WAN - Gola Wanî semedê krîzê îklîmî, ziwatî, çop, HES û awbendan kewte rewşêka tehluke. Temsîlkara serekîya ÇEV-DERî Arzu Dînçer derheqê rewşe de qisey kerd û vat, eke tedbîrê nêrê girewtiş do desan tewirê endemîk çin bibê.

 

Semedê ziwatî hîn herêman de Gola Wanî mabêne yew û di kîlometreyî de awe ante û sewîyeya awe metre hema newe kewt. Goreyê tespîtê Fakulteya Berardişê Awe ya Unîversîteya Yuzuncu Yilî (YYU) heta ewro tu wext awe hende nêancîyabî. Temsîlkara Serekîya Heyetê Îdarekerdişê Komeleya Averşîyayîş, Cigêrayîş û Pawitişê Berardişê Tarîxî (ÇEV-DER) Arzu Dînçer hemverê nê de vengdayîşê hîsgêrî kerd.

 

Gole qij bena 

 

Arzu wina qal kerd: “Sanîye de 1800-lt, roje de 57 hezar metrekup berardiş û kanalîzasyon deşarjê gole beno. Ganî awguznayîşê bîyolojîk yê averşîyaye  gola tam kapasîte de bixebityo. Gola Wanî berardiş û kanalîzasyonê 19 çemê pîlî deşarj kena. Sere de Kanûnê Qeraxê Hûmara 3621, heme kesê ke qanûnan danê ro, heme sazgehê fermî îşxal kenê û qeraxan pirr kenê û benê sebebê kêmbîyayîşê awe. Semedê ziwatî, germbîyayîşê global, vurnayîşê îklîmî û awbendan awe yena antiş. Hewzayê Gola Wanî de germbîyayîşî zêde bîyo resaya sewîyeya alarmî. Nêzdîyê 3 kîlometreyî antiş esto. No bi tena sereyê xo tehluke yo. Heme golê Qelqelîyê Wanî ziwa bî. Awbendê Akgol, Degîrmîgol, Sihke, Zernekî ziwa benê."

 

Tewirê endemîk çin benê 

 

Arzuye dewam de wina vat: "HESê çemê Zîlanî yê Erdîşî de yeno viraştiş, texrîbatêk pîl ê ekolojîk virazyeno û no beno sebebê çinbîyayîşê bi desan tewirê endemîk û seyan tewirê nebatan. Awbendê Koçgirî yê Erdîşî yeno viraştiş zî beno sebebê çinbîyayîşê maseyan, xebatê cigêrayîşê zerdî yê çemê Zîlane zî beno sebebê lêşinbîyayîşê awe. Semedê krîzê îklîmî tena Gola Wanî ney, gol û awbendê dorê ci zî ziwa benê. Gola Wanî de nêçîrê kaçaxî zî problemêk cîya yo."

 

'Tedbîrî nêameyî girewtiş'

 

Arzu tewr peyîn wina vat: "Semedê îklîm û ziwatî ancîyayîşê awe çîyêk cidî yo. Maseyê încî kefalî eke wina şêro do çin bibi. Ma sey ÇEV-DER bi desan rey qanûnê pawitişî pêşkêşê meclîsî kerd la tedbîrî nêameyî girewtiş. Ma do heta peynî semedê Gola Wanî têkoşîn bikerê. Ganî her kes hetê pakitî de xesas têbigeyro. Ganî merdimî bibê wayîrê hişmendî.”