Melîke Aydin

 

HATAY - Psîkiyatrîste Mîhrîban Yildirime da zanayîş ke erdlerz bi maxduranê erdlerzî, zerrîwaz û hemwelatîyan ser de travma viraşto û vat ke no travma tay şenik bîyo û awankerdişê newe de ganî berpirsîyarî hesab bidê.

 

Di erdlerzê girdî yê ke merkezê înan Mereş bî de bi deshezaran kesî dinyaya xo bedilnayî û bi sehezaran awanîyî zî rijîyayî. Qet şik çin o ke na rewşe tesîrêk gird heme kesî ser de kerd. Pispora psîkîyatrî Mîhrîban Yildirime derheqê babete de qisey kerd û dîyar kerd ke zerrîwazê ke ameyî paştîdayîş û kesê ke ekrananê televîzyonî ra ewnîyenî travmatîze bîyî. Mîhrîbana ke koordînasyonê Yewîya Tabîbanê Tirkî (TTB) yê Defneyî de bî derheqê babete de qisey kerd.

 

Mîhrîbane vat ke roje ewilinan de seba ke ekîbê xelisnayîşî erê şîyî, lazimîyê Tibê lezkî û merdimîye nêameyî bicakerdiş, hemwelatîyî bêçare mendî. Mîhrîbane wina dewam kerd: “Tena erdlerz nê, prosesê badê ci de zî travmayê girdî virazîyayî. Nêşîyayîşê hetkarîyan, ekîbê xelisnayîşî. Tesîrêke gird viraşt. Zafê hetkarîye hetê zerrîwazan ra ameyî kerdiş. Yê ke ewil şîyî herême zerrîwazî bî.”

 

‘Ganî paştîdayîşê psîko-komelî bibo’

 

Mîhrîbane qiseykerdişê xo wina dewam kerd: “Badê lazimîyanê lezkî hemwelatîyî mecbur mendê cuya xo dewam bikerê. Kewtî prosesêk winasî. Raşte de Komeleya Psîkologê Seba Paştîdayîşê Komel û Komeleya Psîkîyatrî ya Tirkîya estbî. Her çend ke bêro vatiş ke lazimî bi pisporanê psîkîyatrî û psîkologan çin o ke ganî herêman de paştîdayîşê psîko-komelî bibo.”

 

‘Fikirîyayîş, stres û bêasayîş’

 

Mîhrîbane dîyar kerd ke bobelate ra dima problemê rakewtişî vejîya û xeylê erdlerzzede bi fikirîyayîş û bêasayîşî cuyenê. Mîhrîbane wina dewam kerd: “Erdlerzzede merdimêk xo ano û problemê tewr ver bi çinî vano.  La wexto ke ma ci reyde qisey kenê problemê fikirîyayîş, stres, eştişê zerrî û fikirîyayîşê vînîkerdişê vîrî vejîyeno raşte. Ma rewşe goreyê psîko-perwerde ercnenê. Ma goreyê reaksîyonan mudaxale kenê. Komeleya psîkîyatrî erşawitişê zerrîwazan ra wetêr, torêka zerrîwazan ya onlin awan kerd. Xebatkarê weşî û zerrîwazî eşkenê nê çîyî biresinê tore. Qet şik çin o ke zerrîwazî zî rewşe ra tesir bîyî û travmatîze benê.”

 

Her kes tesîr beno

 

Mîhrîbane peynîya qiseykerdişê xo de vat: “Komel zî travma cuya. Yê serê ekrananê televîzyonî zî tesrî bîyî. Hîssê sucdarî bi hawayêk cîdî travmayî rê rayîr akeno. Sewbîna hemwelatîyî fikirîyenê ke çîyêk bêro sereye înan do kam înan bixelesno. Bi înan reyde tena bîyayîş û bêçaretî vejîya raşte. No hetê xirab o. La ganî nê prosesî de çîyo ke ma bifikirî ganî dewlete do se bikera nêbo. Ganî hesab bêro perskerdiş. Sucdaran ra hesabpersayîş do travma şenik bikero.”