STENBOL - Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî seba ‘Konferansê Aştîye û Komelê Demokratîkî yê Mîyanneteweyî’ mesaj erşawit û va: “Huquqê entegrasyonê demokratîkî ke tede huquq bi rayîrê normanê takekesî û gerdûnîyan û heqanê kolektîfan seba menfaetê komelî newe ra yeno awankerdiş, ganî sê prensîbanê bingeyînan ser o bêro awankerdiş; qanûnê welatîbîyayîşê azadî, qanûnê aştîye û komelê demokratîkî û qanûnê azadîyan.”  

 

Partîya Têduştîye û Demokrasîyî ya Şaran (DEM Partî) Salona Konferansî ya Cem Karacayî ya qezaya Bakirkoyî ya Îstanbulî de “Konferansê Aştîye û Komelê Demokratîkî yê Mîyanneteweyî” organîze kena.

 

Kurdîstan, Tirkîya û xeylê welatanê cîhanî ra kesayetê namdarî tewrê konferansî bîyî.  Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî seba “Konferansê Aştîye û Komelê Demokratîkî yê Mîyanneteweyî” mesaj erşawit. Veysî Aktaşo ke Zîndanê Girawa Îmraliyî ra ame veradayîş, mesajê Abdullah Ocalanî pare kerd.

 

Mesaj wina yo:  

 

“Ma bi rayîrê awankerdişê aştîye û komelê demokratîkî sosyalîzmî newe ra bi dest bifînê.  Roşnvîrê qedirberzî, embazê ercîyayeyî, delege û heme kesê ke bawerîya înan hîna bi sosyalîzmî esta; ez demêko wina de şima reyde qisey kena ke Girawa Îmraliyî de, binê şert û mercanê tecrîdê 26 serran de, seba meseleya kurdî ya Tirkîya bi gêrayîşê aştîye û komelê demokratîkî, dewlete reyde dîyalogî newe ra dest pêkerdo. Seba mi zaf ercîyaye û manidar o ke ewro tîya Konferansê Aştîye û Komelê Demokratîkî yê Mîyanneteweyî de Newe ra Awankerdişê Sosyalîzmî ser o şima reyde qisey kena.

 

Sey kurdan, ma têkoşînê PKK’yî yê seba estbîyayîş û rûmetî yê 52 serran temam kerd û ma nika kewtê demêk ke do komara demokratîke û komelê demokratîkî newe ra bêrê awankerdiş. PKK’yî bi misogerkerdişê estbîyayîşê neteweyî yê şarê kurdî mîsyonê xo yê tarîxî ard ca, eynî wext de xetimîyayîşê sosyalîzmê netewe-dewlete vet meydan. Sosyalîzmê seserra 20. sey hamleyêka şoreşgêre ya negatîfe vejîya meydan, la nêeşka cayê aye pirr bikero. Serranê 90î de ke pîlêrê merdiman sosyalîzmî ra remayêne, mi vatbî “Israrê sosyalîzmî israrê merdimbîyayîşî yo” û mi heme cuye xo seba newe ra awankerdişê nê hêvîyî terxan kerde. No têkoşîno ke bi bedelanê pîlan ame rayraberdiş, ewro bîyo mîrasêk ke bi rexneyanê teorîk û pratîkan ameyo viraştene.

 

Seba ke ma bi hawayêko rast wayîrê nê mîrasî vejîyê, ganî ma sosyalîzmî yew vîramayîşî ra biçarnê hêzêko komelkî yo zindî ke şarî reyde veng dano. Ganî sosyalizm tarîxî de hem seba awankerdişê aştîye û hem zî seba awankerdişê komelê demokratîkî sey mîrasêk bêro hesibnayîş û rayîrê bidestvistişê nê çîyî zî bi caardişê erkanê mîyanneteweyîyan teorî û pratîk de mumkin o. Her çiqas sosyalîstanê utopîk û Marksîstan seserra 19. ra nat bi hîrayî sîstemê hegemonîk ê kapîtalîstî rexne kerdbiyo zî, nêeşkayî tewirêko netîcegêr aver berê. Kapîtalîzmê ewroyîn êdî nêyew krîz o, resayo asta nêweşîyêke ke gefî waneno zayendê merdimî.

 

Monopolê şîdetî ke bi şikilê netewe-dewlete yo, na rijyayîş de dîyarker o.  Senî ke kapîtalîzm teyna bi bingeyanê ekonomîkan nêyeno şîrovekerdiş, ma nêeşkenê têkşîyayîşê têgerayîşanê sosyalîstan teyna bi zordarîya kapîtalîste şîrove bikerê. Xeletîyê tarîxî û yê nika zî no peysermendiş de dîyarker ê. Ganî rexneyê mi yê Marksîzmî ser o rast bêrê famkerdiş. Ez Marksî sûcdar nêkena; wextê ey de, tarîx sey ewro nêamebî roşnîkerdiş, krîzê ekolojîk çin bî û kapîtalîzm demê berzbîyayîşê xo de bî. Tevî nê heme çîyan, Marks îdeologêko zaf bi-xobawer bî ke tim xo rexne kerdêne.

 

Ey xelisîyayîşê cinîyan dîyêne, la seba ke ey o bi hawayêko serekî şîrove nêkerdêne û xorînîya ci fam nêkerdêne, ey bawer kerdêne ke eke kedwarîya ekonomîke bêro derbazkerdiş, a zî do bêro derbazkerdiş. Ey hewl dayêne tarîxê komelî teyna bi rayîrê sinifi şîrove bikero û ey nêeşka dewlete û netewe-dewlete bi hawayêko bes analîz bikero. Coka netîceyê giranî vejîyayî meydan. Reyde nê heme rexneyan, ez wazena ser o bivisî ke ez hurmet nîşana keda Marksî dana, şikê mi nîyetê ey ra çin o û ez Marksîzmî Marksî ra cîya ercnena. Her çiqas ma tayê babetanê bingeyînan de Marksîzmî û sosyalîzmê reelî rexne bikerê zî, çîyo ke ma sey sosyalîstan hîs kenê xorexnekerdiş o. Ganî hêzê vera-sîstemî, materyalîzmê tarîxî newe ra biercnê ke heqîqetê komelê merdiman reyde pêbikero. Muhîm o ke merdim fam bikero ke kapîtalîzm seserra 16. de “asîman ra nêkewto”, kokê ci resenê averşîyayîşê şaristanîye yê 10,000-12,000 serran ê Mezopotamyaya Mîyanênî.

 

Merkezê sey Girê Mîrazan û Girê Keçelî na destpêkê tarîxî roşnî kenê. Coka, ez raştêr vînena ke sîstemê şaristanîye yê nika sey “sîstemê kiştoxî yê komelkî yê kastî” name bikera. Delîlê arkeolojîk û antropolojîkî nîşan danê ke kastê seyîdvanenê merdiman, bi şuxilnayîşê teknîkanê kiştişî yê ke înan aver berdê, komelê klanan ê bi merkezê cinîyan aver şîyê la cinî kerdî kole. No tarîxê merdimatîye de şikîyayîşo tewr xorîn o. Eynî wext de vera-şoreşêko pîl o ke heme averşîyayîşanê şaristanîye yê verê xo dîyar kerdê. Analîzkerdişê kapîtalîzmî perspektîfêko tarîxî ra do asoyê ma zaf hîra bikero. No sîstem ne teyna nakokîyanê zereyî yê mîyanê komelî gurr keno, la eynî wext de bi averberdişê sîstemanê çekanê kîmyewî û atomîyan ke eşkenê gerrestare rijnê, bi lêminkerdişê îklîmî û bi talankerdişê çimeyanê binerd û sererdî xozayî wêran keno û bi nê hawayî peynîya merdimatîye ano.

 

Mîyanê erkanê bingeyînan ê mîyanneteweyîyan de yo ke girêdayeyê na heqîqete analîzêko kapîtalîst o newe merdimatîye rê bêro pêşkêşkerdiş. Ganî tarîxê bindestan bi perspektîfê komunan ke pêrabesteyêka xopawitişî ya ke sinifi ra verê cû ya, bêro cigêrayîş. Seba nê çîyî perspektîfêko tarîxî lazim o ke êlanê destpêkî sey destpêkê komunan vîneno û reseno sinifa ke ma ewro ci ra vanê proletarya yan zî reseno heme şaranê bintestan. Na binge ser o ma vanê ke tarîx bi têkoşînê sinifî sînordar nîyo. Na yewe zî zereyê xo de hewêneno û rastêr o ke tarîx sey prosesê têkilî û lecê mîyanê averşîyayîşê komunal û averşîyayîşê vera-komunalî bêro wendene ke tarîxê ci hendê 30 hezar serran verê cû yo.

 

Ez bawer kena ke konferansê şima do na bingehê analîzanê teorîkan ê ke mi pêşkêş kerdê, mîyanê xo de muneqaşeyanê muhîman aver bero ke do tevkadîye bikerê fehmkerdişêko newe yê bername û organîzasyonê sîyasîyî. Proses de metodê bingeyîn materyalîzmo diyalektîk o. Labelê, ganî pîroleyê diyalektîka klasîke bêrê derbazkerdiş. Ganî ma nakokîyan ne sey qismanê ke yewbînan rijnenê, la sey fenomenanê komelkîyan ke yewbînan xurt kenê bivînê. Çunke bê komun dewlete çin a, bê burjuvazî proletarya çin a. Coka, ganî ma nakokîyan ne bi hişmendîyêka rijneker, la bi perspektîfêko tarîxî yê curnayoxî bigîrê dest. Averşîyayîşê zanistî zî nîşan danê ke metodê diyalektîk hetanî ke nêro mutleqkerdiş analîzê komelkî de amûrêko bi tesîr o.

 

Na çarçewa de, newekerdişê diyalektîka komun-dewlete û sinif-dewlete lazim o. Têkşîyayîşê sosyalîzmê reelî yê seserra 20. şîrovekerdişê nêraitî yê na diyalektîka tarîxî ra vejîya meydan: her çiqas sosyalîzmê dewletparêzî dewlete bi destviste zî, peynî de vera aye de têk şî. Bi girêdayîşê heqê qederê neteweyan dewleta neteweyî re, o mîyanê sînoranê polîtîkayanê burjuva de teng bî. Têgehê “netewe-dewleta proletere” teberê hilberînayîşê zîhnîyetê dewletperestî de netîceyêka bîne nêveta.

 

Mi na heqîqete bi hawayêko rait şîrove kerd û va: Sosyalîzmê netewe-dewlete merdimî beno têkşîyayîşî, sosyalîzmê komelê demokratîkî merdimî beno serkewtişî. Ewro wext wextê na bingehê sosyalîzmê demokratîkî ser o rayraşîyayîşê seba xelisîyayîşê demokratîkî yo. Ez na rayîr de bawer kena ke ma do cayê dewlete de bi perspektîfê komara demokratîke, neteweya demokratîke û bi paradîgmaya komelê demokratîkî yê seba cinîyan azadîpawit, ekolojîk û demokratîkî ser bikewê. Na hişmendîye têgerayîşê ma resnayo newebîyayîşê îdeolojîk û sîyasî, dînamîzmê organîzasyonî û şarparêzî û o berdo bernameyêko sosyalîst ke eşkeno hewcetîyanê seserre rê bibo cewab.

 

Têkilîya sosyalîzmê demokratîkî dewlete reyde prosesê aştîye û çareserîye de newe ra şikil gêna. Ez têkilîya xo ya dewlete reyde sey têkilîyêka demokratîkbîyayîşî pênase kena. Ferasatê komara demokratîke de hewce keno ke dewlete ne sey hêzêko îlahî komelî ser o bo, çarçewaya peymanêka demokratîke de komelî reyde bixebito. Bi stratejîya sîyasîye ya demokratîke, mumkin o ke mîyanê dewlete de vurîyayîş û curnayîş bibo û komel bingeyêko demokratîk ser o newe ra bêro awankerdiş.

 

Bicardişê na stratejîye huquqî ser o do bingeyêko mayînde seba aştîye biafro. Huquq, sey mekanîzmayê pawitiş û hevsengîya têkilîya demokratîke ya mîyanê dewlete û komelî de silgirêko çareserîye yo ke verê şîdetî gêno. Eynî wext de o do sazûmankerdişê awankerdiş û meşrûîyetê komara demokratîke û newe ra awankerdişê sîstemê komelkî de zî rolêk kay bikero. Argumanan ra yew o ke mi sey stratejîyêka bingeyîne ya têkoşînî pêşkêş kerd, entegrasyonê demokratîk û têgehê ci yê huquqî bî. Huquqê entegrasyonê demokratîkî, ke tede huquq bi rayîrê normanê takekesî û gerdûnîyan û heqanê kolektîfan seba menfaetê komelî newe ra yeno awankerdiş, ganî sê prensîbanê bingeyînan ser o bêro awankerdiş:

 

Qanûnê welatîbîyayîşê azadî,

 

Qanûnê aştîye û komelê demokratîkî,

 

Qanûnê azadîye.

 

Huquqê entegrasyonê demokratîkî do hem dewlete biaçarno dewleta norman û hem zî do estbîyayîşê komelî yê bidestvîyayeyî bi hawayêko sazûmanî misoger bikero û bi nê hawayî azadîya xo bi dest bifîno. Prosesê “Vengdayîşê Aştîye û Komelê Demokratîkî” ke mi da destpêkerdiş prosesêko dîyalogî yo. Herêmêka sey Rojhelatê Mîyanênî de ke etnîsîte, dîn û mezhebê têkelî tede yê, xeylê çîyî estê ke bi dîyalog û dayîşûgirewtişanê demokratîkan bêrê bidestvistene. Bi raştî, ez bawer kena ke sosyalîzmêko manidar teberê nêzdîbîyayîşêko şoreşgêr ê şîdetinî de, gunca-têr o ke xo sey sîstemêko pozîtîf ê awankerdiş û estbîyayîşî organîze bikero û nê çîyî zî bi şikilê dîyalogê demokratîkî bîyaro ca. Zehmet o ke merdim bawer bikero ke sosyalîzm bêyî ke dîyalogêko demokratîk ê hîra û xorînî ser o bêro awankerdiş, bêro awankerdiş zî mayînde bo.

 

Lenînî zî vato, “Sosyalîzm bêyî demokrasîyêka hîra û averşîyaye nêyeno awankerdiş.”   Bi na vîr û bawerîye, ez hêvî kena ke kombîyayîşê şima serkewte derbaz bibo û ez silav û heskerdişê xo yê embazîye yê bêpeynî pêşkêşê şima kena.

 

06.12.2025

 

Abdullah Ocalan

 

Girawa Îmraliyî”