Nazlican Nujîn Yildiz

 

MÛŞ - Eylem Karadûman ku li Gimgimê bi xwişka xwe re terzîtiyê dike, pêvajoya destpêkirina karê xwe û tiştên ku wê di vê pêvajoyê de dîtiye vegot.  

 

Eylem Karaduman,ku li navçeya Gimgimê ya Mûşê bi xwişka xwe re kargeha xwe ya bi navê "Hazîran Dikim Evi" vekir û li wir terzîtiyê dike debarê jiyan û  pîşeyê xwe de nirxandin kir.  Eylem Karadûman a ku di temenekî ciwan de zewicî û ji ber zehmetiyên ku pê re rû bi rû ma, dev ji dibistanê berda,  neçar dimîne ku demekê li kargehek tekstîlê li Îzmîrê bixebite. Piştî ku dev ji xwendinê berda, Eylem Karaduman rave kir ku terzî tenê karê ku ew dikare bike bû. Ji ber zehmetiyên ku wê li Îzmîrê bi wan re rû bi rû ma, Eylem Karadûman biryar da ku li Gimgimê bi cih bibe. Eylem Karaduman rave kir ku sedema hatina wê ya Kurdistanê hem ji bo naskirin axa xwe û hem jî ji bo nîşandana ku jin dikarin li Kurdistanê kargehên xwe bi rê ve bibin bû. Eylem Karadûma her wiha girêdana ku wê bi jinan re çêkiriye vedibêje û têkiliyên xwe yên erênî ên bi wan re tîne ziman.

 

'Min aliyên bi êş ên nasnameya jinan dît'

 

Eylem Karadûman rave kir ku berî ku terzîtiyê bike, wê pêşî li kargehek tekstîlê li Îzmîrê dest bi xebatê kiriye û anî ziman  ku wê piştî ku dev ji zanîngehê berda, dest bi vî karî kiriye, wekî yekane karê ku ew dikare bike dîtiye ji ber ku xwişkên wê yên mezin heman kar dikirin. Eylem Karadûman piştî ku li kargehê xebitî, wê geha xwe ya terîztiyê vekir û li wê dest bi kar kiriye. Eylem Karadûman rave kir ku dema dest bi xebatê kir, tu eleqeya wê bi karê wê tunebû. Wê rave kir ku wê berê basketbola profesyonel lîstiye û li zanîngehê di wî warî de xwendiye. Wê çîroka xwe ya devjêberdana zanîngehê wiha vegot: "Gelek ciwan xwedî perspektîfên cûda di jiyanê de ne û ez neçar mam ku ji ber jiyana xwe ya hestyarî dev ji zanîngehê berdim. Pêşî, zewaca min sedem bû. Piştî wê, ez qet werzîş an zanîgeh nefikirîm. Min jiyana xwe wekî jinek karker domand. Bê guman, ev pêvajo ji bo min dijwar bû. Jinên ku di 18 saliya xwe de dizewicin pir caran wekî bûkên zarok têne dîtin. Min ev bi tevahî tecrûbe kiriye. Ez hem di zewaca xwe de û hem jî di jiyana xwe ya pîşeyî de rasterast bi nasnameya xwe ya jin re rû bi rû mam. Her çiqas ez di temenê ciwaniyê de bûk bûm jî min bi rastî aliyên êşdar ên nasnameya jinan dîtibûn. Hem bi jiyana malê û hem jî bi jiyana kar re, wekî ku min qet zarokatî nedîtibû bûê. Min jina ku me nas kir û nîşanî civakê da, jiyabû, lê min hergavê paştguh kir. Bi rastî, min her gav hewl da ku rastiya vê yekê rave bikim."

 

'Xebat a jinê ye lê mêr li holê ye'

 

Aylem Karadûman rave kir ku wê biryar da ku ji Îzmîrê were Gimgimê û karê xwe li vir bidomîne ji ber ku keda jinan li Kurdistanê têra xwe nayê dîtin. Wê got ku her jinek ku li Kurdistanê karê xwe dest pê dike ji bo wê pir balkêş e. Eylem Karadûman wiha dirêjî dayê, "Li vir jinekê heta nanpêjxaneyek jî vekiriye. Ez li dikandarên mêr ên ku bazirganiyê dikin dinêrim; jin her tim li zeviyê ne, lê her tim wekî karê mêran xuya dike. Ez terzî me û zêdetirî sê salan e ku ez li vir bi xwişka xwe re karê xwe dimeşînim. Li Îzmîrê jî heman rewş bû. Ez sibehê radibûm û diçûm ser kar. Di otobusa 33 kesan de, mêr pir kêm bûn. Dema ku min paşve nihêrî, min her tim jin didîtin. Bi rastî jin piraniya kar dikin, lê ji ber hişmendiya serdest a mêran, hertim wekî ku mêr kar dikin xuya dibe. Hemû hevalên min ên jin jî sibehê şiyar dibin, malên xwe paqij dikin, zarokên dibin dişînin dibistanê û vedigerin malê. Dema ku ew êvarê vedigeriyn, digotin, 'Zarokên min tên, xwarina min tune ye,' û bi lez û bez ber bi malê ve diçûn. Karê jinan pir zahmet e. Jin du qatê mêran dixebitin. Dewlet bi tu awayî girîngiya ku dide karê jinan nîşan nade. Jin ji ber vê yekê li cihê kar jî bi zehmetiyan re rû bi rû dimînin û mêr jî jixwe têra xwe zextê li wan dikin. Ez dewleta y ku piştgiriyê nade karê jinan fam nakim."

 

'Rêvebirinê kooparatîfên ku tên avakirin jî mrê in' 

 

Eylem Karaduman diyar kir ku li Gimgimê gelek jin hene ku dixwazin ji xwe re kargehê vekirin, û kooperatîfên damezrandî jî hene, lê ev kooperatîfan her gav ji hêla mêran ve têne rêvebirin. Eylem Karadûman rave kir ku jin ji bo dîtina têkiliyan zehmetî dikişînin ji ber ku  kesên serlêdanên kargehan diikin  bi piranî mêr in. Eylem Karaduman her wiha destnîşan kir ku ew ji ber krîza aborî ya li welêt zehmetiyan dikişînin ku kar bibînin û got: "Her çend li Metrepolan dirûna berhemek 45-50, heta 100 lîre be, li vir di navbera 10-15 lîreyan de ye. Ji ber ku kargehên mezin li vir bi teşwîqên hikûmetê vebûne, mûçeyên ku ji bo keda mirovan têne dayîn kêm kirine, Ev di bihayan de jî xuya dike û mirov zehmetiyan dikişînin. Ez jî heman tiştî hîs dikim: her tişt pir biha ye."

 

'Min jinên ku cara yekêm li neynikê li xe nêrtin dîtin'

 

Eylem Karadûman biryara xwe ya ji bo koçkirina ji Îzmîrê ji bo Gimgimê rave kir û got, "Ez dizanim ku rojekê her kes dê were vir.  Şert û mercên dijwar ên ku EZ pê re rû bi rû mam û her weha hesret ji bo welatê xwe bandor li biryara min kirine.Di vê qonaxa ku em jê re dibêjin jiyaneke nû de, min xwest gund, bajar û herêma xwe nas bikim. Nêzîk e, û ez diçim gundê xwe û têm. Dema ku ez digihîjim, ez pir caran dibêjim, 'Xwezî ez 10-15 sal berê hatibûma.' Ez niha li vir dijîm. Dibe ku derfetên kar li Kurdistanê dijwar bin, lê jin ji jinan hez dikin û tiştên baş diqewimin. Ez sohbetên xweş dikim. Bi salan berê, min nûçeyek li ser hevpeyvîna bi bijîşkekî re xwend. Gotinên bijîşk bi rastî bala min kişandin. Wî got, 'Jin tenê ji ber ku em lênêrîna wan dikin tên nexweşxaneyê.' kiryarên me hene ku rojê çar an pênc caran tên. Jin ji baldariyê, têkiliyê û sohbetên ku ew dikin hez dikin. Carinan ez nû dibînim ku hin jin li neynikê dinêrin. Di navbera jinan de hevgirtin heye. Di derbarê zehmetiyên ku ew pê re rû bi rû dimînin de diaxivin. Jinên ku nikarin derkevin derve jî ji bo kar telefonên mêrên bi wan re hatine zewicdandin didin. "