Melek Avci

 

ENQERE - Rojnamegere Frederîke Geerdînke derheqê caardişê çekê kîmyewî yê Başûrê Kurdistanî de ameyo şuxilnayîş de qisey kerd û vat: “Eke çareserîya problemê Kurdî bêro waştiş, zehmet nêyo. Ganî bi Ocalanî dir bêro qiseykerdiş. Çareserkerdişê problemê Kurdî, têmîyankerdişê OPCWyî yê no proses hîn asan o.”

 

Tirkîya bi hemkarîya Partîya Demokratîke ya Kurdistanî (PDK) Başûrê Kurdistanî de hemverê Zap, Metîna û Avaşînî de 17ê Nîsane de hêrişî dayî destpêkerdiş û nê 6 aşman de xeylêk reyan ame rojeve ke çekê kîmyewî yeno şuxilnayîş. Goreyê xebera Ajansê Xeberan ê Firatî (ANF), Merkezê Pawitişê Şarî (HSM) eşkerayîye de dîyar kerd ke mabêne 14ê Nîsane û 14ê teşrîna verêne de Tirkîya de 2 hezar û 46 rey çekê kîmyewî şuxilnayê. Heta nika hêrişan de zî 44 netîceyê HPG û YJA STARî dinyaya xo bedelnayî.

 

Rojnamegere Frederîke Geerdînke bi serran o herême de xebate

 

Kena, derheqê bêvengîya Rêxistina Qedexekerdişê Çekê Kîmyewî (OPCW)  û dîmenê herême de qisey kerd.

 

‘Ganî bi tesîr û hîra bêro cigêrayîşî’

 

Frederîke derheqê dîmenê herême de ameyê qiseykerdiş de vat, ganî cigêrayîşêk hîra bêro kerdiş û wina vat: “Heto bîn ra fosforê sipê ke raste rast hemverê sivîlan de nêno şuxilnayîş, sey çekê kîmyewî nêno qebûlkerdiş û no bi tena sereyê xo babetêka cîya ke bêro munaqeşekerdiş o. Lazimî bi cipersayîşêkê baş esto. Semedê na rewşe, mekanîzmayê mîyanneteweyî nêno awankerdiş. Bi rastî no merdiman xemgîn keno û keno endîşeyan. Ganî semedê rastî bêro famkerdiş, bi hawayêkê hîra bêro cigêrayîş.”

 

Îmzakerdişê peymane yeno çi mana

 

Frederîke dewam de bale ant serê peymanê hemverê çekê kîmyewî ameyê îmzakerdiş û vat: “Semedê cigêrayîşê Herêma Kurdistanî tu dewleta terefgire muracat nêkerdo. Semedê çi ameyo şuxilnayîş, ez nêzana ke OPCWyî cigêrayîş kerdo yan ney. La rêxistina OPCWyî demo ke dewletêke terefgire  muracat bikera, hema keweno tevger. Xêrcê Koreya Vakur û hîn welatê bînî, xeylêk welatan na peymane tesdîq kerda. No zî yeno manaya ke sond werdo ke çekê ci yê kîmyewî çin ê. Yanî goreyê OPCWyî çekê kîmyewî yê Tirkîya çin ê. No zî çîyêk bi rastî balkêş o. Çend aşmî verê, mi bi faks rêxistine dir qisey kerd. Vatî, ‘wina asan nêyo ke Tirkîya bi nimite biba wayîrê çekê kîmyewî. Semedê kontrolkerdişê nê her tewir mekanîzma esto.’ Goreyê peymane û Tirkîya çekê înan çin ê. Ganî ma se bikerê? Ma vajê Tirkîya şuxilnena, OPCW red keno. Tirkîya zî vana, ez nêşuxilnena. Yanî rastî merdim nêeşkeno na rewşe ra vejiyo.”

 

‘Semedê sîvîlan tehluke yo’

 

Frederîke derheqê hêrişê hemverê sîvîlan de qisey kerd û vat: “Welatê Rojawanî wazenê bi Tirkîya dir bibê dost. Lazimî bi Tirkîya esta. Semedê nê zî sucê merdimayîyê ke Tirkîya kena, nêgînê. Hêrişê hemverê sivîlan zî sucê merdimayî yo. Demo ke Esadî çekê kîmyewî şuxilna, ma baş dî. Obama o wext vat ke na xeta înan ya sûre ya la na babete de nêkewt tevger. Yanî dîktatorêk ke pêro dinya ci ra hes nêkeno bo zî Rojawan nêkeweno tevger. Têkiliyê hemine bi Tirkîya dir esto. Tirkîya endama NATOyî ya. Xeylêk multecîyê Sûrîye Tirkîya de estê. Ewropa multecîyan ra tersena. Multecîyan nêwazena. Semedê nê zî lazimîya înan bi Erdoganî esta. Erdoganî berpirsîyar nêgênê. Erdogan sucê şerî keno.  Erdogan nê keno. Sûcê şerî semedê merdiman rewşêke xeylêk bi tehluke yo. Ewropa bi qasê ke hesab nêperso girêdayeyê Tirkîya ya. Berjewendîyê înan estê. No semed ra kes gerîla û sivîlan zî nêpaweno. PDK destûr bido cigêrayîşê herême zî Tirkîya destûr nêdana.”

 

‘Yewin perspektîf çareserîya problemê Kurdan o’

 

Frederîke wina qedêna: “Ne bi operasyonê tebersînorî bi muzakereyî çareserî mumkin a. DYA, welatê Ewropa, welatê ke tesîrê înan serê Tirkîya de esto, eke nê bikerê eşkenê vernîya çareserî abikerê. Eşkenê vernîya çareserîya problemê Kurdî abikerê. Eke tedayê Tirkîya bikerê, ganî bi PKKyî dir qisey bikerê, bi Ocalanî dir qisey bikerê. O wext  zî bi rastî çareserî xeylêk asan biba. Çareserkerdişê problemê Kurdî tewrkerdişê OPCWyî hîn zêde asan o.”