Marta Somek

 

STENBOL - Pawitoxê heqê merdiman û avûkate Margaret Owena ke Wayîrê Nîşanê Împaratorîyê Brîtanya, da zanayîş ke hemverê caardişê çekê kîmyayî bêveng ê hemkarê sûcî yê û seba Abdullah Ocalanî vat ke ‘mandela’ yeno naskerdiş. Margarete wina vat: “Seba Ocalanî azadî yena manaya aştîya herême. Seba nê venga mi seba dinya no yo, seba azadiya Ocalanî kampanyayan bikerê.”

 

Tirkîya bi hemkarîya Partîya Demokratîke ya Kurdistanî (PDK) hemverê herêma Zap, Metîna, Avaşînî Başûrê Kurdistanî 17ê Nîsane de hêriş da destpêkerdiş û ser de 7 aşmî derbaz bi. Nê prosesî de caardişê çekanê kîmyewîyan zî rojeve ra nêkewt. Goreyê xeberanê Ajansê Xeberan ê Firatî (ANF) 14ê nîsane ra heta nika 2 hezarî ra zêdeyêr çekanê kîmyewîyan û bombayan qedexe ameyê şuxilnayîş.

 

Kam veng vejo yeno tepiştiş

 

Seba cigêrayîşê babete, hem zî wareyê mîyanneteweyî xeylêk kesî venga Rêxistina Qedexekerdişê Çekanê Kîmyewî (OPCW) kerdî. 18ê teşrîna verêne de ke dîmenê ke endamê YJA STAR û HPGyijan bi çekanê kîmyewîyan ameyê qetilkerdiş vejîya dima, her ca de şar kewt kuçeyan û vatî no sucê merdimayî yo. Ganî heyetê xoser babeta cigêrayîş bikerê. Sereka Konseya Merkezê Yewîya Tabîbanê Tirkan (TTB) Prof. Dr. Şebnem Korur Fîncanci ke waşt babete bêro cigêrayîş hedef ameye girewtiş û bi talîmatê AKP-MHPyî ra ameye tepiştiş.

 

Seba NYyî mektuba akerde

 

16ê Gulane de bi rayberîya Kongreya Starî 75 rêxistinê cinîyan seba Sekreterîya Neteweyê Yewbîyayî (NY) û Rêxistinê Cinîyan, bi amancê hêrişê serê Başûrî Kurdistan, Şengal, Vakur û Rojhelatê Sûrîye û Mexmurî de bêrê cigêrayîş mektube şawitibî. Sewbîna derheqê babete de dinya reaksîyon û çalakî bi ca yeno. La NYyî pêwa her çî bêvengîya xo dewam keno.

 

Têkoşînê seba Abdullah Ocalanî dewam keno…

 

Pawitişê heqê merdiman û avûkate Margaret Owene ya Wayîrê Nîşanê Împaratorîya Brîtanya, ke aye zî îmza eştebî, mektube da zanayîş ke bi serran o pêwa têkoşînê şarê Kurdî ca gêna û eynî wextî de xeylêk kampanyayê seba azadîya Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan de ca girewta. Sewbîna Margarete endama Koma Kampanya Aştîye ya Kurdistanî ya zî. Margarete qiseykerdişê derheqê Ocalanî de dabî wina vat: “Ez Ocalanî sey Mandelayê Kurdan vînena. Ganî Ocalan azad bibo. 23 serrî yo tepişte yo. Ocalanî kilîtê aştîye ya Rojhelatê Mîyanên ê. Nuşteyê ci têduştî, edalet û xurtbîyayîşê cinî qal keno.” Margarete serê çapemenîya komelî zî parekerdişê ke ‘Ganî PKK lîsteyê rêxistinê qedexekerde ra bêro vetiş.’ Pare kerd û fotografê bi YPG û YPJyî ra antibi, şawit dozgerî û vatibi, ‘ewro fotografê ke xeylêk ci ra hes kena şawena dozgerî” û waştibi bêra tepiştiş. Margarete eynî wextî de seba hukmatê Îngîlîzî zî venga ‘Dest karê lêşin yê bi dewleta tirke rê yenê rayrayîş vera bidê’ kerdibi.

 

Margarete derheqê caardişê çekanê kîmyewîyan de zî JINNEWSî rê qisey kerd.

 

‘OPCWyî cigêrayîşî qebûl nêkerd’

 

Margarete bale ant serê caardişê çekanê kîmyewîyan û wina dewam kerd: “No sûcê merdimayî yo. Bi protokolê Cenevreyî yê 1925ine ameyo qedexekerdiş. Bi hawayê ke cîya ame şuxilnayîş. 1992ine de Peymana Çekê Kîmyewî yê NYyî (CWC) ame qebûlkerdiş û Lahey zî Rêxistina Qedexekerdişê Çekanê Kîmyewîyan (OPCW) ame awankerdiş. 1997ine de kewt faliyetî derheqê caardişê çekanê kîmyewîyan Tirkîya hemverê Herêma Federal a Kurdistanî ca arda de zî tu çîyêk nêkerdo. No sûcê merdimayî yo.”

‘Kurdan ra xîyanet kenê’

 

Margarete dîyar kerd ke NY dewletê endam temsîl kena û mîyan de 5 netîceyê daîmî yê Konseya Asayîşî de Rûsya, Çîn, Tirkîya, DYA û Îngîlîstan de esto û Îngîlîstan de eynî wextî de endamê OPCW yo. Margarete nê çî ziwan: “Brexît (Yewîya Qiralîyê Ewropa visya dima) heta nika seba bazirganî û rotişê çekan, bi Tirkîya reyde têkilîyê înan tewr xurtir ê. NY, bi endamê se DYA, Îngîlîstan û Tirkîya dir hemverê Kurdan de xîyanetî kenê. Eke bêro tespîtkerdiş ke Rûsya hemverê Ukraynayî çekanê kîmyewîyan şuxilnena, do hema NY şermezar bikero û OPCW bikewo tevger. La hemverê Kurdan bêveng o.”

 

‘Pêro kesê bêvengî hemkarê sucî yî’

 

Margarete ard ziwan ke pêro kesê hemverê şer û merdimîye de bêvengî hemkarê sucî yî û wina dewam kerd: “Rêxistinê mîyanneteweyî pêro hemverê caardişanê Tirkîya de bêven î. Seba ke tersenê Tirkîya bikewa binê kontrole Rûsya do NATOye ra îxrac nêkerî. Tirkîya endamê NATOye ya. Bêşik bêvengîya Îngilistanî hemkarîya sucî yo. Brexît êdî heqê merdiman nê, bazirganî û rotişê çekan esas gêno.”

 

‘Dîktatorîyê Erdoganî hovîtî yo…’

 

Margarete bale ant tepiştişê 9 kedkarê çapemenî û Şebnem Korur Fîncanciye ser û vat: “Wextê Erdoganî mojneno ke senî bedelîyayo dîktatorîyêk hov. Zîndan debîyî û muhakemekerdişêk bêadil esto. Heme kesê ke hemverê şixulnayîşê çekan de veng vetî yenê tepiştiş. Kesê ke muxalefetî kenî, avukat, akademîsyenî nuştox, polîtîkavan û rojnamegerî yenê tepiştiş. Ganî Dr. Fîncanciye bilezubez  bêra veradayîş. Seba ke qisey kerde ameye tepiştiş.”

 

‘Azadîya Ocalanî xeylê muhîm a’

Margarete ver bi qiseykerdişê xo yêpeyênan de bale ant tecrîdo ke 24 saet serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî de yeno meşnayîş ser û vat: “Polîtîkayê taybet û cezaya muebetî ke Ocalanî rê ameya dayîş, tebere huqûqî yo. Ocalan 19 aşmî yo ke nêeşkeno keyeyê û avûkatanê xo reyde pêvînayîş bikero. Ganî PKK lîsteya rêxistinê qedexekerdeyî ra bêro vetiş. Heta azadîya Ocalanî pê bêra aştî mumkun nîya. Hemverê Kurdan de polîtîkaya şer û qirkerdişî yena rayraberdiş. No qirkerdiş, rîyêko newe yê averberdişê azadî, demokrasî û adilane yê seba Kurdan zî dekeno tehluke. No Modelê Rayîro Hîrine modelêke pêroyê cîhane de yeno qebulkerdiş o.”

 

Margarete peynîya qiseykerdişê xo de seba kampanyaye veng daye pêro cîhanî û vat ke ganî seba azadîya Ocalanî kampanya pê bêra.”