerin terörist saldırıları karşısında, özgür, demokratik, birlikte yaşamı tercih ettiler. 

 

Bu sebeple kadın özgürlük ilkeleri temelinde kadının özgür iradesiyle ortaklaşılmış bir kadın sözleşmesinin yapılması, halkların barışçıl, güvenli ve huzurlu bir atmosferde, demokrasi ve özgürlük kültürünün değerleri ve ahlakıyla yaşamasında önemli bir rol oynayacaktır. 

 

Bölgemizde yaşanan Kadın Devrimi içinde, kadın ve toplum özgürlüğünün belkemiği olarak bir yaklaşım belgesine ihtiyaç duyduk. Bölgemizin içinden geçtiği deneyim, kadın hakları temel ilkelerine ve kadınları toplumsal yaşama katılımına dair bu yaklaşım belgesini hazırlamamızı şart kılmıştır. Nitekim, mücadelenin kazanımlarının ve haklarının uygulanma zeminini oluşturmak ve güvence altına almak hayati önemdedir. Var olan sorunlarla mücadele temeli haline gelecek, kadının özgür iradesiyle oluşturulmuş bir sözleşmeye ihtiyaç vardır. Kadın hakları ve kadınların toplumsal yaşama katılımının temel ilkeleri “Kadınlar hangi dünyada yaşamak istiyorlar?” sorusuna cevap olacaktır. Temel ilkeler, tüm toplumsal, ekonomik, hukuki aşamalarda ve cinsiyet ilişkilerinde kadınlara dair gerekli cevapları vermeyi amaçlayan ve kadın iradesini tanımayan yasaların aşılmasında yol haritası olacak bir inisiyatiftir aynı zamanda. 

 

Özgürlük ilkelerinin paylaşımı önemli

 

Demokratik yaşam kültürünün Kuzey ve Doğu Suriye coğrafyasında temel örnek olması için, özgürlük ilkelerinin paylaşılması önemlidir ve özgürlük sözleşmesinin ifadesi kadın özgürlüğünün temel ilkesidir. Kadınının toplumuyla özgürlük temelinde yapacağı sözleşme, şiddet kültürünün sonlandırılması için oldukça önemlidir ve toplumsal özgürlüğü ve barışı sağlayacak kadın değerlerinin daha dinamik ve akıcı olmasını sağlayacaktır.  Şüphesiz, demokratik uzlaşma kültürü belgesi, özgürlükçü değerler üzerine kurulmuştur ve tüm toplumsal kesimleri kapsamaktadır. Bu yüzden de bu sözleşme tüm toplumsal kesimleri bağlamaktadır. Bütün kadın grup ve örgütlerinin ve kadınların bu belgenin yaşamsallaştırılmasından; kadın ve toplumun özgürlüğü mücadelesinden kendini sorumlu görmesi hayati önemdedir. 

 

Toplumsal birliği ilk örgütleyenleriz

 

Biz kadınlar özgür, adil ve eşit toplumsal birliği ilk örgütleyenleriz. Erkek egemenlikçi zihniyetin toplumsal sistemi bozduğunun ve iktidara bulaştırdığının da bilincindeyiz. Her şeyden önce açıkça belirtiyoruz ki toplumun hiçbir zaman iktidar ilişkilerine göre örgütlenmesini kabul etmedik ve etmeyeceğiz de. Kadınlar ve toplumun bütün kesimleri arasında özgürlükçü, adil ve eşitlikçi ilişkilerin örgütlenmesi anahtarının, kadının özgür iradesi olduğuna inanıyoruz. Mücadelemize bu çizgide devam edeceğiz. Bu temelde Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınlar olarak, kadının temel hak ve özgürlüklerinin garanti altına alınması ve erkeklerle bütün alanlarda etkili eşitliğin sağlanması, Suriye için geniş bir anayasa hazırlığı yapıldığında bu hakların esas alınmasını sağlamak ve kadına karşı ayrımcı yasaların kaldırılması amacıyla bu belgenin hazırlanması konusunda irade gösterip uzlaşmaya vardık:

 

*Yazının devamı “Temel İlkeler” başlığıyla haftaya yayınlanacaktır. 

 

*Bu yazı, Jineolojî dergisinin “ROJAVA” dosya konulu 30. sayısından kısaltılarak alınmıştır.