Marta Somek

 

STENBOL - Tepişteya nêweşa giran Ayfer Ayçîçek ke 13 serrî yo tepişteya mesaj ajansê ma rê şawit û vat: “Heta eşkenê nê tecrîdê giran wa bikerê, la ma reyna zî fek erjê xo ra vera nêdanê û ma do bibê taqîbkerdoxê nê rayîrî."

 

Ayfer Ayçîçek 2007 de Edene de ameye tepiştiş û goreyê ÎHDyî yew nêweşa giran a zîndanê Marmarayî ya. Ayfere ke bi îdiayê endemîya rêxistine ameye muhakemekerdiş 22 serrî û 11 mengî ceza aye rê ame dayîş, nika zîndanê Tîpa M yê Gebzeyî de ya. Ayfere prosesê zîndanî de xeylêk rey bi caardişê xirab û tacîzê vatişî dir ameye rî bi rî. 8 mengî hucreyê yew kesî de ameye tepiştiş û surgunê xeylêk zîndanan ameye kerdiş.

 

'Zirarê malê îstîmlakî' ra dewa ameye akerdiş 

 

Ayfere semedê şertê zîndanî nêrehetîyê psîkolojîk cuya û pêwa ke rewşa aye nêbaşbî zî zîndanê Alanya de bi bahaneyê ‘zirar daya malê îstîmlakî’ dewa ameye akerdiş. Dima ra surgunê zîndanê Gebze ameye kerdiş û mengêke û nîm Nêweşxaneyê Cigêrayîş û Perwerdeyî yê Sînîr û Weşîya Ruhî yê Bakirkoyî de ameye dermankerdiş. Ayfere nê prosesî de xeylêk îşkence û teda dî.  Ayfere bi paştdayîşê embazanê xo moral û motîvasyonê xo pawit.

 

'Teda netîceyê tecrîdê giranî yo' 

 

Ayfere bi hemkarîya avûkata Komeleya Huqûqnasê semedê Azadîye (OHD) Elîf Taşdogan reyde persê ma rê cewab da. Ayfere dîyar kerd ke nika zîndanê Gebze de manena û teda, şîdet, tacîz vînena û pandemî dir zî no vejîyayo sewîyeya tewr berz.

 

Caardişê cîya dir ameye rî bi rî  

 

Elîfe dîyar kerd ke Ayfere 2008 de yena tepiştiş û wexto ke newe yena tepiştiş 8 mengî hucreyê yew kesî de manena û demê cipersayîşê ci qedêno şawenê zîndan û cigêrayîşê viran ci rê yeno ferzkerdiş û wina vat: "O wext memûrê zîndanî tacizî yê vatişî kenê. Pêwa heme şertê zehmet cigêrayîşê viraz qebûl nêkena. Ayfere vat, tedayê psîkolojîk ci rê kerdê. Dimayê 8 mengî hucre de manena benê qawişe. Dima ra zî şawitê Alanya, Gebze û xeylêk zîndanê bînan."

 

Nêweşîya aye semedê şertê zîndanî giran bi

 

Elîfe wina qal kerd: “Nêweşîyê aye semedê şertê zîndanî hîna giran bî. zîndanê Alanyayî de bî zaf zehmetî ant. Pêwa rewşa ci bi bahaneyê zirar daya keyeyê îstîmlakî dewa ameye akerdiş. Ayfere dîyar kerd ke demê hişê aye serê aye de nêbîyo semedê şertê zehmetî, reyke de krîz derbaz kerda û camê qawişî şiknaya. Aye zî vana xora, hişê aye serê aye de nêbîyo û doktorê ke mudaxale kerdê zî vatî, krîzê sînîrî derbaz kerda.  La îdareyê zîndanê Alanya dewa ci rê akerd û ceza da. Semedê weşîya Ayfere baş nêbî o wext îtîrazê tu çîyêk nêkerdo. Semedê nê zî ceza yena tesdîqkerdiş."

 

'Bêhuqûqî yenê kerdiş'

 

Elîfe dewam de vat, cezaya Ayfere nika qedyaya la semedo ke ‘zirar daya keyeyê îstîmlakî' yena tepiştiş. Semedo ke Ayfere o wext îtîraz nêkerd, nika bi hawayêke bêhuqûqî yena tepiştiş. Ayfere xora o wext rewşa ke îtîraz bikero de nêbî. Weşîye ci baş nêbî."

 

Nêweşxane de caardişê nêbaş 

 

Elîfe dewam de wina vat: "Semedê têkilîyê ci bi keye û avûkatan dir babeta vatişî ya çi heyf îtîraz nêameyo kerdiş. 13 serrî yo tepişte ya. Caardişê taybetî babeta vatişî ya. Semedê nê zî zehmetî ant. Ayfere no zî vat, ‘Caardişêk taybetî hemverê mi de esto.' Ayfere mengêke û nîm Nêweşxaneyê Bakirkoyî de rakewte. O wext zî xeylêk caardişê nêbaş pê kerdî. Ayfere semedê nê zî vat, ‘Şertê zîndanî baş nêbî la dimayê ke ez şîya nêweşxane, ez şertê zîndanî gêraya."

 

'Caardişê tecrîdî'

 

Elîfe derheqê caardişî zîndanî vat, Ayfere dîyar kerd ke hema zî nêvejênê eynî ca. Zîndan de hema zî caardişê pandemî dewam keno. Ayfere antîdepresan û 4 dermanê bînî yê giran xebitnena. Nê dermanî giran ê. Îdare rewşa Ayfere zano.  Ayfere verê qet muracatê Sazgehê Tipê Edlî nêkerda. Sebebê nê zî no yo: “Mi muracat nêkerd. Çira muracat bikerî. Nika xeylêk nêweşî ke nêeşkenê biewnê xo ra vera nêdanê, do mi vera bdiê? Semedê nê mi muracat nêkerd."

 

'Embazê ci paştdayîşê ci kenê' 

 

Elîfe bale ant serê babete û vat: "Çi heyf yew rewşa zîndanan nêvîneno û vengê tepişteyan nêeşnaweno. Ganî ma vengê înan bieşnawê. Rewşa Ayfere her ke şino tewr giran bena. Ayfere nika Gebze de bi embazanê xo yê ke qawişe de manenê de manena. Ayfere vat, ‘Ez tena bibayîne rewşa mi do zehmet bîne. Semedo ke embazê mi verê mi de yê ez rehet a. Tepişteyê nêweşî wina gerek zîndan de nêmanê. Hetê fîzîkî de zî Ayfere baş nîya. Nêweşîyê aye estê. Pêwa nê vindertişê aye xurt o û bi moral a. Ayfere vat ‘Bawerîya mi bi edeletê tirkî çin o la ez zana ke do wina dewam nêkero, do nê bêhuqûqî peynî bibo."

 

'Şîdet û îşkenceyê psîkolojîk kenê'  

 

Elîfe bale ant serê hedefgirewtişê  Ayfere yê televîzyonan de û wina vat: “Îşkence û şîdetê psîkolojîk ci rê kenê. Goreyê zanayîşê ci 5-6 mengî verê qenalêk bi nameyê TRT World bernameyêk sey belgefîlmî de nameyê Ayfer û  nameyê çend kesê eynî rewşe de yê, eşkera yeno parekerdiş û hedef girewtê. Eke çîyêk bîn nêvarîzyo Ayfere di serrî dima yena tehlîyekerdiş. Ayfere semedê nê bi endîşeyîn a û vana, ‘Ez vejîyî teber zî ez bi endîşeyîn a. Xebera nasnameyê mi, ça de manena, heme ameyê parekerdiş. Çi heyf no mi keno endîşe.' Cezaya Ayfere tay menda. La hema zî nê merdiman dir eleqedar benê. Nika na cinî binê tedayê psîkolojîk de ya."

 

'Şima benê vengê ma' 

 

Elîfe tewr peyîn wina vat: "Ayfere bi taybetî JINNEWSî rê spas kerd. Semedê hîsgêrîyê hemverê tepişteyan û taybetî tepişteyê cinî spasî kerd. Demo ke ez newe şîya zaf kêfweş bîya. Vat, ‘Qet nêbo şima benê vengê ma.' Çi heyf Ayfere bi xeylêk binpaykerdişan dir ameya rî bi rî vengê xo nêeşkaya bido eşnawitiş. La pêwa nê moralê aye zaf baş bi. Ayfere semedê tecrîdî zî wina vat, ‘Heta eşkenê wa tecrîd giran bikerê. Ma fek ercê xo ra vera nêdanê. Ma fek rastîyan ra vera nêdanê. Waştişê ma cuyêka merdimayî ya. Ma do her wext taqîbkerdox bê."