HABER MERKEZİ - Kadınların oy hakkı mücadelesinin sayısız isimlerinden biri olan Helen Blackburn, döneminin kadın mücadelesini kayıt altına alarak mücadelenin hafızasını oluşturur. Helen bugün 178 yaşında.

 

Dünyadaki kadın mücadelesi tarihinin 19’uncu ve 20’nci yüzyıllardaki gündemini daha çok oy hakkı ve emek mücadelesi, 20'nci yüzyılın sonlarına doğru ise ırkçılık karşıtı ve ulusal kimlik mücadelesi oluşturuyor. Bugüne ulaşan kaynaklarda direnişine ve eylemlerine en çok rastladığımız hareketlerin başında ise süfrajetler geliyor.

 

“Suffrage”in kelime anlamı, “oy kullanma hakkı”dır. Suffragette (süfrajet) ise kelime sonuna eklenen “ette” eki ile kadınların oy kullanma hakkı için mücadele eden kadınların çabasını “küçük düşürmek” amacıyla bu kadınlara cephe alan bazı gazeteler tarafından kullanılır. Ancak kavram, sonraki süreçlerde “küçük düşürücü anlamları” ile değil, kadınların mücadelesini tanımlamak amacıyla yaygın bir şekilde kullanılır.

 

Süfrajetler, ilk olarak Birleşik Krallık'ta bulaşıcı hastalıklar yasası Contagious Diseases Acts’ın karşıtlarından ortaya çıkıyor. Hareket, 1903 yılında Emmeline Pankhurst Birleşik Krallık'ta radikal kadın hareketi olan, ilerleyen yıllarda ise eylemleri ve açlık grevleriyle adını sıkça duyuran kadınların Sosyal ve Politik Birliği’ni (Women’s Social and Political Union/ WSPU) kurmasıyla kurumsallaşır. Emmeline’in kızı Christabel ve Sylvia Pankhurst da süfrajet hareketinin öncülerinden biri olur.

 

Ancak süfrajetlerin mücadelesi, 1900’lerin öncesine dayanıyor. Kadınların 1928’de oy hakkını elde etmesine kadar, gitgide kitleselleşen bir kadın hareketi görülür. Bu da kadınların fikir ve ideolojilerini kadınlara ulaştırmak amacıyla verdikleri çabalarla, eylemleri ile yayımları ile mümkün olur. Mücadelenin geri planında çalışan sayısız kadından biri de, Victoria döneminde kadınların verdiği oy hakkı mücadelesinin tarihini yazan Helen Blackburn’dür.

 

Hak savunucuları ile ilk tanışma

 

Helen Blackburn, 25 Mayıs 1842’de İrlanda’nın Knightstown bölgesinde dünyaya gelir. Ailesi 1859'da Londra'ya taşındıktan kısa bir süre sonra Helen, kadın hakları savunucuları Jessie Boucherett ve Emily Faithfull ile tanışır. Helen ve Jessie, yıllarca birlikte çalışır, ikisi de “Englishwoman's Review” dergisinde editörlük yapar.

 

Kadınlar, 1891 yılında Kadın İstihdamı Savunma Birliği’ni kurar. Bu çatı altında çalışmalarını sürdüren kadınlar, tarihler 1896’yı gösterdiğinde ise “Çalışan Kadınların Durumu ve Fabrika Eylemleri” adıyla kimi eylemlere öncülük eder.

 

Süfrajetlere katılım

 

1872'de Ulusal Kadın Süfrajet Topluluğu ile yolları kesişen Helen, 1874-1880 yılları arasında topluluğun yürütme komitesinin sekreterliğini yapar. Daha sonra bir dizi ilgili kuruluşta benzer çalışmalar yürütür. Helen 1890'ların başında, Charlotte Carmichael Stopes’a “İngiliz Özgür Kadınlar Onların Tarihsel Ayrıcalıkları” kitabının hazırlık aşamasında kendini notlarına vererek, 1894 yılında ise kitabın ilk baskısının tamamını alarak destek olur.

 

Helen, 1895'te yaşlı babasına bakmak için emekli olur, ancak daha sonra çalışmalarına geri döner.

 

İki projeye öncülük ediyor

 

Helen, kadın odaklı iki çalışmaya ilham verir ve finanse eder. Birincisi, 1885'te profesyonel kadınların kadın endüstrisinin sonucunu göstermek için yaptıkları resimleri ve çalışmaları içeren bir sanat koleksiyonudur. Bu resimler ile açılan sergide, Florence Nightingale ve Mary Carpenter gibi kadın portreleri yer alır ve buradaki ürünler Bristol Üniversitesi'ne bağışlanır. Ancak, son araştırmalar bu çalışmanın artık kaybolduğunu gösteriyor.

 

Helen’in ikinci koleksiyonu ise kadınlar tarafından hazırlanan bir kitap koleksiyonuna odaklanır. Bu koleksiyonun kaynağı ise kendi kütüphanesi, arkadaşlarının kitapları ve ikinci el kitaplar olur. Oluşturulan iki kitaplık, Ulusal Kadın Süfrajet Derneği Merkez Komitesi'nin önceki başkanları olan Lydia Becker ve Caroline Ashurst Biggs’in resimleriyle dekore edilir. Bu kitaplıklar Girton Koleji'ne verilir. Helen, 1880 yılında Batı İngiltere Süfrajet Derneği'nin sekreteri olur.

 

Kadın mücadelesinin hafızasını oluşturur

 

Helen’in kadın hareketi ile uzun süreli bağlantısı, Victoria dönemi kadınların oy hakkı mücadelesindeki tarihini yazmasını sağlar: İngiliz Adalarında Kadınların Oy Hakkı Hareketinin bir kaydı. Helen, Miss Becker'ın biyografisini içeren çalışmasını da 1902'de bitirir. Kitap bittikten sonraki yıl Greycoat Gardens, Westminster'da 11 Ocak 1903'te, 60 yaşındayken hayatını kaybeder Helen ve Brompton Mezarlığına defnedilir.

 

Arşivlerini ve gösterişli kitap koleksiyonunu Cambridge'deki Girton Koleji’ne bırakan Helen, ayrıca genç kadınların eğitimine aktarılmak üzere bir kredi fonu kurmak için de hüküm verir.

 

Helen’in yaşamını yitirişinin ardından onun adı ve resmi, 58 süfrajetin adıyla birlikte, 2018'de açılışı gerçekleştirilen Londra Parlamento Meydanı'ndaki Millicent Fawcett heykelinin kaidesinde yer alır.

 

Süfrajetlerin yıllarca süren mücadelesinin ardından 1918 yılında Birinci Dünya Savaşı bittikten sonra 30 yaş ve üzeri kadınlara, yerel seçimlerde oy kullanma hakkı verilir, 1928’de ise haklar erkeklerle eşit duruma getirilir.