HABER MERKEZİ - Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne “ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası” ile ilgili yeni bir "eylem planı" sunan Türkiye, Abdullah Öcalan'ı “umut hakkı"ndan muaf tuttuğunu tekrarladı.  

 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 18 Mart 2014 tarihinde Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın şartlı salıverilme hakkına sahip olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmesini (umut hakkı) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) aykırı buldu. AİHM, Türkiye’den bu noktada düzenleme yapmasını istedi. 

 

AİHM, daha sonra tutsaklar Hayati Kaytan, Emin Gurban ve Civan Boltan için de benzer kararlar verdi. Ancak Türkiye, aradan geçen 11 yıla rağmen "ihlal" kararına dair herhangi bir adım atmadı. 

 

Asrın Hukuk Bürosu, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ile Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), AİHM kararının yerine getirilmesi talebiyle Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne (AK BK) 9 Ağustos 2022'de bir başvuru yaptı. Türkiye, başvuru üzerine verdiği yanıtta, "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan hükümlülerin şartlı salıverilmesinin mümkün olduğunu ancak istisnai olarak bazı suçlar bu olasılıktan muaf tutulmuştur” diye kaydetti. 

 

Bakanlar Komitesi, 17-19 Eylül 2024 tarihinde yaptığı toplantıda, AİHM’in ihlal kararlarını 3 yılın ardından bir kez daha gündemine aldı. Komite, gerekli önemlerin geciktirilmeden alınmasını istedi. Komite, adım atılmaması halinde Eylül 2025'teki toplantıda ara karar hazırlanacağı uyarısında bulundu.

 

Yeni eylem planı  

 

Komite'nin işaret ettiği Eylül ayına kısa bir süre kalırken, Türkiye yeni bir "eylem planı" sundu. 27 Haziran 2025 tarihli "eylem planı"nda Abdullah Öcalan'a yönelik devam eden tecrit görmezden gelinerek, “Başka bireysel önlemlere gerek olmadığı" öne sürüldü.  "Şartlı Tahliye" başlığı altında, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının "istisnai" olduğu ve bu hükümlülerin şartlı tahliye mekanizmasından faydalanamayacağı belirtildi. Türkiye, böylece “umut hakkı” konusunda mevzuat değişikliği yapmayacağına işaret etti. 

 

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da Mayıs ayında yaptığı açıklamada, Abdullah Öcalan’ın "umut hakkı"na dair “Böyle bir durum söz konusu değildir" yönünde açıklamalarda bulunmuştu. 

 

Türkiye, geçmiş yıllarda yaptığı bildirimlerde de benzer "eylem planları" sunmuştu. Türkiye, Abdullah Öcalan ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen diğer tutsakların “umut hakkı"ndan “muaf” tutulduğunu belirtmişti.