İSTANBUL- ÖHD İstanbul Şubesi Emek Komisyonu'nun sağlık çalışanlarının 2 yıllık pandemi sürecinde yaşadıkları sorunlara ilişkin hazırladığı raporda, sağlık çalışanlarının çalışma koşullarının ağırlaşması nedeniyle fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklar yaşadığı belirtildi. 

 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) İstanbul Şubesi Emek Komisyonu, sağlık çalışanlarının 2 yıllık pandemi sürecinde yaşadıkları sorunlara ilişkin hazırladığı raporu dernek binalarında gerçekleştirdikleri basın toplantısıyla açıkladı.Raporu Emek Komisyonu üyesi Didare Hazal Sümeli okudu.

 

Rapor için 78 sağlık çalışanıyla görüşüldü

 

Rapor “Ücret ve haftalık çalışma koşullarına ilişkin kişisel sorular”, “Covid-19 sürecinde değişen çalışma ve yaşam koşullarına yönelik sorular”, “Covid-19 öncesinde de var olan bazı meslek sorunlarını ve sağlık emekçilerinin kendi çözüm önerilerini” içeren 3 başlıktan oluşuyor. Rapor,  anestezi, acil tıp, radyoloji, tıbbi laboratuvar teknikerleri, sağlık memurları hasta kabul kayıt asistanları, ebeler, psikologlar, diş hekimleri, pratisyen doktorlar ve uzman doktorlar başta olmak üzere sağlık alanında çalışan farklı branşlardaki 78 kişiyle yapılan görüşme sonucunda hazırlandı. 23 Mart 2022 itibarıyla Türkiye'de koronavirüs ile enfekte olan toplam hasta sayısının 14 milyon743 bin 437 olduğu ve mevcut hastalardan 975 kişinin yoğun bakımda tedavi gördüğü belirtilen raporda şimdiye kadar iyileşen hasta sayısının 14 milyon 385 bin 264 ve ölen hasta sayısının da toplam 97 bin 521 olduğu bilgilerine yer verildi.

 

Sağlık çalışanların ücret ve çalışma saatleri 

 

Raporda 73 kişinin sorulara verdiği yanıtlara göre, yüzde 13,7’sinin (10 kişilik kısım) 3 bin 500-5 bin TL aralığında, yüzde 41,1’inin (30 kişilik kısım) 5 bin- 7 bin 500tl aralığında, yüzde 35,6’sının (26 kişilik kısım) 7 bin 500-10 TL aralığında, yüzde 9,6’sının ise (7 kişilik kısım) 10 bin TL ve üzeri ücret aldığı belirtildi.  

 

Haftalık çalışma sürelerine ilişkin 74 kişinin verdiği cevaba göre, yüzde 2,7’lik dilimin (2 kişi) 20 saat-40 saat, yüzde 74,3’ünün (55 kişi) 40-60 saat, yüzde 21,7’sinin (16 kişi) 60-72 saat, yüzde 1,3’ünün de (1 kişi) 136 saat çalıştığına yer verildi.

 

Çalışma koşulları değişti

 

Raporda, Covid-19 pandemisi ile değişen çalışma koşulları hakkında yüzde 41,3’ü’nün (31 kişi) çalışma koşullarının pandemiyle değişmediğini, yüzde 58,7’lik kısımın (44 kişi) ise koşullarının pandemiyle değiştiğini belirttiğine dikkat çekildi. 

 

Sağlık çalışanları sağlık sorunları yaşıyor

 

Pandemi sebebiyle çeşitli psikolojik rahatsızlıklar yaşadığını ifade eden sağlıkçıların, yüzde 72,4’ünün (55 kişi) depresyon, anksiyete, tükenmişlik sendromu, sosyal fobi vb. psikolojik rahatsızlıklar yaşadığına yer verilen raporda, yüzde 27,6’sının ise (21 kişi) bu tür psikolojik rahatsızlıklar yaşamadığını ifade ettiği kaydedildi. 

 

Pandemi süresince sağlık emekçilerinin koruyucu ekipman, hijyen ürünü gibi ürünlerin temininde sorun yaşadığına dikkat çekilen raporda, söz konusu sorunlar şöyle sıralandı:

 

*Maskelerin yetkililerin dolabında kilitli tutulması,

 

*1 koruyucu önlüğü 1 gün boyunca kullanma,

 

*Tek kullanımlık malzemeleri defalarca kullanma

 

*Koruyucu önlükleri bir gün boyunca giyme,

 

*Çalışılan bölümün risk grubunda olmadığı bahanesiyle maske, dezenfektan, eldiven temin edilmemesi,

 

*Latex eldiven eksikliği nedeniyle hastalara eldivensiz temas etme,

 

*N95 maskeleri imza karşılığı sayıyla alma,

 

Maaş kesintileri 

 

Raporda, sağlık çalışanların yüzde 58,3’ünün (42 kişi) Covid-19 iznindeyken maaşından kesinti yapıldığı belirtirken yüzde 41,7’sinin (30 kişi) maaş kesintisi yapılmadığını ifade ettiği belirtildi. 

 

Tarafsız kurul oluşturulmalı

 

Sağlık çalışanların yaşadığı sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin de yer aldığı raporda, önerileri değerlendirecek tarafsız bir kurulun oluşturulması, Covid-19’un meslek hastalığı olarak kabul edilmesi, sağlık çalışanlarına maddi destekte bulunulması ve sivil toplum örgütlerinin yeniden kitle örgütüne dönüşmesi gibi öneriler dikkat çekti. 

 

Sağlık çalışanların yüzde 82,9’unun (63 kişi) meslek yaşamı boyunca en az bir kez hastadan veya hasta yakınından sözlü veya fiziksel şiddet gördüğü yüzde 17,1’lik kısım (13 kişi) henüz sözlü veya fiziksel şiddete maruz kalmadığını belirttiği raporda, sözlü veya fiziksel şiddete maruz kalan sağlık çalışanlarının yüzde 68,7’sinin (46 kişi) adli makama başvurmayı bugüne kadar tercih etmediği, yüzde 31,3’lük kısmın ise söz konusu makamlara başvurduğu kaydedildi. Raporda ayrıca, adli makamlara başvuru yapan yüzde 93’ün kısmın sonuç alamadığına da yer verildi. 

 

 Raporda sağlık çalışanlarının pandemi dışında yaşadığı sorunlara ilişkin verilen cevaplar ise şu şekilde sıralandı:

 

*Yaşanılan süreçte ve öncesinde çok değersiz hissetme.

 

*Türkiye’deki sağlık sisteminde basamaklı-sevkli sağlık sisteminin oturtulamamış olması ve kamuda çalışan sağlıkçıların maaşlarının tek kalemde ödenmemesi ve emekliliğe yansımaması.

 

*Mobbing, liyakatsizlik

 

*İnsanı (hastayı ve hekimi) değil parayı merkeze koyan anlayış.

 

*Yetkinliklerimizin kabul görmemesi

 

*Sağlık çalışanlarına şiddet sonucu, en az bir polis, asker ve adliye çalışanı gibi şiddet uygulandığında tutuklanma ile sonuçlanması. Çünkü cezasızlıktan cesaret alınıyor.

 

*Sağlık hizmetlerinin toplumla bir bütün halinde olmaması ve sağlık hizmetlerinin demokratik anlayıştan uzak olması.

 

*Meslek yasasının olmaması emeğimizin görünür olmaması.

 

Raporda, meslek sorununa ilişkin verilen çözüm önerileri de şu şekilde:

 

*Sağlıkta şiddete karşı kanun çıkarılması

 

*Liyakat, mesleki örgütlülük, özlük hakların kazandırılması

 

*Ürettiğimiz emeğe karşılık tatminkâr ekonomik kazanç sağlanması

 

*Sağlık çalışanların haklarının korunması, değersizleştiren olaylar karşısında cezaların verilmesi, maaşların hak ettikleri şekilde iyileştirilmesi.

 

*Sağlık Bakanlığı'nın hemşireliği meslek olarak kabul etmesi

 

*Yöneticilerin denetlenmesi

 

*Performans sisteminin kaldırılması

 

*Yeni atama olması.

 

*Meslek yasasının yapılması ekonomi olarak ve çalışma süresinin düzenlenmesi

 

Raporun sonuç kısmında yapılan görüşmelerden sağlık emekçilerinin çoğunluğunun emeğinin karşılığını alamadığı, çok uzun saatler boyunca, dinlenme molalarından fedakârlık ederek, yetersiz ekipmanla, büyük stres, baskı ve şiddet tehdidi altında çalıştığına dikkat çekildi.