Marta Somek

 

STENBOL - Garîbe Gezere zîndanê Tîpa Fyî yê Hûmara Yewine yê Kandira de ameye qetilkerdiş û qetilkerdişê aye ser yew serrî derbaz bî. Her çend ke dîmenê îşkenceyî bibî zî qerarê bêtaqîbî dîya. Avûkat Jîyan Tosune dîyar kerd ke dosya de zindan ameyo pawitiş û Garîbe ameya sucdarkerdiş û do dosya berê DDB û DMMEyî.

 

Garîbe Gezere badê qedexeyê tebervejîyayîşî yê qezaya Nisêbînî yê Mêrdînî serra 2016î de wexto ke şîyêne Kutahya ameye tepiştiş û 9ê Kanûna 2021î de zîndanê Tîpa Fyî yê Hûmara yewine yê Kandira de ameye qetilkerdiş.

 

Zîndanê cinîyan yê Bunyanî yê Kayserî de bado ke cezaya hucreyî dîya aye Adara 2021î de surgunê zîndanê Kandira ameye kerdiş û tîya de şîdetê sistematik, destdergê aye ame kerdiş û heta întîxarî şî. 22 rojî cezaya hucreye ra dima wexto ke Garîbe waştêne bikewa hucreya ke hirê kesî tede manenê la aye bi zorî berdî hucreya yew kesî. Garîbeye no qebul nêkerd û gardîyanî aye berdî odeya bi sunger. La tîya de zî Garîbe îşkende dî û destdergê bi aye ame kerdiş.

 

Waştî cuya xo peynî bikera, doktor derman nêkerd 

 

Garîbeye çîyê ke cuyaye hewl da avûkat û waya xo rê vaja. Xeylê nameyê aye nêameyî şirawitiş. Bi bahaneye parçeyêk sungerî dirnaya 11 roje cezaya hucreyî dîya aye. Garîbe çîyê ke cuyaye waya xo Asya Gezere rê vat. Coka ra derheqê Garîbeye de tehqîqatê dîsîplînî ame akerdiş û 5 rojan cezaya hucreyî dîya aye. Her çend ke Garîbe serdozgerîya Zîndanê Kandira û Mehkemaya Înfazî ya Kocaelî rê destdergê vaja zî tehqîat nêame akerdiş. Garîbe seba ke şîdet û îşkence dî cuya xo peynî kerd. Sereyê aye ra gonî ameyêne û revir de bi saetan nêame dermankerdiş. 

 

Badê çîyê ke ameyî cuyayîş rayîrberîya zîndanî bedelîya

 

Garîbeye avûkatanê xo rê qala destdergê û îşkenceyî kerdbî. Avûkata Baroyê hetkarîya Huqûqî yê vera Destdergî Eren Keskîn, Jîyan Tosun û Jîyan Kaya waştişê Garîbe ra dima aşma Teşrîna Verêne ya 2021î de derheqê gardîyanan de û doktor Îsmaîl Ulkerî de muracatê serdozgerîya zîndanî yê Kandira kerdî. Reaksîyonê rayaumûmî ra dima rayîrberîya zîndanê Hûmara Yewine yê Kandira bedelîya.

 

Garîbeye îqaz kerdbî

 

Garîbeye bi hemkarîya keyeyê xo mesaj şirawitbî ajansê ma rê û vatbî ke kêm bo zî zext tay kêmî bîyî la nizdîbîyayîşê rayîrberîya zîndanî dewam keno û binpaykerdiş yenê cuyayîş. Garîbeye qiseykerdişê xo de îqazê proseso ke do aye ver bi mergî bero kerdbî. 9ê Kanûna 2021î de Garîbe hucreyo ke tede mendêne de ameye qetilkerdiş. La teberhuqûqî nêqedîyayî. Avûkatê Garîbe 15ê Kanûne de dîyar kerdî ke tehqîqato ke derheqê mergî de ameyo akerdiş de qerarê nimite ameyo dayîş. Embazê Garîbeye dîyar kerdî ke wexto ke Garîbe ameya dîyîş tu mudaxale nêameyo kerdiş û hirê deqeyî paweyê ardişê kamerayî ameyo vindertiş û aye wext nebzê aye eştêne.

 

MDB agêrayîş çinî yo

 

Avûkatan Adara 2022î de muracatê Mehkemaya Desturê Bingeyîn (MDB) kerdî. La derheqê muracatî de tu cewabêk pozîtîf nêame dayîş. Badê 11 aşman 22ê Teşrîna Peyêne ya 2022î de hetê Serdozgerîya Komarî ya Kandira ra derheqê mergê Garîbe Gezere de qerarê ‘tehqîqatî rê ca çinî yo’ ame dayîş. Ame îdîakerdiş ke delîlê mirdî nêameyî dîyîş û dosyayo ke 700 ripelî ra pê yeno de tena îsrafê kaxizî pê ameyo. 25ê Teşrîna Peyêne de dîmenê îşkenceyî yê ke bi Garîbe ameybî kerdiş, qeydê kamerayan de ame dîyîş. Dîmenê ke ajansê ma rê resayî de xeylê gardîyan û memure zîndanî Garîbe tepişenî û erdî ra ancenî û vengê qîrayîşê aye yeno eşnawitiş. Gardîyanê cinî û camêrdî aye benê odeye û reyna gardîyanêk bîn jop beno ode.

 

Avûkata Garîbe Jîyan Tosune derheqê prosesî de ajansê ma rê qisey kerd. 

 

Belge nêdayî avûkatan

 

Jîyane da zanayîş ke verê ke Garîbe bêra qetilkerdiş derheqê îşkence û destdergî de muracat kerda û badê qetilkerdişê aye bi lez qerarê nimitişî dîyayo û wina vat: “Bi hawayêk lez mîyanê yew serr û nîme de qerarê ‘ca tehqîqatî rê çinî yo’ dayî. Ma avûkatî qerarê bêtaqîbî Adara 2022î de berd MDByî. La derheqê dosya de hema zî gamêk nêameyo eştiş. Derheqê qetilkerdişê dosyayê aye de qerarê nimitişî ame dayîş. Ma avûkatî nêeşkenê xo biresnî tu dosyayêk.”

 

Jîyane dîyar kerd ke tebere tehqîqatî yenê verdayîş û wina dewam kerd: “Badê qerarê ‘ca tehqîqatî rê çinî yo’ ame dayîş ma dî ke dosya de çi esto. Dosya de tu averşîyayîş çinî yo. Yanî dosyayo ke di klasoran rap ê yeno de nê çîyî estî. Muracatê sucî yê ke zîndanan ra ameyî xora klasorêk ra zêdêr bî. Çîyo bîn zî îfadeyê gardîyanê ke bi sifatê şahidi ameyî goşdarîkerdiş, ca gêno.”

 

Binpaykerdiş nêameyî cigêrayîşkerdiş

 

Jîyane ard ziwan ke dosyayê derheqê selahîyetdaranê zîndanî de tu çîyêk çinî yo û dosya de tu îfadeyê kesêk bi sifatê şikin nêameyo girewtiş. Jîyane vat ke selahîyetdarê zîndanî zî bi sifatê şahidî îfadeyê înan nêameyo girewtiş û wina qiseykerdişê xo qedêna: “Raporê otopsîyî de zî çi ameyo nuştiş ma nêzanî. Tehqîqatêk ke bi polîtîkaya bêcezaverdayîşî yeno rayraberdiş esto û çi heyfo ke ame girewtiş. Dosyayê tehqîqatî seba ke bêro girewtiş ame rayraberdiş. Ma do heta MDB û DMMEye şêrî. Yew serrî de tu usulêk huqûqî dosya de pê nêame. Tehqîqat yewhet yeno rayraberdiş. Ma do heta peynî dosya taqîp bikerî.”