Rabia Önver

 

COLEMÊRG - Colemêrg’de 2024 yılının ilk 4 ayında 80 işletme iş yerini kapatırken, Gever'de 15 yıla yakındır yöresel kıyafet dikerek esnaflık yapan Besna Özçük, “Ekonomik krizden kaynaklı birçok esnaf arkadaşımız dükkanını kapatmak zorunda kaldı. Böyle giderse biz de dükkanımızı kapatmak zorunda kalacağız” dedi.

 

Savaşın, yoksulluğun ve ekonomik krizin en derinden hissedildiği Colemêrg’de esnaflar, kredilerle boğuşuyor. Gün geçtikçe Colemêrg’de ekonomik kriz derinleşiyor. Kentte 2016 yılından bu yana uygulanan Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamaları ve savaştaki ısrar, ticareti bitirme noktasına getirdi. AKP ve MHP iktidarının sınır hattı Colemêrg’den doğru Güney Kurdistan’a yönelik yürüttüğü savaş nedeniyle derinleşen krizden kaynaklı, esnaf kepenk kapatıyor. İşsizlik ve kısıtlı imkanlar nedeniyle gençler ya Avrupa ülkelerine göç ediyor ya da imkansızlık nedeniyle intihara sürükleniyor. Bankalardan alınan krediler nedeniyle esnaf borçlarla boğuşurken, borçlarını ödeyemeyenler kepenk kapatmak zorunda kalıyor.

 

Colemêrg’de, 2023 yılında kent genelinde 261 işletme iş yerlerini ekonomik krizden dolayı kapatırken, 2024 yılının ilk dört ayında ise 80 işletme işyerini kapatmak zorunda kaldı. Krizden kaynaklı işyerini kapatmak zorunda kalan en az 20 kadın esnaf bulunuyor. Colemêrg üç sınır kapısına yakın olmasına rağmen sınır kapıları işlevsiz ve ticarete kapalı durumda. Colemêrg esnafı her geçen gün yapılan zamlardan dolayı batıyor ve iş yerleri iflas durumuna geliyor. Ekonomik krizden en çok etkilenenler arasında kadın esnaflar da yer alıyor. Bunlardan biri ise Gever'de yaklaşık 15 yıldır yöresel kıyafet dikerek terzilik yapan Besna Özçük. 

 

‘Paranın değeri kalmadı’

 

Mesleğine ilk olarak evde başladığını ve ilerleyen yıllardan sonra bir terzi dükkanı açtığını söyleyen Besna, yıllar geçtikçe işinin eskisi gibi ilerlemediğini kaydetti. Besna, “Normalde işimiz yazın çok oluyordu ama yaklaşık 3-4 yıldır yazın doğru düzgün çalışamıyoruz. Düğünler var evet ama kumaş fiyatları almış başını gidiyor, ne biz alabiliyoruz ne de insanlar diktirebiliyor. Paranın değeri kalmadı, hiçbir şey alınamıyor. Geçen sene bin TL olan fistanın değeri bu sene 3-4 bin arası olmuş. Sadece terzi dükkanları için demiyorum, genel olarak paranın değeri kalmamış. Ekonomik kriz bütün esnafları etkiledi” sözlerine yer verdi.

 

‘Geçinemeyecek durumdayız’

 

Geçimlerini yıllardır terzi dükkanından yaptıklarını dile getiren Besna, “Ekonomi öyle bir duruma geldi ki kadınlar yıllar önce diktirdikleri fistanları tadilat yapıp yeniden giyiyorlar. Yöresel kıyafetlerimiz güzeldir, yıllardan beridir gelen bir gelenek ama bunları bile alamayacak duruma geldik. Eskiden 6-7 saat dikim yapardık, şimdi 1 saat dikim yapıyoruz, diğer saatlerde müşterilerin gelmesini bekliyoruz. Kiramızı veremeyecek duruma geliyoruz, çoğu zaman 3 ay kiramız kalıyor, veremiyoruz. Bir ayın kirasını toplayana kadar diğer ayın kirası yaklaşıyor. Bunun elektriği de var. Her şey çok pahalı olmuş, geçinemeyecek durumdayız” dedi. 

 

‘Böyle giderse dükkanımızı kapatmak zorunda kalacağız’

 

Bir kadın esnaf olarak evinin geçimini sağlamak için yıllardır emek verdiğini söyleyen Besna, “Ekonomik krize bir an önce çare bulunmalı. TL’nin değeri düştükçe kimse ne geçimini sağlayabilir ne de esnaflar dükkanlarını açık bırakabilir. Birçok esnaf arkadaşımız dükkanını kapatmak zorunda kaldı. Böyle devam ederse bizler de kapatmak zorunda kalacağız. Kiralara sürekli zam yapılıyor, elektrik de öyle. Bunları ödeyemiyorsak, evimizin geçimini sağlayamıyorsak mecbur dükkanımızı kapatacağız” diye konuştu.