Rozerîn Gultekîn

 

STENBOL - Tutê multecîyî yê bêqeydî, semedê rantê dewletan çin yenê hesibnayîş. Tutê bêqeyd bodruman ke sey ‘kreşan’ ê têkoşînê cuye danê.

 

Yew bajaro ke multecî ci de zêde ciwîyenê Stenbol o. Goreyê dayeyê fermî yê wezaretê karê zerreyî Tirkîya de nêzdîyê 200 hezar multecî Afrîka de est ê û nînan ra se ra 70ê ci Stenbol de ciwîyenê. Hemverê multecîyan de her tim tedayî est ê û hedef yenê girewtiş û rastê hêrişî yenê.

Beşêk pîl yê multecîyê Afrîkayî yê Stenbol de ciwîyenê Nîjerya ra koç kerdê. Semedê sebebê ekonomî koç kerdê. Bi sozê karî anê Tirkîya û xapênenê. Pasaportê înan hetê çeteyan ra yenê desteserkerdiş. Semedo ke rayîrê koçberî semedê cinîyan asayîş nîyo, camêrdî vernê de koç kenê û pereyê ke qezenc kenê şirawenê keyeyanê xo rê û dima ra keyeyan gênê verê xo. Yê ke semedê sebebê sîyasî koç kenê zî ziwanê Îgbo şuxilnenê. Xeylê kesî semedê sebebê sîyasî koçber bîyê zî Xiristiyan ê.

 

Qatê bodrumî de kreş

 

Ma verê kamerayanê xo da rewşa multecîyan, tutê ke bodruman de ciwîyenê. Nê bodrumî tîjî nêvînenê û sey kreş ê. Tutî ma pêşwazî kenê. Bebekê ke hema yew serrîya xo pirr nêkerdê û tutê ke 10 serre yê û nêşinê mekteb est ê. Mîyanê dergûşêk de 5 bebekî pîya manenê. Oda, mutbax, lavabo semedê tutan tehlukeyê cuye awan kenê la keyeyî semedê cuya xo dewam bikerê û tutanê xo bipawê nê bodrumî de manenê. Sîeera Leonelî ya ke tutan ewnîyena, semedê asayîşî nêwaşt ke ma peyname û dîmen bidê.

 

‘Rewşa cinîyanê multecîyan asan nîya’

 

Sîerra Leonelî dîyar kerd ke tu kes rewşa înan pers nêkeno û hetkarî nêdano înan û vat: “Pêwa feqîrî û çinbîyayîşî her çî ez çareser kena. Semedê problemê ekonomî di serrî verê ma Nîjerya ra ameyî. Verê di cinîyê Nîjeryayî tîya de tutan ewnîyayî. Destûrê înan ê roniştişî çinbî. Dimayê operasyonê ame kerdiş de agêrnayî Nîjerya. Kênaya mi ameyîne kreş. Wexto ke ê şîyî, ez ameya tîya. Mi dest bi xebate kerd. Rewşa cinîyanê multecîyan qet asan nîya.”

 

Tutî odaya ke mereyî est ê de ciwîyenê

 

Sîerraye qalê şertê kreşê ke bodrum de yo û 15 tutî manenê qal kerd û vat: “Mereyî, mêsikî est ê. Wexto ke varan varano laser rawurzeno. Awa tuwaletî wurzena. Ez tîya mamostetî kena. Tutî tîya sey dersê sey matematîk û îngîlîzî musenê. Keyeyî tay pere danê. Ez 8 hezar pere gêna. No pere qîmê çîyêk nêkeno. Vernîya mi 25 tutî uca de mendêne. Semedê operasyonan keyeyan xeylê tutanê xo girewt. Tutî bi pêroyî 14 saetan tîya manenê. Reyan zî rojêke, di rojan manenê.”

 

‘Nê tutî çin yenê hesibnayîş’

 

Sîerra Leonelî wina dewam kerd: “Tutê ke tîya yenê dinya, qeydê înan ne Nîjerya de û ne zî Tirkîya de est ê. Nê tutî çin ê, nê semedî ra nêeşkenê şêrê nêweşxane û dibistane. Tutî ne bi tirkî, ne jî ziwanê xo zanê. Semedo ke keyeyê înan şuxilênê, perwerdeyî nêgînê. Kreş semedê înan cayê starbîyayîşî yo û werd wenê. Keyeyî şewe tutanê xo gênê û serê sibayî ancî anê.”

 

Semedo ke qeydî çin ê 8 hezar TL meaş gênê

 

Agahîya ma multecîyê Afrîkayî yê derûdorê manenê zî wina yê: “Keyeyêk de hîrê keyeyî manenê. Yê zewicnaye nîyê zî 20 kesî keyeyêk de manenê. Xeylê xo atolyeyan de bêsîgorte û bêqeyd şuxilênê. Karê kargoyî de şuxilênê. Aşmane 8 hezar TL eşkenê bigîrê. Bêqeyd şuxilênê û merkezê peyser şirawitişî de îşkenceyê vînenê.”