ANKARA - HDP Diyarbakır Milletvekili Feleknas Uca, Dicle Vadisi ve Hevsel Bahçeleri'nde yaşanan tahribatın son bulması ve koruma altına alınmasını sağlamak için konuyu Meclis gündemine taşıdı. 

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Feleknas Uca, Dicle Vadisi'nde yaşanan doğa tahribatının yerinde incelenmesi ve Dicle Nehri ile beraber Hevsel Bahçeleri'nde yaşanan tahribatın son bulması için vadinin koruma altına alınması amacıyla Meclis Araştırması açılması talebiyle Meclis Başkanlığı'na araştırma önergesi verdi. Feleknas yine aynı konuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın yanıtlaması amacıyla yazılı soru önergesi de verdi. 

 

Dicle Nehri'nin yanlış tarım ve enerji politikaları sonucu kuruma noktasına geldiğini hatırlatan Feleknas, su debisinin son 30 yılın gerisine çekildiği nehirde yaşayan bütün canlıların yaşam alanının yok olmayla karşı karşıya kaldığı uyarısında bulundu. Feleknas, Dicle Nehri'nin tarihi vasfı ve değerine kavuşması; 21 km'lik alanda yer alan Dicle Vadisi'nde yaşanan doğa tahribatının yerinde incelenmesi, Dicle Nehri ile beraber Hevsel Bahçeleri'nde yaşanan tahribatın son bulması için vadinin koruma altına alınması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını talep etti. 

 

Dicle Nehri üzerinde resmi kayıtlara göre yaklaşık 60 kilometrelik alanın "isimsiz", "tanımsız su" ya da "Sade Deresi" olarak kayda geçtiğini söyleyen Feleknas, bu nedenle Dicle Nehri'nin, nehir vasfını yitirdiğini ve Kıyı Koruma Kanunu'ndan muaf tutulduğunu belirtti. Feleknas, Dicle Nehri'nin Kıyı Koruma Kanunu'ndan muaf tutulmasının Dicle Nehrinin her türlü talana açık hale gelmesine neden olduğunu kaydetti. 

 

Feleknas, "Kürdistan doğasını sermaye kapılarına açan AKP, Kürdistan doğasını ve kentlerini talan etmeye; kentlerin dokusunu bozarak yeni kentler inşa etmeye devam etmektedir. Tarihi evleri, dar sokakları, Kilise ve Cami gibi dini yapılarıyla farklı din ve kültürlere ev sahipliği yapmış 7 bin yıllık Sur'u yerle bir eden hükümet, şimdi de Dicle Vadisi'ne yönelmiştir. Uluslararası bütün antlaşmalar ihlal edilerek yerle bir edilen Sur'dan sonra, benzer bir yıkım bugün Dicle Vadisi'nde gerçekleşmektedir" dedi.  

 

Feleknas bu bağlamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba tarafından cevaplanmak üzere konuya ilişkin şu soruları yöneltti: 

 

"*Dicle Nehri sınırı nereden başlamaktadır? Dicle barajı ile Bismil ilçe girişine kadar olan alanın ismi nedir?

 

*Dicle Nehri'nin 'isimsiz-tanımsız su' olarak kayıtlara geçirilip nehir vasfını yitirmesinin nedeni nedir? Bu karar kim ya da kimler tarafından imza altına alınmıştır?

 

*Dicle Nehri hangi tarihten beri 'isimsiz-tanımsız su' adı ile kayıtlar geçmiştir?

 

*Dicle Barajı'nın yapıldığı tarihten bu güne kadar su taşkın ölçümleri hangi yıla kadar yapılmaktaydı? Bu ölçümlerin sayısal değerleri nedir? Dicle Nehri'nde su taşkın ölçümleri yapan birimler neden kapatılmıştır?

 

*Tarımsal sulamada kullanılan su, suyun debisini can suyu seviyesinin altına indirmekte midir? İndirmekte ise bu sulama neden hala devam etmektedir?

 

*Dicle Nehri'nin nehir vasfını yitirmesindeki sebep suyun debisinin düşmesi ise bu barajlar yapılınca debi hesaplamaları yapılmış mıdır?

 

*Dicle Vadisi'nde kaç tane kum ocağı bulunmaktadır? Ruhsat alanları dışında çalışan kum ocakları var mı?

 

*Kum ocaklarında ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) uygulamaları yapılmış mıdır?

 

*Kum ocaklarının oluşturduğu göletlerden kaynaklı insan ölümleri olmuş mudur? Olmuşsa sorumluları için müeyyideler uygulanmış mıdır? 

 

*Dicle Vadisi'nde balık çiftlikleri var mıdır? Oluşturulan yapay göletler kim/kimler tarafından ne amaçla yapılmıştır? 

 

*Dicle Nehri'nin kirlenmesinin sebepleri nelerdir?

 

*Dicle Vadisi'nde kaçak yapılaşma var mıdır? Bu kaçak yapılar için yaptırımlar uygulanmış mıdır?

 

*Dicle Vadisi'nde ruhsat verilen her türlü işyeri için düzenli olarak kontroller yapılmakta mıdır? Söz konusu kontrollere ilişkin denetim raporları mevcut mudur?

 

*Dicle Nehri için yeniden bir kıyı kenar çizgisinin tespit edilmesi amacıyla bir komisyonun kurulması ve komisyonun hazırlayacağı bu yönlü bir raporun kamuoyu ile paylaşılması için Bakanlığınız herhangi bir girişimde bulunacak mıdır?

 

*UNESCO Dünya Miras Alanında yer alan olan Hevsel Bahçeleri'nde yapılaşma var mıdır? Yapılaşma varsa bu süreçte UNESCO kriterleri uygulanmakta mıdır?

 

*Dicle Vadisi'nde bulunan Silvan Köprüsü ile tarihi On Gözlü Köprü arasındaki alanda planlanan projeler nelerdir? 

 

*Diyarbakır Valiliği bünyesinde kurulan komisyon, Dicle Vadisi'nin 21 km'lik kısmında yapacağı ıslah ve iyileştirme sürecinde hangi kriterleri gözetecektir? Bu süreçte UNESCO kriterlerini göz önünde bulunduracak mıdır?"