Şehrîban Aslan

 

AMED - Sereka Komeleya Cinîyan ya Rosa Adalet Kaya derheqê Platformê Paştîdayîş û Pawitişê Bajarî yê Amedî de rojanê verênan de ameye awankerdiş de qisey kerd û da zanayîş seba çinîkerdişê şîdetê serê cinîyan, polîtîkayê şer, şuxulnayîşê tîryakî û çareserîya xeylê problemanê bînan yê bajarî lazim bî ke platformêk winasî bêro awankerdiş.

 

Amed de bi tewrbîyayîşê 82 rêxistinanê komelê sîvîlî û paştîdayîşî, bi eşkerayîyêke wankerdişê ‘Platformê Paştîdayîş û Pawitişê Bajarî yê Amedî’ ame îlankerdiş. Bi amacê wayîrvejîyayîşê tarîx, kultur, mîmarî, huner, çimeyê ekonomî yê bajarî bêrî vetiş û sewbîna seba tespîtkerdişê probleman bajarî, çareserîya probleman, seyyewbînanîya bawerî û cîyayeyê bînî, lazim bî ke platformêk winasî bêro awankerdiş.

 

Sereka Komeleya Cinîyan ya Rosa Adalet Kayaya ke platform de ca gêna derheqê platformî de ercnayîşan kerd.

 

‘Netîceyê kombîyayîşan de lazimî bi çîyêk winasî ame dîyîş’

 

Adalete dîyar kerd ke Amed de şîdeto zaf hetin ke çimeyê ci dewlete ya esta û mîyanê komelî de xeylê tewirê şîdetî estê. Adalete wina dewam kerd: “Nê hêrişî tena hemverê kesan de nê hemverê tarîx, kultur û mîrasê bajarî de zî pê yenê. Hêriş hema zî dewam keno. Nê hêriş hemverê vîrê bajarî de yeno kerdiş. No demêk dergo ke prosesêk sîstematîk dewam keno. Tay mekanîzmayê ke raşte ra ameyî wedarnayîş estê. Rêxistinê komelo sîvîl hema têkoşîno bîyaye dewam kenê. Rêxistina rêxistinkerde xeylê muhîm a û ma bi perspektîfê ke têkoşîn bêro girdkerdiş têgêrenê. Netîceyê kombîyayîşan de lazimîyêk winasî vejîya raşte. Verê cû konseyê bajarî hemverê pawitişê bajarî de wezîfe girewtêne milê xo ser. Konseyê bajaran de hetêk fermî zî estbî. Sîstemê rayîrberîya herêmî de sazbîyayîşê rêxistinkerde esto. Şaredarî serekatîya ci kerdî. La çi heyfo ke ma nika prosesê qeyûman ra derbaz benê. Coka ra rêxistinê komelê sîvîlî nêwazenê tu sazîyêk de qeyûm bêro cakerdiş. Nê semedî ra nika konseyê bajarî aktîf nîyo.”

 

‘Seba tutê ke tîryak şuxulnenî cayê dermankerdişî çin o’ 

 

Adalete da zanayîş ke seba ke no vengî bêro pirkerdiş platform ame awankerdş û wina domna: “Komeleya Cinîyan ya Rosa zî parçeyêk nê platformî ya. Hetê cinîyan de ra ma biewnî polîtîkaya şerê taybet vera her tewirê şîdetî esto. Semedo ke hemverê nê polîtkayan de têkoşîn bêro dayîş lazimî bi rêxistinbîyayîşî esto. Ma hewl danê ke deşifre bikerê la seba vernîgirewtişê nê şîdetan lazimî bi xeyl mekanîzmayanê pawitişî esta. Nimune tutê ke tîryak şuxulnenî estê. La çi heyfo ke cayêk ke bêrê dermankerdiş çin o. Sey nimune ma vajî ke bi şantaj û tîryakî cinîyan ancenê fuhuş. Bi taybetî kefeyan de tay çîyê cîya yenê cuyayîş. Ya zî bi tutan zî nê çîyî yenê kerdiş. Seba înan zî têkoşînêk hempar û rêxistinkerde ferz o.”

 

‘Şîdetê hemverê cinîyan resayo merheleyêk berz’ 

 

Adalete bale ante paroblemanê cinîyan yê bajarî ser û vat: “Ez hetê têkoşînê cinîyan de nêeşkena zêde objektif biba. Ma vînenê ke şîdetê hemverê cinîyan resayo merheleyêka senî. Tena keye de nê kafeyan û raşteyan de zî her tewirê şîdetî yeno kerdiş. No zî zêde nîno dîyîş. Ya zî bi tesîrê şekilgirewtişê mîmarîya bajarî yo. Yanî heme yenê bêtesîr verdayîş. Coka ra ganî heme çiman ver de bêrî girewtiş. Probleme tena teşhîrkerdiş nîyo. Ganî tay mekanîzmayê ke muracat bêrî kerdiş, bêrê awankerdiş.”

 

‘Cayêk ke keye muracat bikerî çin o’

 

Adalete qiseykerdişê xo wina peynî kerd: “Tutê şenikî daxî tîryak şuxulnenî. La herinda ke vernîya ci bêra girewtiş, vernîya ci yena akerdiş. No zî îstîsmarkerdişê tutan o. No hêrişêk hemverê komelî yo. La tu cayêk de hemverê nê çîyan de têkoşîn çin o. Platform mîyan de komeleyê tutan zî estê. Nê zî tespîtê na rewşe kenê. Xebatan rayra benê la hetê çareserkerdişî de xetemîyenê. Nê semedî ra ma vat ke mekanîzmayê xoser bajar de ferz ê. Cayêk ke keye muracat bikerî çin o. Platfom zî do na babete de ma xurt bikero.”