Sema Çaglak 

 

ÇEWLÎG - Zahîde Aydemîr ke dewa Rîzî ya girêdayê Darahênê Çewlîgî de ciwîyena, bi serran o debara xo bi hingdarî kena û wina vana: "Keyeyê ma nêzdîyê 70 serrî yo bi nê karî dir eleqedar beno. Ma hem debara xo kenê û hem zî sey mîras dewam kenê."

 

Kurdistan de her mewsîmêk weşikîya û xemla ci esto. Nê cayan ra zî yew Çewlîg o. Çewlîg bi cîyayê xo yê xoza merdiman mest keno. Bi tewirê xo yê nebatan zî cayêk dewlemend o. Ma verê xo da dewa Rizî ya qezaya Darahênê ya Çewlîgî. Tîya de pesdewarî zî yeno kerdiş. Bi taybetî dewijê tîya bi hingdarî dir eleqedar benê. Rîzo ke  bi kulîlk û nebatê tewir bi tewir dewlemend o û coka tîya zî hingdarî aver şîyo.

 

'Dewa ma wayîrtîyê nebat û vilanê cîyan kena'

 

Nê cinîyan ra yew zî Zahîde Aydemîr ke debara xo hem bi ramitiş û hem zî bi hingdarî kena. Keyeyo ke nêzdîyê 70 serrî yo nê karî keno û sey mîras neqlê derbazê neslê newe keno. Nika zî Zahîde nê karî kena. Zahîde dîyar kerd ke hingdarî sey karêk camêrdan yeno zanayîş û vat: "Labelê cinî zî eşkenê nê karî bikerê. Ma debara xo bi hingdarî û ramitişî kenê. Zehmetîyê herdi karan zî esto. La karê hingdarî hîna zaf bi zehmet o. Dewa ma wayîrtîyê nebat û vilê cîya cîya kena. O zî beno sebeb ke mêsa hingimênî bêrê tîya."

 

Prosesê virazyayîşê hingimênî..

 

Zahîde dewamê xo de wina qalê hingimênî kerd: "Adar de wexto ke wisar erd xemilneno, mêsî vilan ra polen bigîrê cayê ko û zozanan. O wext karê ma destpê keno. Bi no hawayî nêzdîyê 3 mengî, seba arêdayîşê nektaran derbaz beno. Peynîya menga gulane de zî êdî mêsî êdî êdî xo seba arêdayîşê hingimênî amade kenê. Ma nê misê ke hingiman viraznê, kenê qonaxan. Dimayê ke nê qonaxî temam benê, êdî wextê viraştişê hingimênî yeno.  Hingimên mabêne 20ê hezîran û 20ê temmuze de virazêno. Ma menga 7ine de êdî hingimên vejenê. Verê 3 şilx bî la nika seba ke peynîya hamnanîyo êdî 2-3 rojan de tena 2 şilx vejenê. Reyan qonaxêk de mabêne 10-15 kîloyan hingimên vejîyeno. Berardişê her qonaxî sey yewbînan nîyo. Reyan zêde reyan zî kêm vejêno. Ma kîloyêk ci mabêne 150-170 TL roşenê. Bi taybetî zî ma  Amed de roşenê. Uca de muşteriyê ma estê. Reyan zî teberê bajar de zî  sîparîşî wazenê."

 

'Hingdarî kedêke pîl wazeno'

 

Zahîde wina qedêna: "Hingdarî kedêke xeylêk pîl wazeno û hem z xeylêk zehmet o. Ma verê germbîyayîşê roje de bi tûlûman ê qutiyê mêsan gênê, cayê înan vurnenê. Ma înan kontrol kenê ke hingimên virazyayo yan ney. Ma serê sibayî saetê rew de aya benê heta şan de xebityenê. Reyan zî ma kêm xebityenê. Goreyê rewşe karê ma vuryeno."