HABER MERKEZİ - Çocuk yaşta birçok dil öğrenen ve ilerleyen zamanlarda doğa bilimi ve felsefe üzerine çalışmalar yapan Maria Gaetena Agnesi, matematik alanında yazdığı kitaplarla  sonraki kuşaklara da referans olur. 

 

Maria Gaetena Agnesi, İtalya’nın Milano şehrinde 16 Mayıs 1718 yılında dünyaya gelir. Babası Pietro Agnesi, Bologna Üniversitesi’nde matematik profesörü, annesi ise soylu bir kadın olan Anna Fortunata Brivio’dur. Zengin, entelektüel, aristokrat ve politik açıdan güçlü bir ailenin kızı olan Maria’nın, dil konusundaki yeteneği erken yaşta fark edilir. 

 

Çocuk yaşta birçok dil öğrenir

 

Beş yaşında iken hem Fransızca hem de İtalyanca konuşabilen Maria, 12 yaşına geldiğinde bu dillere Yunanca, İbranice, İspanyolca, Almanca ve Latince’yi ekler. Maria, 9 yaşındayken kadınların eğitim görme hakkı ile ilgili bir denemeyi Latinceye çevirir ve evlerin bahçesinde yapılan akademik bir toplantıda ezbere okur.                   

 

Bilim ve felsefe konularında sohbetler eder

 

Ailesinin sosyal statüsü için düzenlediği davetlerde Maria, bilim ve felsefe konularında farklı dillerde konuşurken, kardeşi ise kendi eserlerini piyanoda çalar. Maria, ailesinin gösteriş çabasına uygun hareket etse de davetlere alet olmak istemez. 

 

Doğa  bilimi ve felsefe üzerine çalışır

 

Annesini 1732 yılında doğum sırasında kaybeden Maria, eğitimini yarıda bırakarak kardeşinin sorumluluğunu yüklenir. Bu süre zarfında doğa bilimleri ve felsefe ile ilgilenen Maria’nın 1738 yılında Propositiones Philisophicae (Felsefenin Önermeleri) adlı ilk eseri yayınlanır. Kitap 191 felsefi tezi içerir. Yaptığı çalışmalar babası sağ iken arkadaşları ile paylaşılır onların görüşleri ile tekrar gözden geçirilir.

 

Mütevazi yaşamın başlangıcı 

 

Tarih 1739’u gösterdiğinde ise Maria, bir gün babasına rahibe olmak istediğini söyler. Maria, babasının ısrarı üzerine üç şart ileri sürer. Bunlar, her istediğinde kiliseye gidebilmek, basit ve gösterişsiz elbiseler kullanmak ve özel etkinliklere katılmak zorunda kalmamaktır. 

 

Din ve matematik alanında çalışır

 

Dış dünya ile bağlantısını kesen Maria, kendini dine ve matematiğe verir. Diferansiyel ve integral kalkülüs üzerine çalışmalar yapan Maria, 1748 yılında matematik ders kitabı olan “Instituzioni analitiche” adlı “Della gioventù italiana (İtalyan gençliğinin kullanımı için analitik kuramlar)” isimli diferansiyel ve integral hesaplamalarını içeren iki ciltlik kitap yazar. Maria, Latince’nin eğitim dili olarak kabul gördüğü dönemlerde, kitabını İtalyanca kaleme alır.    

 

Analitik geometride çığır açar 

 

Maria’nın kitabındaki çalışmaları analitik geometride çığır açıcı olarak nitelendirilir. Özellikle Pierre de Fermat’ın hayatı boyunca çalıştığı “Versiera” olarak adlandırılan üçüncü dereceden eğrilerin çözümlerini incelemesi matematik dünyasında önemli bir dönüm noktası olur. Çevirmenlerin İtalyanca ‘’versiera’’ kelimesini ‘’versicra’’ (cadı) ile karıştırması nedeniyle uzun yıllar literatürde “Agnesi eğrisinin cadısı olarak”  kullanılır. Kitabı, Avrupa çevresindeki matematikçilerin saygısını kazanır. Yayınlanmasından on yıllar sonra, matematikçi Joseph-Louis Lagrange, bu kitabı çalışmalarında referans olarak önerir. Kitap daha sonra İngilizce ve Fransızcaya çevrilir. 

 

Asla üniversiteye gitmez

 

Kitabın yayınlanmasından sonra, matematiksel yaşamdan çekilen Maria, 1750 yılında Papa 16. Benedict tarafından Bologna Üniversitesi’nde matematik profesörü olması için davet edilir. Bu pozisyon resmi olarak da onaylanır. Daha sonra Papa’nın da bilgisi dahilinde üniversitenin rektörü ve diğer üç profesör tarafından kendisine üniversitenin Matematik Bölümü’nün Başkanlığı teklif edilir. Ancak Maria, mütevazı yaşam tarzıyla örtüşmediği için asla üniversiteye gitmez. 

 

Teoloji çalışmalarına ağırlık verir

 

1752’de babasının ölümüyle teoloji ile ilgili çalışmalara ağırlık veren Maria, Bologna’ya gitmediği halde adı 45 yıl Bologna Üniversitesi’nin profesörler listesinde kalır. Sonraki yıllarda bir bakımevi olan Pio Albergo Trivulgio’nun kadın bölümünün müdürü olur. 

 

Babasından kalan tüm mirası hayır işlerine ve kiliseye harcayan Maria, 9 Ocak 1799 yılında Milano’daki bir manastırda hayata veda eder.