Marta Somek

 

STENBOL - Komîsyonê Bawerî ra û Şaran ê HDKyî Çîgdem Kiliçgun da zanayene ke dewlete asasî de sîstemê xespî ya û wina vat: "Ame cipersayîşkerdiş ke cinîyê Kurdistan de yê senîn eskeran û polîsan dir kewenê têkilîye, la çîyo asasî zaf cîya yo. Wezîfeyê ma yo sereyîn no yo ke ganî ma polîtîkayê asayîşî ya dewlete, esker û polîsî senîn ca girewtê bêro munaqaşekerdiş.

 

Netîceyê polîtîkayê şerê xusûsîyê mintiqayî de tacîz û tecawuzê esker û polîsan zî esto û wexto peyîn de xeberê madeyê tiryakî, fuhûş û tecawîzî zafêr bîyê. Par cinîyan bi nameyê Îpek Er Beşîrî ya Êlihî de întîxar kerd û dinyaya xo bedilna. Vejîya meydan ke hetê pisporo çawiş Mûsa Orhan ra Sêrte de ameya tecawuzkerdiş. Dimayê nê serebûtê tecawuzê esker û polîsan, Cizîre û Wan de vejîyayî meydan.

 

Hêrişî zafêr bî

 

Sewbîna nê mengê peynî de hêrişê nîjadperestîye zî zafêr bîyê û hedefgirewtişê Kurdan û multecîyê Sûrîyeyî domnenê. 17ê Hezîrane ya 2021î de verguman Onûr Gencer hêrişê awanîya HDPyê Îzmîrî kerd û Denîz Poyraze qetil kerd. Temûze ya 2021î de Konya de keyeyêke Kurdî hêrişê nîjadperestî de ameyî qetilkerdiş. 10ê Çeleyê 2021î de Stenbol de multecîyo Sûrîyeyîj Nail Alnaîf ame qetilkerdiş û 22yê Çileyî de zî Bûrsa de yew cinî di Sûrîyeyîjî hêrişê sîlehan ver ameyê qetilkerdiş.

 

Komîsyonê Bawerî ra û Şaran ê HDKyî Çîgdem Kiliçgun deheqê babete de erjnayîş kerd û vat: "Dewlete asasî de sîstemêke xespî ya. Xesp zî tena ekonomî nê, xespkerdişê erjê demokratîk ê derdorê cînî de ameyê munayîşî. Reyna dewlete, dezgehbîyayîşêk îttîfaqê  mêrdana. Seba erdnîgarîya Kurdistanî ganî ma çîyêk hema zafêr xusûsî vajê. Îpek Er, Gulîstan Dokû nê fînakî vejîyayê vernî. La xeylêk cinî nê mexdûrîyetîyan ciwîyenê."

 

'Esker û polîsî hacetê şerî yê'

 

Çigdeme bale ante serê polîtîkayê şero xusûsî yo mintiqa de yeno ca û îşaret kerd ke esker û polîsê vergumanî sey hacetê şerî mintiqa de ameyê cakerdiş û wina derg kerd: "Ganî cakerdişê esker û polîsan ê mintiqayî rast bêro erjnayîş. Duştê nê zî têkoşînî xeylêk muhîm ê."

 

'Cinî deyndarê Emanî El Rahmûne yê'

 

Çigdeme bale ante serê hêrişê hemverê multecîyanê Sûrîyeyîjan û nê çîyî ardî ziwan: "Sakarya de cinîya Sûrîyeyije Emanî El Rahmûne tutê xo yo ke pîzeyê ci de bî amî tecawuzkerdiş û kiştiş. Bêşik cinîyê ke nê babetan vîr ra nêkenê estê. La reaksîyonêke nêame ramojnayîş. Eke na cinî Sûrîyeyîje nêbîne do rewşe cîyayêr bibîyêne. Coka nê goreyê mi heme cinî deyndarê Emanî El Rahmûne yê. Sewbîna coka zêdeyêrî serê hêrişanê nîjadperestîye de nîno vindarnayîş û deşîfrekerdiş zî nê hêrişî zafêr benê."

 

'Dewlete vîrê komelkî destê ma ra girewt'

 

Çîgdeme behs kerd ke, Denîz Poyraze, Îpek Ere û Gulîstan Dokû leteyêkeyê na rewşe yê û vat, Tirkîya de kesê ke nasnameya ci  Tirk û Sunî nêbo qetlîamî dir yenê rî yewbînan û wina îzah kerd: "Yew organîzasyono tewr pîl ê dewlete no yo ke vîrê komelkî destê ma ra bigîro. Armenî, Elewî, Tirkî, Kurdî, Sûrîyeyî pêro na cografya de têreyde serê nê sifreyî de roniştê. Têreyde govendî antê. Eynî erjî ra wayîr bîyê. La dewlete hemverê yewbînan de nakokî kerd. No zî baş sere vist. Bi tehdayan nînan domineno. Sînorê Îranî de cinîyêka Afgane cemedîya û dinyaya xo bedilna. Hewldayî vajê  'Vera vewre merda'. Ma, xeylêk cinîyê ke yenê kiştiş yan zî dinyaya xo bedilnenê nêzanê. Çi heyf ke na rewşêka bi dej a. Cinîya Afgane seba di tutanê xo bido ciwîyayîşî dinyaya xo bedilna. A ke cinîya Afgane qetil kerd dewleteya, sînorê dewlete mêrde yo. Tenî hewayê cemedî mergê aye hinî bîn lezkî kerd."

 

'Têkoşînê cinîyan ke pîl bîyo'

 

Çigdeme bale ante serê têkoşînê cinîyan ê serranê dimayî de hawayê ke cidî pîl bîyo û wina derg kerd: "Hêrişanê dewlete ra zî no yeno famkerdiş ke, ma cinî her tim pêwa pêro vindertê. Kamco nasname û  bawerîye ra bibo wa bibo  ma pêwa pêro vindertê. Na têkoşîna cinî seba meydanê bîn ê  ke têkoşîna komelkî bena fînake. Cinîyan tu reyêke meydanî terk nêkerdê. Cewab da heme hêrişanê dewlete. Cinî do meydanan de bi eftarînayîşêke pîl têkoşîna xo bidomno."

 

'Hewldayîşê ma yê ma heme nasnameyan dir bêrê têhet, esto'

 

Çigdeme sewbîna qiseyê xo wina dewam kerd: "Dimayê îfşakerdişê dewlete, ganî ameyîşê têhetê nasnameyan bêro munaqaşekerdiş. Dewlete pozisyonêk ke nêverdena şar bêro têhetî de ya. Armenî, Elewî û Kurdî seba komele tehdîd nîyê. Seba dewlete tehdîdê. Seba no malûmat bêro parekerdiş, no wezîfeyê ma yo asasî yo. Ma bi serê nameyê HDKyî di serrî bi sloganê 'Şar xo ra vano' programan  caanê. Hewldanê ma yo ke, ma heme nasnameyan dir bêrê têhet, esto. HDK na babete de hewldananê xo bi israr dewam kena."