Sema Çaglak-Derya Ren 

 

AMED - 18ê Çeleyî de bi hezaran kedkarî Mitîngê Meydanê Îstasyonî de duştê krîzê ekonomîye de ameyê têhet û vengê xo berz kerdî, cinî ke beşdarê mitînge bîyî, vengdayîşê îstîfayî hukmatî rê kerd. 

 

Rojeva Tirkîya de sereyîn krîzê ekonomîye ya. Berzbîyayîşê dovîzî ra TL roj bi roje qîmet ra kewt û zemêko yeno kerdiş welatî tewr feqîr bîy. Pêwa nê meaşo tewr kêmî yan zî meaşo asgarî serra 2022yî de sey 4 hezar û 250 Lîrayê tirkî ame eşkerakerdiş. Reaksîyonê şarî yê duştê krîzê  ekonomîye çiqas şino zafêr beno. Seba nê sebebî seranserê Tirkîya de mitîngî yenê tertîbkerdiş û welatî mesaj û waştişanê xo anê ziwan. Na çarçewa de 18ê Kanûne de bi hezaran kedkarî duştê krîzê ekonomîye de Mitîngê Meydanê Îstasyonî yê Semta Ofîsî ya Yenîşehîrê Amedî de ameyî têhet. Cinîyê ke beşdarê mitînge bîy, reaksîyonê xo yê duştê îqtîdarî ard ziwan. 

 

'Welatî bi polîtîkayê ekonomîye yenê cezakerdiş' 

 

Leyla ke nêwaşt peynameyê xo vajo eşkera kerd, seba polîtîkayê dewlete yê hetê ekonomî,  welatî bi veyşanbîyayîşî yenê cezakerdiş. Leyla, dîyar kerd ke Tirkîya de cuyayîşê merdiman rê qîymet nîno dayene û wina vat: " Meaşê asgarî ke ame eşkerakerdene do ma tewr feqîr bikero. Ma nê sey avatajêke nêvînenê seba ke krîzê ekonomîye hema dewam keno. Welatî no wext de bi veyşanbîyayîş yenê cezakerdiş. Ez ameyoxê Tirkîya zaf xirab vînena. Zaf merdimî şert û mercê xirabî de cuyenê û hêvîya înan no hukmato bîyaye ra nêmendo." 

 

'Ma êdî nêtersenê, îtaat nêkenê û bêveng nêvindenê' 

 

Mamosta Suna Akçi eşkera kerd ke, nê butçeyî averberdişê polîtîkayê dewlete rê yenê dayîşî la kedkaran rê nînê dayîş. Suna wina qisey kerd: "welatê ke ci de merdişê cinîyan, desteştişî, bêhuqûqî û binpaykerdişê heqan zafêr bê, îxracê bêhuqûqî û destbendkerdişî bibê, verê topeştişî yo. Ma duştê nînan heminan vanê; ma êdî nêtersenê, îtaat nêkenê û bêveng nêvindenê. Pêwa nê ma wazenê şarî rê zî butçeya aqitnayî. Butçeya ke zaf çîyê veradayî rê yenê aqitnayene, kedkaran rê nînê dayîş. Ganî şerî rê ney, şarî rê û kedkaran rê butçe bêro dayîş. Ma duştê nînan heme binpaykerdiş û bêhuqûqî rê vengê xo berz kenê." 

 

'Ma do vengê xo berzêr bikerê' 

 

Ekolojîst Derya Akyol zî dîqet ant serê meaşê tewr kemî û  dîyar kerd ke meaş binê sînorê feqîrî û bêkarîyî de yo. Derya eşkera kerd ke, vaybîyayîşê dovîzî her roje rekor şikneno û pêwa nê qet çîyê nêşeno bêro kerdiş. Derya wina qiseyê xo derg kerd: "Seba ke zemo yeno kerdiş rewşa Tirkîya her şina xirabêr bena. Êdî kesê ke marketan de xebetênê zî anê ziwan ke, roje de 3 rey etîketî yenê bedilnayîş. Herkes feqîr o û nêeşkeno debara xo bikero. Seba nê zî bi hezaran kesî ewro na taxe de seba vengê xo berz bikerê û bidê eşnawitişî  kom bîyê."

 

‘Ma vengdayîşê îstîfayî hukmatî rê kenê’

 

Derya tewr peyîn wina vat: “Komel nê serdemî de nêeşkeno lazimîyê xo yê bingehîn bi ca bîyaro. Na rewşa bîyaye ke êdî hetê tu kesî ra nîna tesdîqkerdiş, rewşa Tirkîya tewr zêde xidar kena. Ma zî êdî wazenê ke hukmat fek polîtîkayê xo yê şerî û qirkerdişê ekolojî ra vera bido. Polîtîkayê aştiyane û budçeyê semedê şarî waştiş kenê. Çîyo ke ewro tena destê înan ra bêro ganî îstîfa bikerê. Pêwa nê ganî vengê şarî yê heqdar bieşnawo û ma veng danê hukmatî ke îstîfa bikero.”

 

‘Hukmatî ra pabebîyayîşê ma nêmendo’

 

Tewr peyîn mamoste Zehra Özdemir zî wina vat: “Meaşo tewr kêm destpêk de beno sey xeylêk zêde bêro vînayîş. Labelê ma zamo ke yeno kerdiş û rewşa Tirkîya de zanê ke bes nîyo. Ez bawer kena ke heme kesî zî na rewşe ra xeberdar ê û o zêdebîyayîş cuya rastî de tu hêvî nêdana şarî. Do rewşa şarî tewr xirab bibo. Ma zî her roje benê şahidê ke êdî şar nêeşkeno lazimîyê xo yê tewr bingehîn zî bi ca bîyarê.”