Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Avûkate Aycan Îrmeze dîyar kerd ke probleme cinîyan şenik yenê dîyîş, munaqaşakerdişê na babete yena astengkerdiş û vat: “Rojeve de ganî babeta yewser asayîşê cinîyan ba. Çimkî no donem de cinî asayiş de nîyî. Pê polîtîkayanê bêcezaverdayîşî zî qirkerdişê cinîyan pê yeno û no qirkerdiş zî yeno meşrukerdiş.”

 

No dewro ke her ke şino qewimîyayîşê qetilkerdişê cinîyan, destdergê û hêrişê cînsî yê hemverê cinî û tutan de zêde benê de îqtîdar hemverê pawitişê cinî û tutan polîtîkayan keno. Bi taybetî bado ke Pêkerdişê Stenbolî şewêk de ame feshkerdiş polîtîkayê xo yê hemverê cinî û tutan zêdîna. Nê demî de polîtîkayê bêcezaverdayîşî vejîyayî tewr cor û kerdoxî zî nê polîtîkayanê îqtîdarî xo rê kerdî mertal. Şirnex zî qewimîyayîşê ke qetilkerdişê cinîyan ke zêde bîyo û destdergêya hemverê cinî û tutan ra para xo girewt. Cinî û tutî bi destê qorîcî, leşker, polîsî û wezîfedaranê girêdayeyê dewlete ra yenê qetilkerdiş û hêrişê cînsî ra rî bi rî manenê.

 

Derheqê babate de Baroyê Şirnexî ra avûkate Aycan Îrmeze qisey kerd.

 

‘Asayîşê cinî û tutan nêmendo’

 

Aycane dîyar kerd ke qerarê ke derheqê Pêkerdişê Stenbolî de ameyî girewtiş huqûqî nîyî û wina vat: “Hem hetê cinîyan hem zî hetê tutan ra Pêkerdişê Stenbolî destkewtişêk xeylê muhîm bi. pê têkoşînêk xeylê gird no destkewtiş ame destfînayîş û nika bi wedarnayîşê pêkerdişî asayîşê cinî û tutan raşte ra ame wedarnayîş. Gama ka ma ewnîyenê hetê komelî zî verê çimanê komelî de pêkerdiş seke ‘goreyê sîstemê keyeyî nîyo’ ame dejenerekerdiş. Gama ke ma ewnîyenê hetê huqûqî zî, qanûnê hûmara 6284î zî bi wesîleya Pêkerdişê Stenbolî ame caardiş. Bi wedarnayîşê Pêkerdişê Stenbolî reyde amacê esasî yê qanûnê hûmara 6284î zî raşte ra yeno wedarnayîş. Hetê huqûqî de nêrazîbîyayîşê seba wedarnayîşê Pêkerdişê Stenbolî dewam kenê.”

 

‘Problemanê cinîyan şenik vînenê’

 

Aycane da zanayîş ke probleme cinîyan nê demî de bi hewldayîşê îqtîdarî şenik yenê dîyîş û wina dewam kerd: “Nê demî de probleme cinîyan xeylê zêde yê. Hema hema her roje cinî yenê qetilkerdiş. Bi desan cinîyî raştê desteştişî yenê û hêrişê cînsî pê yenê. Problemê cinîyan şenik yenê dîyîş û munaqaşakerdişê na babete yena astengkerdiş. Nê demî de zî ganî babeta yewine asayîşê cinî û tutan biba. Çimkî no donem de cinî û tutî asayîş de nîyî. Pê polîtîkayanê bêcezaverdayîşî zî qirkerdişê cinîyan pê yeno û qirkerdiş yeno meşrukerdiş.”

 

‘No qanûn sînokerdişê heq, qanûn û huqûqî yo’

 

Aycane ard ziwan ke îqtîdar cinîyan tena çarçeweya keyeyî de biname keno û vat: “Nika zî qanûnê turbanî yeno munaqaşakerdiş. Cinî sey ferdêk nîna hesibnayîş. No donem de cinî tim çinî yena hesibnayîş û heqê aye çinî yeno dîyîş. No raştkerdişê qanûnî hem seba cinîyan hem zî seba kesê LGBTÎ do probleman bîyaro. Bi taybetî seba LGBTÎyan rojanê verênan de zemînêk xirab hadre bikero. No qanûn sînokerdişê heq, qanûn û huqûqî yo.”

 

‘Polîtîkayê bêcezaverdayîşî tesîrêk negatîf kenê’

 

Aycane bale ant polîtîkayê bêcezaverdayîşî zî ser û wina dewam kerd: “Polîtîkayê bêcezaverdayîşî bawerîya edaletî kêm keno. Şirnex de zî hedîseyê destdergîye û şîdetî bi polîtîkayê bêcezaverdayîşî bênetîce manenî. Sey dosyayê Burak Ercanî ke 42 wendekaran tacîz kerdbî û nika serbest yeno muhakemekerdiş. Heme îtîrazê ma yê Baroyî yê seba dosyayî zî ameyî astengkerdiş. Polîtîkaya bêcezaverdayîşî ya seba kerdoxan serê komel û mexduran de tesîrêk negatif virazena. Xeylê mexdurî nê polîtîkayan vera hem travma cuyenî hem zî bawerîya înan bi edalet û huqûqî nêmanena.”

 

‘Waştişê baroyî yenê redkerdiş’ 

 

Aycane qiseykerdişê xo yê peyênan de vat ke vernîya hewldayîşê baro û avûkatan yê seba dosyayî yenê girewtiş  û wina qedênaye: “Ma zî hem sey Baroyê Şirnexî hem zî sey komîsyonê cinî û tutan qaseyo ke destê ma ra yeno ma hewl danê û seba beşdarbîyayîşê dewayan muracat kenê. La talebê ma pêro yenê redkerdiş. Bi taybetî seba nê dosyayan waştişê mudahîlan ganî bêro qebulkerdiş. Eke no bêro qebulkerdiş vernîya polîtîkaya bêcezaverdayîşî tay bo zî do bêra girewtiş. Herêma Botanî de zî bi taybetî xeylê hedîseyê ke binê unîformayan de yenê kerdiş estî û nê polîtîkaya bêcezaverdayîşî  vera kerdoxî cesaret gênê. No zî beno sebeb ke qewimîyayîşî zêde bibê.”