Rabia Önver 

 

COLEMÊRG - Şemzinan'nın Bêgoza köyünde tütün üreticiliği yapan Menica Şakar, "Geçinemiyoruz bir yerden gelirimiz de yok. Tütünün yasaklanmasını istemiyoruz en azından geçimimizi sağlayalım" diyor

 

Colemêrg’in Şemzînan (Şemdinli) ilçesine bağlı Bêgoza köyünde yaşamlarını tütün yetiştiriciliğiyle sürdürmeye çalışan kadınlar, ekonomik kriz, yasak ve savaş politikalarına karşı mücadeleye devam ediyor. Sınır hattında yürütülen savaş politikalarından kaynaklı her geçen gün daralan tarım alanları, kadınların ekonomik krizi daha derinden hissetmesine sebep oluyor. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanuna göre Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilirken, yetki belgesi almak isteyen kişilerden ise, 50 milyon TL’ye kadar teminat isteniyor. 

 

Kadınlar, bir yandan tütüne getirilen yasaklara karşı yaşam mücadelesi verirken, yaz mevsiminde ektikleri tütünün zorlu hasadına başladılar. Eylül ve Ekim ayına kadar tütün hasadı ile uğraşan kadınların, hasat zamanında zorlu geçen kış mevsimi hazırlıkları nedeniyle iş yükleri giderek artıyor. Erkeklerden daha fazla mesai harcıyor. Bölgedeki kadınlar fidelerin toprağa verilmesinden, kurutulup satılmasına kadar geçen zorlu sürecin her aşamasında yer almalarına rağmen emeklerinin karşılığı ekonomik kriz nedeniyle yok oluyor.

 

'Ev geçindirmek zor'

 

Köydeki kadınlardan Menica Şakar (60), hayvancılık, bahçe ve tütün  ekimi yapıyor. Menica, “Yaz aylarında bahçe ve tütün ekiyoruz. Genelde biz kadınlar bahçe, tütün ve koyun sağma ile ilgileniyoruz. Köydeki erkekler ise hayvanlara bakıyor. Yazın emeklerimizle biriktirdiğimiz para ile kış için gıda alıyoruz. Çünkü kış mevsiminde köylerde iş olmuyor. Bir oğlum tutukludur. Elde ettiğimiz para ile ona da bakıyoruz. Yazın biriktiriyoruz, ama kış daha bitmeden para bitiyor. Her şey çok pahalı olmuş. Bu zamanda ev geçindirmek zor” diye belirtiyor. 

 

'Yaşam eskiden zordu ama ucuzdu'

 

Menica, hem bahçe hem tütün hem de hayvanlara kendisinin baktığını, yaşının büyük olmasına rağmen 2 ev geçindirdiğini dile getiriyor. Menica şöyle devam ediyor: "Yaptığım her işin zorluğu var. Koyun sağmak için yaylaya gitmemiz gerekiyor, bunun için de araç kiralıyoruz ama yakıt çok pahalı ve zorlanıyoruz. Eskiden yaşam çok zordu ama ucuzluk vardı, şimdi biraz kolaylaşmış ama yaşam çok pahalı olmuş. Köyde herkes geçimini sağlamak için her işe atıyor kendisini.”

 

'Geçimimizi sağlamak çok zor'

 

Tütün üreticiliğinin zorluğuna değinen Menica, emeğinin karşılığını da alamadığını belirtiyor. Menica, “Yaz aylarının başında tütün tohumlarını ekiyoruz. 2 ya da 3 günde bir suluyoruz. Tütün artık toplanacak duruma geldikten sonra topluyoruz. Haftalarca şişlere asıyoruz kuruması için. Sonrasında getiriyoruz, ayırıyoruz. Tütünün kalitesine göre fiyat veriyoruz. Geçen seneye göre daha pahalı olmuş. Ama buna rağmen geçimimizi sağlamak zor” diyor. 

 

'Emeğimizin karşılığını alamıyoruz'

 

Tütünün kilosunu geçtiğimiz yıl 700 TL’den, bu yıl ise bin TL’den sattıklarını ifade eden Menica, iyi tütün ve kötü tütün arasında da fiyat farkının olduğunu, bu yüzden de 3 farklı fiyatta satış yaptıklarını kaydediyor. Menica, “Normal şartlarda yazın sattığımız tütünle bir sene geçiniyorduk. Ama bu sene öğrencilerimize bir çift ayakkabı olmakta bile zorlanıyoruz. Gıda, elektrik, çocukların okul masrafı, kıyafetleri, bunları karşılamak çok zor olmuş” sözleriyle ekonomik olarak yaşadığı zorlanmayı özetliyor. 

 

'Tütün satışları yasaklanmasın'

 

Tütün satışının birçok yerde yasaklandığını dile getiren Menica, “Eğer tütün de satamazsak, durumumuz daha da kötü olacak. O da yasaklansa artık ne yapacağımızı bilmiyoruz. Zaten geçinemiyoruz, bir yerden gelirimiz de yok. Tütünün yasaklanmasını istemiyoruz. En azından geçimimizi sağlayalım” diye ekliyor.