Rabia Önver

 

COLEMÊRG - Marunis köyünde Sedex Madencilik tarafından yapılan doğa talanına karşı köylüler yaşam alanını savunurken, maden sahipleri ve başında bulunanların profilleri bölgedeki sermaye, iktidar ve sömürü üçgenini net bir şekilde ortaya koyuyor. 

 

Colemêrg’in (Hakkari) Marunis (Kavaklı) köyünde 2007’den bu yana doğayı tahrip eden maden faaliyetlerine karşı köy halkının tepkileri ve eylemleri sürüyor. Daha önce farklı madencilik şirketleriyle sürdürülen talan şimdi de Sedex Madencilik tarafından sürdürülüyor. Köy halkı, 22 Nisan’dan bu yana talana karşı yaşamını ve doğasını savunmak için nöbette. 

 

1994 yılında boşaltıldı

 

Colemêrg ve Çelê sınırları içerisinde kalan Marunis köyü adını Süryaniceden alıyor. Köy, Colemêrg merkezine 67 kilometre uzaklıkta. 1994 yılında “güvenlik” gerekçesiyle boşaltılan köye, dönüşler 2012 yılından sonra başladı. Köyde devamlı ikamet eden nüfus sınırlı olsa da köy sakinleri, bahçelerine bakmak ve hayvancılık yapmak için yaz aylarında köye geliyor. Köyün doğal güzelliklerinin yanı sıra 7 şelalesi bulunuyor. Büyüleyici doğasının yanı sıra Kato dağının heybetli manzarası, bölgede görsel şölen sunuyor.  

 

Yıllardır temiz su içemiyorlar!

 

Marunis’ta ilk talan 2008 yılında başladı. Bir şirket tarafından bölgede yapılmaya başlanan madencilik faaliyetine karşı o dönem köy halkı, nöbet eylemine başvurmuş ve bu şekilde doğasını korumuştu. 2021 yılında yine başka maden şirketi tarafından yeniden doğaya ve hayvanlara zarar verilerek madencilik faaliyeti yapıldı. Yöre halkı uzun yıllardır bu nedenle temiz su içemiyor. Suyun kirlenmesi nedeniyle hayvancılık ve tarım alanları da tehdit altında.  

 

Hedef güçlü bir vizyonmuş!

 

Söz konusu doğal yapıyı ve yaşamı tehdit eden madencilik şirketi ise “Türkiye’nin madencilik sektöründe güçlü bir rol oynamayı ve uluslararası alanda tanınan bir marka olmayı vizyon ediniyoruz” sözleriyle kendisini tanıtıyor. Sedex Madencilik bölgede krom, mermer, kurşun, kükürt, çinko gibi madenleri çıkarıyor. 

 

Maden şirketinin başında bulunanların profilleri 

 

 

Uzun süre devir işlemleri ile uğraşan şirket, 2021 yılına resmi olarak Iğdır eski AKP İl Başkanı’nın kızı Nursiye Erkuş’un üzerine geçti. Ancak maden şirketinin başında bulunan ve şirketin genel işleri ile uğraşan isim ise emekli Yarbay Hızır Keskin. Hızır, 1990 Yılında Teğmen olarak Giresun Bulancak ilçe Jandarma Komutanı olarak başladığı görevinde, sırasıyla Colemêrg, Kütahya, Erzurum, Malatya, Amed, Ankara ve Dersim illerinde değişik görevlerde bulundu. Hızır Keskin, bölgede kendini “Aktütün Komutanı” olarak tanıtırken, 2011 yılında gerçekleşen seçimlerde AKP’den Rize milletvekili aday adayı, 2018 genel seçimlerinde ise ise İYİ Parti’den milletvekili aday adayı olmuş. Siyasette istediğini alamayan Hızır, maden şirketi ile yönünü bölgeye çevirmiş.  

 

Ne zaman adım atsak soluğu emniyette alıyor 

 

Nöbet tutan yurttaşlar şirketin başındaki isim olan Hızır için, “Ne zaman maden faaliyetlerinin sonlandırılması için bir adım atsak soluğu Hakkâri Emniyeti’nde alıyor” sözleriyle nüfuzunu nasıl kullandığını dile getiriyor.  Öte yandan Hızır’ın köylüleri arayıp küfür ve tehditlerde bulunduğu; köylülere eylemlerinden vazgeçmeleri için baskı uyguladığı da kaydedildi. 

 

100’den fazla kaçak maden tüneli açıldı 

 

 

Aynı şirket tarafından bölgede 100’den fazla “kaçak maden tüneli” açılırken, şirketin eylemin başlamasının ardından alelacele kaçak tünelleri kum ve taşlarla kapattığı görülüyor. Köylülerin nöbet tuttuğu alanda jandarmanın “güvenlik” adı altında bulunması ise halkın tepkisini çekiyor. 

 

Köylülerin talepleri 

 

Marinus halkı, eylemlerini “Köy ve mera alanlarında bulunan maden ocağının faaliyetinin derhal durdurulması, çevreye verilen zararların tanzim edilmesi, köylülerin yaşam alanlarının eski hale getirilerek maden faaliyetinin bıraktığı tahribat ortadan kaldırması ve bölgede yeniden ağaçlandırmanın yapılması” talepleriyle sürdürüyor.

 

Talanda son durum 

 

Binlerce hektarlık alanda bulunan üzüm, elma, ceviz, armut ve meşe ağaçları kıyıma uğrarken, Zap suyuna eklenen Marunis deresi çamur akıyor. Köy halkı derenin suyundan, hem bahçeleri hem de hayvanları için yararlanırken madenin yarattığı kirlilik nedeniyle sudan faydalanamıyor. Köydeki arılar ise madencilik faaliyetlerinden sonra toplu şekilde yaşamını yitirdi. Köyde küçükbaş hayvancılık ise durma noktasına geldi.

 

Direniş sürüyor

 

Tüm bu talana karşı köy halkı eylemlerini sürdürmekte kararlı.