Elfazi Toral

 

İSTANBUL - “Meme Kanseri Farkındalık Ayı”nda derlediğimiz verilere göre Türkiye'de her 12 kadından birine meme kanseri teşhisi konuluyor. Son 1 yıl içerisinde 18 bin kadına tanı koyulan meme kanserinde, erken teşhis ile yüzde 90’lara varan oranlarda tedavi, iyiye gitme ve iyileşme sağlanabiliyor.

 

Türkiye’de kadınların yaşadığı sorunların başında sağlığa erişim gelirken, ilaç alamama gibi birçok ekonomik boyutta da kadınlar birçok sorunla karşı karşıya kalıyor. Nitelikli muayeneye erişimde sıkıntı yaşanırken, bir randevunun alınması da ayları bulabiliyor. Sağlık hakkına erişemeyen kadınlar bu nedenle birçok hastalık sonrası tedaviye erişemiyor. Yine sağlığa erişimin erkeklere oranla daha düşük olduğu kadınlar, yaşadıkları coğrafyadan kaynaklı da birçok zorlukla karşılaşıyor. Kırsal alanlarda yaşayan kadınlar günler sonra hastaneye gidebiliyor, tedavilerine ya çok geç kalınmış oluyor ya da hastalıkların son evresinde yetişebiliyor.

 

Tedaviye erişilemiyor, ilaç alınamıyor!

 

Sağlık sisteminin de çöktüğü hastanelerde kadınların yaşamları her geçen gün daha tehlikeye giriyor. Öte yandan şehir hastanelerindeki randevu, muayene ve doktor yetersizliği de kadınların sağlığa erişimini zorlaştırırken, ekonomik kriz nedeniyle ilaç almak da imkansız hale geliyor. Kadın sağlığını ciddi bir şekilde tehdit eden hastalıkların başında ise meme kanseri geliyor. Meme kanseri, kadın hastalıklarında ilk sıralarda yer alıyor. 2022 yılında, en yaygın kanserlerden birinin meme kanseri olduğunu söyleyen Sağlık Bakanlığı, bir yıl içerisinde 18 bin kadına meme kanseri tanısı konulduğunu paylaşmıştı.

 

Her yıl, tüm dünyada Meme Kanseri Farkındalık Ayı olarak bilinen Ekim ayında ise her kesimden kadınlar hastalığa karşı farkındalık geliştiriyor. Meme Kanseri Farkındalık Ayı’nda, hastalığın nedenleri, görülme sıklığı, hangi yaş aralığında görüldüğü, tedavisi ve erken teşhisin önemini derledik.

 

En sık görülen hastalık: Meme kanseri  

 

Meme dokusunu meydana getiren hücre gruplarından birinin değişime uğraması ve kontrolsüz bir şekilde artması sebebiyle oluşan bir hastalık olan meme kanserinin dünyada görülme sıklığı ise ikinci sırada yer alıyor. Kadınlarda en sık rastlanılan hastalıkların başında gelen meme kanseri, aynı zamanda başka organlara da yayılma potansiyeline sahip tümöral bir hastalık. Meme kanseri, birçok hastalığın oluşmasına da neden olabiliyor.

 

Belirtileri ve tehlikesi

 

Meme kanserinde ilk etapta memede kitle, ağrı, ciltte kızarıklık, hassasiyet, meme ucu akıntısı, meme ucu cildinde soyulma, meme şekli ve boyutunda bazı bozulma ve değişim bulguları, meme ucunun içe dönmesi, koltuk altında şişlik ve kitle gibi belirtiler oluşuyor. Tehlikeli bir hastalık barındıran meme kanserinde, hastalığın oluşumunun ciddi boyutlara evirilme riski de yer alıyor. Aynı zamanda meme dokusu, meme lobları, yağ dokusu, bağlar, boşluklar (sinüs), salgı bezleri ve süt kanallarından oluşan bir kanser türü olan hastalık, dokusunda yer alan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla birlikte meme kanseri, kalp ve damar hastalıklarından sonra en fazla ölümle sonuçlanarak hastalıkların başında geliyor.

 

En tehlikeli türü ‘inflamatuvar’

 

En tehlikeli meme kanseri türü ise “inflamatuvar” olarak adlandırılıyor. Inflamatuvar meme kanseri, hastalığın en hızlı ve kötü seyirli tiplerinden. Memeyi tamamen saran iltihabi hastalıklarıyla belirtileri benzerlik gösterebilen hastalığın kitle belirtisi vermediği ve bazen de yalnızca kızarıklık ve sertlik gibi belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Meme kanseri hastalığı en sık 50 ve 70 yaş aralığındaki kadınlarda görülüyor. Ancak bu kanser türünün diğer tüm kanserler gibi her yaşta görülme riskleri de mevcut.

 

2021’de 19 bin kadına teşhis koyuldu

 

Her sekiz kadından birinde görülen meme kanserinde, tüm meme kanserlerinin yüzde birinden azı ise erkeklerde görülüyor. Türkiye'de 2021 yılında yaklaşık 19 bin kadına meme kanseri teşhisi konuldu. Yapılan araştırmalarda bir kadının meme kanserine yakalanma riski ise yaklaşık yüzde 13 olarak biliniyor. Kadın kanserlerinin yüzde 25’inin meme kanseri, meme kanserinin yüzde 10'unun da kalıtsal nedenlerle ortaya çıktığı belirtiliyor.

 

Tetikleyen faktörler

 

Meme dokusunu oluşturan hücre gruplarından birinin değişime uğraması ve kontrolsüz olarak çoğalması nedeniyle oluşan meme kanseri, birçok risk faktörlerini de içinde barındırabiliyor. Sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme, cinsiyet, yaş ve genetik faktörler meme kanserini tetikleyen konumda olabiliyor.

 

Türkiye’de 100 bin kadından 22’si meme kanseri

 

Türkiye’de son yıllarda gittikçe yükselen meme kanseri nedeniyle her 12 kadından biri meme kanserine yakalanıyor. Kanser türü hastalıklarına bağlı hayatını kaybedenler arasında meme kanseri ikinci sırada yer alıyor. Türkiye’de 100 bin kadından 22’si meme kanserine yakalanırken, hastalık nedeniyle yaşamını yitirenlerin oranı da 100 bin kadında yaklaşık 10 kişi olarak biliniyor.

 

Erken teşhisin önemi

 

Tüm kanser hastalıkları gibi meme kanserinde de en önemli etkenlerden biri erken teşhis. Erken teşhis ile erken tedavi süreci de önemli bir noktada duruyor. Uzaman doktorların önerileri ise erken teşhis için kadınların hastaneye giderek muayene ve yıllık doktor kontrolleri yapması oluyor. Meme kanserinde erken teşhis konulması, olası bir meme kanseri gelişmesi durumunda tedavi ve önlem alınması noktasında büyük bir rol oynuyor. Hastalığın evresine göre erken önlem alınması daha olumlu ve iyileşme süresini hızlandırırken, erken teşhis için yapılması ve dikkat edilmesi gerekilenler de oluyor. Önemli önerilerin başında gelen erken teşhis konulmasının amacı ise meme kanserinin kan ve lenf yoluyla yayılmadan önce henüz küçük bir kitle iken tanı konulması. Böylelikle meme kanserinin önüne geçilebiliyor.

 

Yüzde 90 oranında iyileşme imkanı

 

Meme kanseri hastalığında erken teşhis ile yüzde 90’lara varan oranlarda tedavi ile birlikte iyiye gitme ve iyileşme sağlanabiliyor. Bu nedenle de uzmanlar, meme kanserinin belirtiler sonucu erken teşhis ile atlatılmasının önemli olduğunu vurguluyor. Meme kanseri erken teşhis edildiğinde de hastalıkta iyileşme sağlanabiliyor. Yine meme kanserine yakalanan birçok kadın erken teşhis ile iyileşebilirken, hastalığın görülme sıklığı hangi boyutta olursa olsun tedavi şansı bulunabiliyor.