RIHA - Tokat Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine dair rapor hazırlayan ÖHD Riha Şubesi Hapishane Komisyonu, sorunların derinleşerek devam ettiğini tespit ettiklerini belirterek, hak ihlallerine karşı CPT, TİHEK, Sağlık ve Adalet Bakanlıklarını göreve çağırdı.

 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Riha Şubesi Hapishane Komisyonu, Tokat Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine dair hazırladığı raporla ilgili basın toplantısı düzenledi. Dernek binasında yapılan toplantıda konuşan Komisyon Eş Sözcüsü Serhat Kurt, daha önce de Tokat Cezaevi ile ilgili raporlar hazırladıklarını, sorunların derinleşerek devam ettiğini gözlemlediklerini kaydetti.

 

Tutsakların hastane ve revir sevklerinde ağız içi arama dayatmasını kabul etmedikleri için sağlık haklarından mahrum bırakıldıklarının altını çizen Serhat Kurt, “Bu nedenle, 7 aydır hastaneye sevk edilemeyen mahpusların sağlık tetkikleri yapılamamakta, ağır hastaların tedavileri aksatılmakta ve durumları ciddileşmektedir. Bu durum, mahpusların yaşam hakkı ile insanlık dışı muamele yasağını açıkça ihlal etmektedir” dedi. Cezaevi idaresinin sağlık sorununun çözümüyle uğraşmak yerine insanlık onuruna aykırı tutumların yanında yer aldığını vurgulayan Serhat Kurt, “İdare sağlık koşullarını iyileştirmek yerine, insanlığa aykırı davranışları meşrulaştıramaz. Tokat Hapishanesi’nde yaşanan her hak ihlalinden Tokat Hapishanesi idaresi sorumludur. İdare bu bilinçle hareket etmelidir” diye konuştu.

 

Hasta tutsaklar

 

Serhat Kurt, raporda yer verilen hasta tutsaklara dair şu bilgileri paylaştı: “Şükrü Abdo (hipertansiyon), Cemal Özgüç (katarakt, göz kaybı riski), Yunus Şimir (kalp hastası), Mehmet Tiryaki (kafasında şarapnel, prostat kaynaklı tespit edilemeyen rahatsızlık), İzbat Orhan (EFM hastası), Suat Oğuz (karaciğerde kist, hipertansiyon, prostat, gastrit), Aydın Değirmenci (kolon kanseri), Mehmet Şirin Kaya (çapraz bağ kopması), Hasan Demirtaş (Behçet hastası) ve Ömer Yaman (70 yaşında, hipertansiyon hastasıdır).” Gerekli tıbbi müdahale ve takip eksikliği nedeniyle tutsakların hastalıklarının ilerlediğine vurgu yapan Serhat Kurt, “Nelson Mandela Kuralları, mahpusların toplumdaki bireylerle aynı standartta sağlık hizmetine erişimini zorunlu kılar. Ancak bu standartlar Tokat Hapishanesi’nde sağlanmamaktadır” diyerek hasta tutsakların maruz kaldığı hak ihlallerini sıraladı. Cezaevinde ağız içi arama uygulamasına son verilmesi çağrısında bulunan  Serhat Kurt, ağır hasta tutsakların derhal tedavi edilmesi ve hastanelere sevklerinin sağlanması gerektiğini vurguladı.

 

İnfaz erteleme ve yakma

 

İnfazları ertelenen ve yakılan tutsaklara değinen Serhat Kurt, “İdari Gözlem Kurulu’nda mahpuslara siyasi sorular sorulmakta, PKK ve Sayın Abdullah Öcalan hakkında verilen cevaplar infaz uzatmanın gerekçesi yapılmaktadır. Adnan Çelebi 2 kez, Mehmet Sayılgan 5 kez, Ferit Şahin 6 kez (7. kurulda tahliye), İlhan Talay 1 kez (2. kurulda tahliye) ve Kamuran Taş 2 kez infazı ertelenmiştir. Aydın Değirmenci ve Mehmet Şirin Kaya’nın infazları yakılmıştır” diye belirtti.

 

Hak ihlalleri

 

Pişmanlık dayatması ve siyasi soruların kaldırılarak infaz uzatmalarının durdurulması, infazı yakılan tutsakların haklarının iade edilmesi gerektiğini dile getiren Serhat Kurt, 27 sayfadan oluşan raporda yer alan bazı hak ihlallerini şu şekilde sıraladı: “Ceza infaz kurumlarında tutulan siyasi mahpuslara yönelik telefon ve görüntülü görüş haklarının adli mahpuslara kıyasla kısıtlanması, insan haklarına aykırı bir ayrımcılık teşkil etmektedir. Tokat Hapishanesi’nde sık sık yapılan aramaların mahpuslara yönelik taciz boyutuna ulaştığı, kitap, yayın ve TV kanallarına sansür uygulandığı tarafımıza iletilmiştir. Mahpusların sürgün edilmesi ve ailelerinin yaşadığı yerlere nakil taleplerinin reddedilmesi, özel yaşama saygı hakkı ve insan onuruna uygun muamele hakkını ihlal etmektedir.”

 

Yetkililere çağrı

 

Yaşanan hak ihlallerine karşı Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, TİHEK ve Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu göreve davet edildi. Serhat Kurt, “Hasta mahpusların durumları, hapishanenin fiziki koşulları ve mahpuslara hukuka aykırı şekilde uygulanan muameleler, kapalı ceza infaz kurumlarında İdari Gözlem Kurulları tarafından verilen kararlar sonucu ihlal edilen haklarla birlikte etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanmasını zorunlu kılmaktadır. Hapishanelerde süregelen ihlaller nedeniyle artan hak kayıpları, ulusal ve uluslararası hukukun gerektirdiği şekilde bağımsız denetim mekanizmalarının oluşturulması için devlet yetkililerinin derhal gerekli çalışmaları başlatması gerekmektedir” dedi.

 

Raporda neler var?

 

Raporun ilk 5 sayfasında giriş, amaç, yöntem, hapishanede yapılan görüşmeler ve daha önceki cezaevi raporlarının karşılaştırması yer alıyor. Raporun devamında yaşanan hak ihlalleri; işkence ve kötü muamele yasağı ihlali, sevk sorunu, koğuş aramaları, onur kırıcı aramalar, eşitlik ilkesi ihlali, İdare Gözlem Kurulu, telefon hakkı sorunu, ifade özgürlüğü, sağlık hakkı, özel yaşamın ihlali ve umut hakkı ihlali başlıkları altında detaylı şekilde inceleniyor. Cezaevi idaresi hakkında yapılan değerlendirmelerin yer aldığı rapor, sonuç bölümü ve 36 başlıktan oluşan önerilerle sona eriyor.