Melike Aydın

 

İZMİR- Kadını şiddet gördükleri aile içine hapsetmenin politikası yürüten devletin kadın politikası kadın katliamı olarak geri dönüyor. Aile Yılı ilan edilen 2025 yılında Ege Bölgesi’nde Melisa Çırgı, Gözde Karamus, Hatice Ünlü, Fatma Kara Muattar Aliyeva devletin aile politikalarının sonucu erkekler tarafından katledildi.

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi’nin 2025 yılı İlk 6 Aylık Raporu’na göre Ege Bölgesi'nde kadına yönelik en az 233 hak ihlali yaşandı, 13 kadın katledildi ve 17 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. Raporun üzerinden geçen 5 ayda rakamlar artarken kadına yönelik şiddeti önlemek adına politikalar geliştirilmedi. İzmir Kadın Dayanışma Derneği’nin bu yıl yayınlanan İzmir’e dair Mevcut Durum ve İhtiyaç Analizi Raporu’na göre devlete veya yerel yönetimlere ait kadın dayanışma merkezleri yetersiz, var olan var olan merkezlerin de akıbeti merkezi iktidarın etkisi altında. Durumun İzmir dışındaki iller açısından aynı olduğu düşünülüyor. 2025 yılını “Aile Yılı2 ilan eden iktidarın ise kadınlara yönelik politikası kadınları şiddet gördükleri evlere geri göndermek. Buna karşılık kadınlar cezasızlık politikasının önüne geçmesi, faillerin gereken cezayı alabilmesi için şiddet davalarını takip ediyor, şiddete karşı farkındalık oluşturmaya çalışıyor.

 

Ege Bölgesi’nde bulunan bazı illerde 2025 yılında kadına yönelik şiddetin devletin erkek egemen bakışından etkilenen yönünü ortaya koyan kadın katliamlarını ele aldık.

 

’Failin cezaevinden kaçtığı aileye bildirilmedi’

 

Melisa Çırgı 24 Ocak 2025’te Afyokarahisar E Tipi Cezaevi’nden kaçan evli olduğu Hasan Çırgı tarafından kesici aletle katledildi. Failin silahla yağma, tehdit, yaralama gibi 48 ayrı suç kaydı bulunmasına rağmen açık cezaevinde tutuldu. Oysa bu profildeki bir failin İnfaz Kanunu’na göre yüksek riskli kabul edilmesi ve kapalı cezaevinde tutulması gerekirdi. Halbuki var olma sebebi vatandaşlarının güvenliğini sağlamak olan devletin yargılama aşamalarındaki tecrübelerine dayanarak erkek faillerin eşlerine yönelebileceğini öngörebiliyor olması gerekirdi. Fail Hasan Çırgı cezaevinden firar ettikten sonra Melisa Çırgı’ya haber verilmiş, ya da gözetim altında tutulmuş olsaydı bugün yaşıyor olacaktı. Bu yaklaşım aslında meselenin bir ‘aile içi mesele’ olarak görülmesi, kadının da bu aile içinde erkeğin uzantısı ve erkeğin inisiyatifine bağlı bir varlık olarak görülmesinin yansıması. Öte yandan kadınların çoğu önleyici tedbirlerin yetersiz olduğunu bildiği için karakola haber vermiyor. Üstelik uzaklaştırma ihbarnamesi eline ulaşan failin daha da sertleşeceğini düşünüyor ve şiddet sarmalının içinden çıkamıyor.

 

Önleyici tedbirler alınmadı

 

İçişleri Bakanlığı’nın 26 Ocak 2025 açıklamasına göre KADES'i cep telefonuna indiren kadın sayısı 7 milyon 830 bine ulaştı, 1 milyon 480 bin de ihbar alındı. KADES, kadınları korumak için yeterli bir uygulama değil. Gözde Karamus 21 Aralık 2021’de boşanma aşamasında olduğu erkek Serdar Karamus tarafından ateşli silahla katledildi. Fail hakkında daha önce hakaret ve tehdit davaları açılmış ve uzaklaştırma kararı alınmıştı. Fail defalarca Gözde Karamus’un işyerine gitmiş, takip etmiş ancak koruma mekanizmaları yeterli çalışmadığı için katliam engellenmemişti. Oysa faile, Gözde Karamus’a yaklaştığında sinyal veren elektronik kelepçe takılabilirdi. Ancak 6284 Sayılı kanunda açıkça “teknik yöntemlerle takip” başlığı altında belirtilmesine rağmen bunun gibi önleyici tedbirler alınmadığı, hukuk gereğince uygulanmadığı için pek çok kadın uzaklaştırma kararına rağmen katledildi. Fail Serdar Karamus hakkında görülen dava ise 4 yılın ardından nihayet Temmuz 2025’te sonuçlandı ve kadın mücadelesinin de davayı kararlı takibinin sonucu olarak faile indirimsiz ağırlaştırılmış müebbet ve 2 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Davayı Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu başta olmak üzere pek çok kadın aktivist takip etti, kamuoyuna duyurdu. 

 

Emniyet ifadesine ulaşan gazeteci failin gözünden haber yaptı

 

Denizli’de 12 Nisan 2025’te Hatice Ünlü boşandığı Mehmet Köseoğlu tarafından kesici aletle katledildi. Fail kaldığı açık cezaevinden izinli çıkarak Hatice Ünlü’yü takip ettiği, katliamı planladığı olay yerine kesici aletle gitmesinden anlaşılıyor, takip için kendisine yardım eden birileri de olmuş olabilir. Bütün bunlar mahkemede açığa çıkarılacak detaylar. Ancak failin karakoldaki ifadesine bir şekilde erişen erkek egemen basın failin gözünden haber yaparak kadına yönelik şiddeti meşrulaştıran ve kadını hedefe koyan bir dil kullandı. Denizli Güneş isimli yerel gazetede failin ifadesindeki ‘Hatice Ünlü’yü kazara gördüğü beyanını hakikatmiş gibi sunarak “Boşandığı eşini sokakta başka biriyle görünce dehşet saçtı” gibi bir başlıkla katliamı meşru gösterdi. DHA’yı kaynak gösteren Haber Türk’’ün ise şiddetin pornografisini sergiledi. Bu haberde de 4 yıl önce boşandığı eski eşine huzur vermeyen fail erkeğin tüm şiddeti nasıl işlediği anlatılarak olası failler özendirildi.

 

‘Fatma Kara’ya kadınlar sahip çıktı’

 

İzmir’in Ödemiş İlçesinde 11 Martta eski sevgilisi Olgun Gaca, Fatma Kara’yı darp ederek katletti. Fail daha önce de Fatma Kara’yı darp ettiği için hakkında uzaklaştırma kararı alınmıştı ancak Olgun Gaca hakkındaki koruma kararı süresi biter bitmez Fatma Kara katledildi. Koruma kararının süresince failin Fatma Kara’yı katletme amacından uzak tutan ya da uzaklaştırma kararı sonrası faili takip altında tutan bir mekanizma olmadı.  Aksine bir çok mekanizmayı harekete geçirecek ya da yasayı uygulamayanları yargılanmasını öngören İstanbul Sözleşmesi kaldırıldı. Katliamın ardından kadınlar Fatma Kara’nın cenaze töreninde tabutunu taşıyarak Fatma Kara gibi kadınların yalnız olmadığını göstererek tepkilerini ortaya koydu.

 

‘Yabancı uyruklu kadınlar güvende değil’

 

Özbekistanlı Muattar Aliyeva Aydın’ın Köşk ilçesinde 5 Temmuz 2025’de kaçak olarak çalıştırıldığı Star Gazinosunda ateşli silahla katledildi. İşletme sahibi Reşit Yasan kasten öldürmek, çalışanlar Emrah Kocabay ve Akif Dilek görüntüleri silmek suçlamasıyla tutuklandı K.K. ve A.C. isimli iki kişi de gözaltına alındıktan sonra adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı. Katliam sonrası Star Gazinosu ile isimi basına yansımayan başka bir gazino mühürlendi. Sadece iki gazinonun mühürlenmesi bile kadının ve bedeninin en çok sömürüldüğü, can güvenliği riskinin en çok olduğu mekânlardan biri olan gazinoların gereğince denetlenmediğini ortaya koyuyor.