ÎZMÎR - Qanûnê Sansurî ke bî rayanê AKP-MHPyî bi qanûn, hetê cinîyan ra sey ‘qanûnê dîktatorî' ame nasnayîş û cinîyan dîyar kerdî ke qanûn, kanperestîyê komelî amanc keno û vatî ke ê do tu wext sere nêtewênê.

 

Qanûno ke AKP û MHPyî sey ‘qanûnê têkoşînê bi dezenformasyonî’ û rêxistina çapemenîye zî sey ‘qanûnê sansurî’ biname kenê, 14ê teşrîna verêne de Heyetê Pêroyî yê Meclîsî de ame qebûlkerdîş. Cinîyan reaksîyon vera qanûnî mojnayî û dîyar kerdî ke do tu wext hemverê nê caardişan sere nêtewênenê û ê nêtersenê.

 

‘Caardişê dîktatorî’

 

Aktîvîste femînîste Funda Ozturk da zanayîş ke no qanûn, nîşaneyê tersonekbîyayîşê îqtîdarî yo û wina vat: "Xebera ke yena viraştiş goreyê çi şaş, goreyê çi rast a, qerarê ci yena dayene. Roje de hîrê cinî yenê qetilkerdiş, tutî yenê îstîsmarkerdiş. Gelo xebera înan suc a? Yanî ma xeberanê wina viraznê, no suc yeno vînayîş. No caardişê dîktatorî yo. Demo ke qanûn ame vetiş, ganî fikrê şarî biameyîne girewtiş la nêpersayî. Meclîs de komê ke hûmara înan zaf ê, qerar danê. Gelo ganî ma kiştoxan ra nêeşkê vajê kiştox, kesê ke tecawuz kenê nêeşkenê vajê înan tecawuz kerdo. Ma nê qebûl nêkenê."

 

‘Hewl danê ke sîstemêko kanperestî awan bikerê'

 

Funda bale ant serê vetişê qanûnî û vat: “Şar ferqê rewşe de yo û do wina şêro sindoqan. Bi hezaran kesî medyaya dîjîtale şuxilneno. Semedo ke çimê şarî bitersnê nê qanûnî vetî. Xora însanan bêhuqûqî muhakeme kenê. Bi xususî hewl danê rêxistinê cinîyan bêveng bikerê. Hewl danê sîstemêko kanperest awan bikerê."

 

Vernîya weçînayîşî wazenê şarî bêveng bikerê

 

Sereka partîya Karkeran ê Tirkîya ya Încîrlîovaye Funda Eren zî reaksîyon vera qanûnî da û fikrê xo vat: "Semedo ke tu çîyêk ra ma erey nêmendê. Her qanûn yan zî qerarnameyê ke yenê vetiş, eşkenê bêrê betalkerdiş. Qanûn ma ra vano, mefikrîyê, cipersayîş mekerê, pare mekerê, ma vajê çi ê çî bikerê. Ganî ma xo ver bidê û bêveng nêmanê. Ma pîya yê, yan ma pêro yan zî ma tena. Vernîya weçînayîşî wazenê şarî bêveng bikerê."

 

‘Amanc dizdîyan biniminê'

 

Cinîyanê Aştîye ya Foçayî ra Remzîye Baltaş zî wina vat: “Bi nê qanûnî heqê merdiman û demokrasî nê welatî ra yena wedaritiş û pêvînayîşê serê çapemenîya komelî yeno sînorkerdiş. Se kenê wa bikerê, do cinî bêveng nêmanê. Cinî do nê qanûnî zî werte ra wedarnê. Bi nê qanûnî heqê pêro ganeyan asteng kenê. Semedê dizdî, kar û barê bêqanûnî biniminê, nê qanûnî vejenê werte. Têkoşînê ma do hemverê nê de dewam bikero."

 

‘Ma tu wext sere nêtewênenê'

 

Keyeyê Kulturî yê Cinîyan ê Çîglî (ÇEKEV) Kezban Cengîze zî vat, ganî heqê parekerdişî, heqê qiseykerdişî yê kesan nêro astengkerdiş û wina dîyar kerd: "Cinîyî çapemenîya komelî ra xeylêk çîyan musenê. Xora ma ameyî pelçiqnayîş. Ma nêeşkenê çîyêk bimusê. Wazenê komelêkê sey Afganîstan û Îranî awan bikerê. Ma tu wext sere nêtewênenê û ma nêtersenê."