Medya Uren-Derya Ren 

 

AMED - Bi rayîr û metodê cîyayî astengî û hêrişî serê Ziwanê Kurdî de dewam kenê. Ma vejîyayî kuçeyan û ma têkilîyê astengîyan cinîyanê Amedî ra persa. Cinîyan dîyar kerd ke hêriş û astengîyê serê Ziwanê Kurdî de nîjadperestîya û vatî: "Çiqas bêro qedexekerdiş zî ma do vêşêrî heme astengîyan ziwanê xo bipawê."

 

No proseso peynî de duştê şarê Kurdî de hêrişê nîjadperestî her ke şino zafêr beno. Duştê sîyasetê Kurdan de, Ziwanê Kurdî û Kulturê Kurdî çi metrepolan de bo çi ke şaristananê Kurdan de bo, binê astengîyê pîlî de vejîyeno meydan. Rojanê vîyarteyî de Papûra  Îstîklalî ya Stenbolî de gencanê ke deyîrê bi Kurdî vatêne, hetê polîsan ra ameyî astengkerdiş.

 

Têkilîya astengkerdişê Ziwanê Kurdî, ma Amed de cinîyan ra persa.

 

'Ma do bi ziwanê xo deyîran vajê'

 

Asya Yegen da zanayene ke, a do her cayî de bi ziwanê xo deyîran vajo û wina vat: "Qedexekerdişê ziwanêke û qijvînayîşêk nîjadêke eyb o. No zî eybê  ê kesano ke qedexe kenê. Ma zî teqîb kerd û ma hêrişê serê gencanê Îstîklalî ke deyîra Kurdî vata vîna. No hêriş serê ma heminan de yo û serê rastîya ma de yeno kerdiş. Ma qedexeyan şermezar kenê. Lazim o ke  her kurdêke reaksîyonê xo bimojno ra. Ma Kurd ê û her çi zî bibo na rastîya ma wa. Ma do bi Kurdî qisey bikerê û Kurdî  bimusnê tutanê xo. Ma do her mintiqayî de bi nê ziwanî qisey bikerê û deyîran vajê.

 

'Ganî ma yew veng bê'

 

Umran Yegen bale ant serê yewvengîye û wina vat: "Lazim o hemverê qedexeyê serê ziwanê kurdî de ma heme şer bikerê û bi reaksîyon bê. Bêvengîya ma tu çareserî xo dir nêard. Bi yew yan zî di kesan çîyêk zî nêbeno. Lazim o ma heme bibê yew veng. Çi bibo zî ma do biziwanê xo qisey bikerê. Ma  kurd ê û bi kurdî qisey kenê. Ma do bêrê fekê ma zî ase bikerê êdî. Ma fek eslê xo ra vera nêdanê û lazim o nê amancî de zî ma yew bê."

 

'Ganî ma ziwanê xo bizanê'

 

Fîrdews Opcî bale ant serê girîngîyê zanebîyayîşê ziwanê kurdî û wina vat: "Ganî ma ziwanê xo bizanê û ziwanê xo bidê musnayîş. Tewr tay ma bajarê xo de tay eşkenê bi ziwanê xo kuçeyan de qisey bikerê. Labelê tîya ra tepya tersêk ziwanê ma yo. Yê ke bi ziwanê kurdî qisey kenê, rastê hêrişan yenê û yenê astengkerdiş. Ma nînê vînayîş. Hemverê astengiyan ganî ma xo rêxistin bikerê, ganî cayê perwerdeyî bêrê akerdiş û ziwan bêro averşîyayîş."

 

'Ma azadî wazenê' 

 

Gulcan Eren zî wina vat: "Ma qedexeyê serê ziwanî şermezar kenê. Ma azadî wazenê. Ma wazenê bi ziwanê xo qisey bikerê û bi ziwanê xo perwerde bivînê. Ma keye de kurmancî û kirmanckî tutanê xo rê ramojnenê û ma înan bi kulturê xo pîl kenê. Do her wext wina zî dewam bikero. Ma do rexmê hêrişan zî rastiyê xo bipawê. Senîn ke ziwanê tirkî û yê bîn Tirkîya bi serbestî yenê qiseykerdiş lazim o ziwanê ma zî bi nê rengî bêro qiseykerdiş. Dersê weçînaye tena qîm nêkenê lazim o ziwanê ma bibo ziwanê fermî yê perwerdeyî."

 

'Ma destûrê qedexeyan nêdê'

 

Betul Tunc dîyar kerd ke ganî ziwanê kurdî bibo ziwanê fermî û vat: "Senîn ke heqê ziwanê bîn yê qiseykerdiş, musnayîşî esto, heqê ziwanê ma zî esto. Lazim o ziwanê ma zî bibo ziwanê fermî yê perwerdeyî. Ganî seserra 21yîn de ma qalê qedexeyê ziwanê ziwanêke nêkerê. Deyîrê ma zî ziwanê ma zî nînê qedexekerdiş. Ma do bi ziwanê xo vajê. Ma do bi derûdorê xo û tutanê xo zî bidê musnayîş. Ma destûrê qedexeyan nêdê."

 

'Yo ke yeno kerdiş nîjadperestî yo'

 

Ayperî Tokur zî wina vat: "Eke destûrê deyîranê bi kurdî nêdanê, lazim o destûrê yê bînan zî nêdê. Ma qedexeyêk bi nê rengî beno? No nîjadperestî yo. Stenbol de zî bi kurdî deyîre yena vatiş. Kes nêeşkeno vengê nê deyîran bibirno û do ewro ra tepya zî nêeşkê. Coka  gerreyê mi kurdan bi xo ra esto. Lazim o ma bibê yew. Her ke biwazê vengê ma bibirnê, ma do bi vengêko xurt deyîranê xo berz bikerê. Tewr peyîn zî ez vana do heskerdiş dinya bixelisno. Eke merdimî merdiman ra hes bikerê û xoza ra hes bikerê do dinya tewr weşik bibo."