HABER MERKEZİ - Tarihte büyük kahramanlıklara önderlik ederek önemli başarılara imza atan Kürt kadınlardan biri olan Deyfe Xatun, Moğol saldırılarını püskürten biri olarak tarih sayfalarında yerini alır.

 

Deyfe Xatun Hicri takvime göre 1186 yılında, Halep Kalesi’nde dünyaya gelir. Selahattin-i Eyyubi’nin yeğeni olan Deyfe, 25 yaşında Eyyubi Hanedanı Elmelik Elzahêr’in oğlu ile evlenir. Eşi yönetimde olduğu sırada vefat edince, yönetime geçer oğlu 17 yaşına gelene kadar hanedanlığı o yönetir. 

 

Deyfe, yönetimde olduğu sürece, adil bir şekilde verdiği kararlarıyla, halkın gönlünü, güvenini kazanır. Oğlu 1236 yılında 24 yaşında yaşamını yitirir. Yönetime II. Selahedin lakabını taşıyan diğer oğlu geçer. Deyfe, ilk oğlunda yaptığı gibi II. Selahedin ile de yönetim konusundaki tecrübelerini paylaşır.   II.Selahedin de kısa sürede yaşama veda eder.  Ve torunu 7 yaşında olduğu için Deyfe , 50 yaşında yeniden yönetime tekrar geçer. Halep ve etrafını 6 yıl boyunca yönetir. 

 

Direnişiyle Moğolları püskürtür

 

Yönetimi sırasında Hama, Tunus, Şam, Kürdistan yöneticileriyle ilişkiler geliştirir. Selçuklularla görüşür. Haçlı ve Moğol saldırılarına karşı yardım ister. Saldırılar esnasında cesur bir tavır ortaya koyar.  1219 yılında Moğollar, Cengiz Han liderliğinde Buhara ve Semerkant’a kanlı bir şekilde saldırır. Görülmeyen, duyulmayan katliamlar düzenler. Şehirleri, camileri, okulları talan eder. Kitapları, âlimleriyle birlikte yakarlar. Bunun karşısında birçok yönetici korkarken, Deyfe Xatun böyle bir süreçte onlardan korkmaz. 1226 yılında Cengiz Han ölür. Ama dört yıl sonra Saruhan, Kişlohan Berdihan ve Xuwarizma’da saldırılar düzenlenir. Selçuklulara sıra gelir. Fırat kıyılarına kadar yaklaşırlar. Cihber Kalesi’ne saldırarak halkı korkuturlar. Deyfe’nin ordusunun bir kısmı Cihber Kalesi’ni, bir kısmı Şirez ve Harim kalelerini savunmaya gider. Bu savunma sonucu Moğollar, Halep’e yönelirler. Deyfe, bu saldırılar karşısında halkına birlik olup kendilerini korumalarını ister. Bir araya gelen halk, kalede savunma yapar. Moğollar, defalarca Halep’e, Eyyubi Hanedanlığı’na saldırırlar. Her defasında Deyfe, askerleriyle büyük bir direniş ortaya koyar ve Moğolları püskürtür. 

 

İhanete baş eğmez

 

Suhabuttin Eyubi, Deyfe’yi çekemez ve yönetime kendisi geçmek ister. Ama buna tek başına cesaret edemediği için Şam Padişahı Elmelik Eleşref’e gider ve şöyle der: “Etrafındaki mirler onu istemiyor. Onun köleliğinden özgürleşmek istiyorlar. Güçlü bir padişah arıyorlar.” Şam padişahının desteğiyle yönetimin başına geçmek istediğini söyler. Şam padişahı, “Ben Eyyubilerin torunlarına kötülük yapmam” diyerek bu isteği geri çevirir. Deyfe Xatun, bunu duyunca ihanet etmek isteyen erkeğin karşısına askerlerini çıkarır ve bütün malını elinden alır. Onu ve yandaşlarını Halep Kalesi’nde hapseder.

 

Haçlılara karşı savaşır

 

Moğol saldırılarından sonra tarih sahnesine tekrar Haçlılar çıkar. Moğolları aratmayacak baskıları halka uygulamaya başlarlar. Deyfe, Haçlılarla da savaşır. Askerleriyle büyük bir direniş ortaya koyar. Yönetim alanında büyük zaferler, kahramanlıklar ortaya koyan Deyfe, medrese alanında da birçok çalışma ortaya koyar. Halep’te Firdews Medresesi’ni yaptırır. 1236 yılında burayı tekke ve türbe yapar.  

 

Deyfe, 1242 yılında yakalandığı bir hastalıktan dolayı yaşama veda eder.