
‘Kesê ke aştîye nêwazê çin ê’
- 10:06 19 Sibate 2025
- NAROJANE
Rozerîn Gultekîn
STENBOL- Endama Meclîsê Pêroyî yê HDK'yî Esengul Demîr derheqê amancê xebatê xo yê semedê aştîye qisey kerd û dîyar kerd ke tu kesê ke aştîye nêwazê çin ê û vat, "Aştî babetêke keyfê hukmatî rê bêro verdayîş, cuya ma hemîne rê nêzdî ra eleqedar keno. Dîwan tena sereyê xo şert û mercê aştîye awan nêkeno. Eke aştî yena waştiş aştîyêke adil, bi rûmet û têduştî bo.”
Bi pêvînayîşê ke rayîrê heyetê Îmraliyî Rayberê PKK'yî Abdullah Ocalan dir yenê kerdiş, semedê çareserîya demokratîke ya meseleya kurdî û awankerdişê aştîye game eştî. Xeylêk beşê komelî, rêxistinê sivîlî û partîyê sîyasî semedê xurtkerdişê nê prosesî û vetişê netîceyêke berjewendîyê şarî de xebityê. Çarçewaya nê xebatan de Kongreya Demokratîke ya Şaran (HDK) 16ê çeleyî de kampanyaya "Semedê aştîye 1 milyon îmza" da destpêkerdiş û badê bi nameyê "Aştî çareserîya têduştîya û azade ya şaran a" konferansê mîyanneteweyî organîze kerd. Endama Heyetê Pêroyî ya HDK'yî Esengul Demîr derheqê xebatê xo yê aştîye de ercnayîş kerd.
'No welat de tu kes nêvano ke lazimî bi aştî çin a'
Esengul Demîr, ard ziwan ke semedê aştîye HDK'yî dest bi kampanyaya "Semedê aştîye 1 milyon îmza" dest pêkerdê û vat: “Vernê de semedê hişyarî û vînayîşî, ma platformê dijîtalî ser o dest bi kampanya kerd û badê ma vejîyayî meydanan. Semedo ke şert û mercê hewayî nêeşkayî vejê teber, ma plansazîyê standî kerdibî, la ma dest bi vejîyayîşî kerd. Hûmarêke vernîya ma de est ê, la amancê ma yo sereyîn o yo ke ma aştîye bîyarê rojeva şarî. Çira aştî lazim a? Ganî aşitîyêke senîn bibo? Ma wazenê pêrûne munaqeşe bikerê. Wexto ke ma sebebê îmza qal kenê, merdimî cade îmzaya xo danê. Tu kes nêvano ke nê welatî de lazimî bi aştîye çin a. Her kes vano ke lazimî est a û ganî bingehêk semedê aştîye bêro awankerdiş. Şenikkerdişê tecrîdê Îmraliyî, bi pêvînayîşê Birêz Abdullah Ocalanî dir semedê her kesî hêvîyêke viraşt. Waştişê vurnayîşan semedê welat est o, la cewabêk zelal çin o ke no senî bêro kerdiş. Yeno vatiş ke şîyîş û ameyîşê girawe û hîn agahîyê bi rayîrê heyetan yenê parekerdiş qîm nêkenê. Mîyanê komelî de zî pawementişêk est o. Bi nê kampanyayê îmzayan ma wazenê komel tena nêkewo pawemendişî û bi beşdarbîyayîşê xo û namekerdişê waştişê xo yê aştîye awan bikerê. Babeta ke sîstem do aştîyêke senî pê bîyaro de bêzelalîyêk cidî est o."
'Her kes qebûl keno ke paradîgma pêşnîyazîyê tewr raşt a’
Esengûl Demîr qalê mesajê ke konferansî ra vejîyayî de vat: “Konferans de babeta ke vejîyayîşê meseleya kurdî ameye munaqeşekerdiş. Nêzdîyê demê 100 serrî ame munaqeşekerdiş. Tarîx ra nêzdîbîyayîşê dewlete yê hemverê kurdan serdemê Komare de munaqeşe ame kerdiş. Ame dîyarkerdiş ke çareserîya meseleya kurdî de azadîya Birêz Ocalanî esas o. Tecrubeyê dinya de senî çareserî pê ame, ame qiseykerdiş. Temsîlkarê şarê bînî yê Rojhelatê Mîyanên zî qisey kerd. Vatî ke pare înan çî yo? Sebebê birnayîşê prosesê Oslo û prosesê 2013-15 çi bî? Semedê awankerdişê şert û mercê aştîye ma eşkenê se bikerê? Derheqê babete de pêşnîyazî ame kerdiş. Ewnîyayîşêk hempar vejîya werte ke xêrcê komêk taybetî ganî rayaumûmî dir munaqeşe bêro kerdiş. Temamê konferansî de her kes nê ser hemfikir bî ke paradîgmaya Birêz Ocalanî pêşnîyazîya tewr raşt a.”
Esengul Demîr tewr peyîn wina vat: “Bi qiseykerdişê tena şert û mercê aştîye awan nêbenê. Eke aştî bibo, ganî aştîyêke adil, bi rûmet û têduştî bo. Ganî semedê pêro şarê herême û semedê şarê Tirkîya têduştî pê bêro û bi qanûn bêro misogerkerdiş. Qeyûmî yenê tayînkerdiş, endamê meclîsê şaredarîyan ê bi mutabaqatê bajaran ameyê weçînayîş yenê tepiştiş, eke ma qalê aştî kenê ganî peynîya nê caardişan bîyarê. Nê demî de ganî her kes bi tedbîr bo û her kes paweyo ke hukmat gamêke bierzo. Birêz Ocalan dîyar kerd ke têgêrayîşê kurdî û têgêrayîşê sîyasî yê kurdî do pêro berpirsyarî ke gamê yew heyî netîce nêgînê. Sebebê kampanya, konferansê aştîye, panel û kombîyayîşan o yo ke ma waştişê xo biresnê hukmatî û zor bidê înan. Ma cografyayêke bi mîlyonan kesî şerî ra tesîr bîyê ciwîyenê. Aşitî babetêka ke keyfê hukmatî rê bêro verdiş nîya. Aştî cuya ma pêrûne eleqedar kena.“