Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Dewa Berdoyî ya Silopî de cinîyê ke zîyanê fistiqanê erdî arêdanê, dîyar kerdî ke ê pêwa zehmetîyê karê xo bi heqrojêke erjan şixulênê.

 

Bi destpêkerdişê mewsimê payîzî dir qezaya Silopî yê Şirnexî ke wareyê ramitişî de wayîrê herrêke dewlemend a, wextê arêdayîşê peme, fistiqê herre û gilgil zî dest pêkerd. Dewa Berdoyî yê Silopî de cinîyê ke zîyanê fistiqê herre de şuxilênê, dîyar kerdî ke ê kedêke pîl danê la heqrojê ke danê înan xeylêk kêmî yo û dîyar kerdî ke keda înan yena werdiş.

 

Fistiqê herre aşma nîsane de yenê ramitiş û aşma teşrîna verêne de bi traktoran yenê wedaritiş. Dima ra cinî kewenê mîyanê zîyanî û nê fistiqan arêdanê. No karê cinîyan heta aşma teşrîna peyêne dewam keno.

 

‘Serê kîloyî 5 TL danê’

 

Rahîme Aytiş, dîyar kerd ke semedê krîzî emsar dest bi nê karî kerda û vat: “Ez saete 4ê şanî de aya bena. Karê heywananê xo kena û gama ke karê xo yê keyeyî qedênena, yena zîyanê fistiqan û heta şan de şixulêna. Ma bi heqdestêko erjan şuxilênê. Serê kîloyêkê fistiqê ke ma arê danê, 5 TL danê ma. No xeylêk erjan o la ma mecbûr şuxilênê. Aşma nîsane de dimayê ke garis, peme û fistiqî yenê ramitiş, aşma teşrîna verêne de zî arêdayîşê înan  dest pêkeno. Ma yew bi yewe înan herra înan ra vejenê û kenê turikê xo. Zehmetîya karê ma xeylêk zêde ya. Destê ma birin benê û paşta ma dejena. Ma 12 saetan şuxilênê la heqrojê ke ma gênê qîm nêkeno. Ma nêeşkenê lazimîyê xo yê rojane zî pê bigîrê.”

 

‘Tewr zêde cinî nê karî kenê’

 

Besna Toguç zî wina vat: “Ma aşma nîsane de dest pêkenê, arêdayîşê fistiqan heta aşma teşrîna peyêne dewam keno. Heta şan de ma şert û mercê zehmetî de araq danê. Pêwa nînan ma nêeşkenê kîraya keyeyê xo û yan zî lazimîyê keyeyî bi ca bîyarê. Nê karî de tewr zêde cinî yenê şuxilnayîş.”

 

‘Ma mecbûrê ke bişuxilyê’

 

Remzîye Aytiş zî dîyar kerd ke 15 serrî yo hêga de şuxilêna û vat: “Ez hêga de karê Fistiq, peme, garis û ûsn de şuxilyaya. Karê ma zor o, eke ma mecbûr nêbîne, ma do nê karî de nêşuxilyayîne. Gama ke ma şinê keye zî karê keyeyî kenê û ma qet nêeşkenê boya xo bide. Cuya ma bi kar û xebate derbaz bena.”

 

Tewr peyîn zî Bedrîye Bozkurte qisey kerd û vat: “Tutê mi şinê mekteb û kes çin o verê înan de bibo. Ez zî heta şan de hêga de şuxilêna. Ez mecbur a ke debara keyeyê xo bikera. Ma roje de nêzdîyê 40-50 kîlo eşkenê arê bidê.”