Rojda Aydin 

 

ŞIRNEX - Cinîyê Botanî hemverê krîzê ekonomî reaksîyonê xo ardî ziwan û vatî: "Ma êdî nêeşkenê debara xo ya rojane bikerê, roje de 5 satilî mast biroşî zî tenekeyêk rûn pê nîno. Seba cew û vaşî ma nêeşkenê pes zî wey bikerê. Seba safîkerdişî ma sîyasetêk bi edalet û merdimayî wazenê. Wa no sîstemo  eletewş rast bibo."

 

Tirkîya de krîzê ekonomî bîyo babetêke sereyîn ê welatijan. Welatijê ke herême de polîtîkayê ekonomîyê hukmatî ra bi gazinc ê, . êdî koçerî nêeşkenê pêsê xo wey bikerê, bazaran de şit û mast biroşê, esnafî nêeşkenê dayîşûgirewtiş bikerê û welatî zî êdî nêeşkenê debara xo ya rojane bikerê. Rewşa tewr peyîn welatijê Botanî wina ya. Welatijê Botanî ajansê ma rê wina qalê tesîrê krîzî kerdî.

 

Bi rotişê şit û mastî debara xo kenê 

 

Gulçîn Demîr ke dewa Danêrî ya qezaya Hezexî ya, serê sibayî rew  yena bazarê Cizîrî mast û şit roşena. Gulçîne wina qalê karê xo kerd: "Ez dewe de pes û mangayê ke wey kena bi şitê înan mast viraznena û yena tîya roşena. Serê sibayî saete 08.00ine de yena bazarê Cizîrî û dest bi rotişî kena. Reyan heta erey tîya menane û rotiş kena."

 

'Sebebê krîzî hukmat o'

 

Gulçîne wina vat: "Ma nêeşkenê êdî heywanan zî wey bikerê. Şit û mast ke ez roşena şar vano xeylêk vay o. Verê vaş erjan bi.  Şar na rewşe ra razî nîyo. Reyan zî mast û şit destê mi de maneno. Coka ez erjan roşena. Her çî xeylêk vay o, ma nêeşkenê debara xo bikerê. Pê qezencê mi pê çîyêk nîno. Tu kes nêeşkeno êdî keyeyê xo rê çîyêk bigîro. Rûn ewro bîyo 500 TL. Sebebê nê krîzî hukmat o. No krîz taybetî cinîyan ser tesîr keno. Seba ke cinî hem keye û hem zî teber de xebityenê."

 

‘Ez roje de 5 satil mast biroşî zî tenekeyêk rûn pê nîno' 

 

Nasîbe Bûdak zî dewa Danêrî ya, dîyar kerd ke krîz her het ra tesîrê cuya înan kerdo û wina vat: "Kesê ke yenê mast û şit gênê, vanê xeylêk vay o. Mişterî zî nêeşkenê dayîşûgirewtiş bikerê. Reyan mastê mi nîno rotiş. Seba nê zî ez reyan erjan roşena. Mi verê mast bi erjanî rotêne. La nika seba krîzê mastî bi 30 TL roşena. Ez roje de 5 satil mast biroşî zî tenekeyêk rûn pê nîno. Heme çî xeylêk vay o. Ma nêzanê ma do êdî senîn debara xo bikerê.”

 

‘Ma nêzanê ke siba de se bibo!' 

 

Emîne Yilmaz Aktaş ke Cizîr de terzî ya, qiseykerdişê xo de bale ant serê polîtîkayê ekonomîye ya hukmatî û vat: "Hukmat heme barê xo dayo serê milê şarî. Demo ke  kesî yenê çî gênê, ez şerm kena ke vajî. Seba ke ez tersena ke do reaksîyon ramojnî. Merdim nêzano na rewşe de senîn nêzdîyê înan bibê. Seba ke heme çî xeylêk vay ê. Eke reaksîyon nîşan bidê zî heqdar ê. Ma nêxebityê ma nêeşkenê xo wey bikerê. Wexto ke ma xebityenê zî heme qezencê xo bi rayîrê fatureyan danê dewlete. Verê wina nêbê. Ma debara xo zî kerdêne, lazimîyê xo zî bi ca ardêne. Nika ez nêeşkena xo rê cilan bigîrî, ne eşkena fatûrayê keyeyî bidî û ne zî eşkena dayîşûgirewtişê keyeyî bikerî."

 

Vaybîyayîşê cew û vaşî tesîr serê  debara koçeran de kerd

 

Gulê Ûner ke koçer a, dewa Kiwexî ya Hezexî de çadira xo akerda wina vat: "Xora cuya ma koçeran zehmet a û bi vaybîyayîşê çîyan dir zî cuye zehmet bena. Ma debara xo bi waykerdişê pesî kenê. Ez tutîya xo  heta ewro koçer a. La heta ewro mi vayîyêk wina nêdîbi. Ez nêeşkena pesê xo biroşî. Sewbîna seba weykerdişê heywanan zî cew û vaş lazim o. Labelê xeylêk vay o û ma nêeşkenê bigîrê. Ma vaş û cew bi deyn girewto. No çî zî tesîr serê ma de keno. Êdî ma nêeşkenê seba xo ardan, rûn, şekir û sewbîna bigîrê. Seba vayîye ardanî ma neêşkenê zêde nan zî bipewjinê. Sewbîna xêrcê her çî heqê erdî zî danê, ma mecbûr ê ke bidê. Ma mast, penir û şit roşenê la reyna zî nêeşkenê pê debara xo bikerê. No zulm o, cuya ma xeylêk zehmet a."