AMED - Seba wesîleyê Roja Nuştoxanê Zîndanan De, Komeleya Edebîyatkaranê Kurd û PENê Kurdî eşkerayîyêke dayî û dima ra zî nuştoxanê tepişteyan rê mektube û kitabî şawitî.

 

Komeleya Edebîyatkaranê Kurd û PENa Kurdî seba wesîileya  “Roja Nuştoxanê Zîndanan de” komxebate organîze kenê, dewam kena. Sazgehê mîyanênî verê berê Postexaneyê (PTT) Semtê Ofîsî yê Amedî de eşkerayîye da. Vernîya eşkerayîya nuştoxanê tepişteyan kart, mektube û kitabî ameyî şawitiş û dima ra eşkerayîye ameye dayîş. Îdarekarê Komeleya Hetkarî û Paştdayîşê bi Keyeyê Tepişteyan û Hikûmwerdoxan (TUAY-DER) yê Amedî, Komeleya Cigêrayîşê Kultur û Ziwanê Mezopotamyayî (MED-DER) û Komeleya 78ine paştdayîş dayî çalakîye. Nuştox Adil Qazî eşkerayîye wend.

 

Eşkerayîye de wina ame vatiş:

 

“Cuya ramitiş û çîynayiş, ya zî çîynayiş û ramitiş o, yanî sey citêrê yo…

 

Çi cuwîyayişkî, çi hetê cuwîyena ramitiş-kulturî, çi siyasî, çi fizîkî, merdim şîyeno hera biewnîyo(bierjno).

 

Wina hewi çand rîyê cuwîyeni estî ki, serdest û bindestî bi xo ra peyberî yan zî zîndanî xo rê kenî rîyekî cuyayîşî. Heme welatê bindestan de, vajê her merdimo xoverodayox û hêşyar heqûmici peyberî yan zî zîndanî rê rî bi rî maneno. No semed ra vindertişê verba gunîwerêyi-kefsîwerêyi sewbîna firseto bîn nêdanê xoverdayoxî û şorişgeran, serdest  ratim çûwa gurîneno yan zî zilm keno. Eki merdim wayerê aqil-wijdan û teyndarêya merdimî bibo, heqûmicid çand serrî, vaci hima vîşê emirdê xo peyberî di vîyarneno.

 

Merdimê zîndanan sey citêron zad nêramenî û nêçîyneno; la fikir û têyagêrê merdimî çîynenî. Bawerkerdiş, bezreyê merdimêyi, merdimêya şoreşgerêyi û azadîyêyi, zîndonon di roşonînî û gulon akenî. La ino pirr ason nîyo; bi zor û zehmetêyi, çilk bi çilk halinê mezgî-teynî û bedenî yo û elbet mexilê yêyî azadîyê ya û bi halê vajorî(wêjeyî); çi mertewal, çi helbest, çi roman cuwîyeni rengîn kenî, bedelnenî.

 

Gama ke merdim hayaya xo dano halê cîhani; rarê heme şoreşger û vajorkaronê namedaran zîndan ra vîyarto. Pirr nuştoxê kurdan zî seba cuya xo ya azadî û xelaskerêyi bi serran peyberî di mendî. Vajorê peyberî  bi mezgê azad û bi îradeyêkî pêt xeleqîyawo, ratim benî bezreyê bedeleyîşî û averşeyîşê komelî. Coka ke beden çiqas tepişte bo, ewnîyayiş zî o hin azad o, yanî azadîya kelepçekerdeyî bena roşnêya cuwîyeni û komelî. No pancas serrî peyenî welatê ma Kurdistan de zî nuştoxêyi bi kerdonê pêtî yî peyberan di bîyî rîyê xoverodayişê verba bindestêya pûnki û roşnêyi, hetê lexer û kemoneyon… Nika çiqas yo hind qedr û qîymet nêzanîno zî, cuwîyeni û xoverodayiş bi nehs û bi înad o, ayî rocaver di înî xoverodayoxê zîndonon û devirîyasyişê komelî  bibî pelê zêrîn ê dîrokê merdimêyi, dîrokê ma.

 

No hewi êro peyberan di zêdêr zext û zordestêyi esta. Serrî derg û dilayî xo reydir bêfirsetêyi û nêweşîyan zî anî. Tepîşteyê nêweşî, gay zerrîya ma nuştoxanê zîndanan dir bî. Naye ra roşnêya wijdonîn a, ê komelîn a.  Sey komel, xoverodayişê roşnêyi û azadîyêya zerrî, mezgî û sîflêya ma hetê nuştoxonê zîndanona bo. Beno kû inkay ina roşnêyi ne verbaçim bo, la pedeşoyê rocaverî di ayî zerrîqedrînê nuştişî bêtir ki şewq bidî û ki bibereqî. Sey heme şarê bindestî vajorê ma kurdon zî hîrî şax o; vajorê komelî yê nuştoxêyi û rocnamegerêyi, ê zîndonon û yê koyî.

 

Firsetê ewnîyayişî(erjnayişî) beno kû vîşî aver nêvecîyayo û înî ewnîyayişê cuwîyeni sero virazînî. La gay êro zerrîya ma vişî hetê zîndonona pirûbido. Ma gay heme hewa ra yînî dir bibî rarimbazî, ne bi teyna 15’ mijdari Rocê Nuştoxonê Zîndonon di… Bi ino xayle ma rocnamegeronê tepîşteyon zî xo vîra nêkerî û ma yînî sey nuştoxon veynî û zextê demeyê peyenî ki rocnamegeron sero yî şermezar bikerî. Gorebê dayonê Komeleya Rocnamegeron ê Diîcle Firat (DGF) nika Kurdistan û Tirkîyeyî 87 rojnameger peyberan de yî. Teyna panc aşmanê peyenan di 26 rojnameger seba cirîyayonê viraşteyon û raştêya cîresayişê komelî ameyî girewtiş. Peyberan di rojnameger, nuştox, roşndar, pawitoxê heqê merdiman bi neheqêyi û binpaykerdişê heqê merdiman ri bi ri manenî. Gorebê dayonê Komela Nuştoxon zîndanan di se ra zafêr nuştoxî peyberon di estî. Se ra zafêr pirtûk qedexe bîyo. Înî pirtûkî ki qedexe bîyî mîyanê yînî di pirtûkê nuştoxanê zîndanan zî estî.

 

Peyberan di heqê cuwîyeni nîyno pawitiş û gorebê dayonê Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) nîsana 2022 di 651 ê bi giranî zî heme 1517 tepîşteyê nêweşî estî. Binê şert û şurtanê giranan di yî.”

 

Çalakî bi çepikan peynî biye.